توضیحات :
فهرست
1. مقدمه.............................................................................................................................................................................1
2. معرفی.............................................................................................................................................................................2
3. تعریف تغییر اجتماعی............................................................................................................................................3
4. ویژگی¬ها و انواع تغییرات اجتماعی....................................................................................................................7
4.1. تغییر اجتماعی درونزا، برونزا و ترکیبی.....................................................................................................8
4.2. تغییر اجتماعی با برنامه و بدون برنامه......................................................................................................8
4.3. تغییر اجتماعی روبنایی و زیربنایی............................................................................................................8
5. تغییر اجتماعی و تغییر فرهنگی........................................................................................................................9
6. روش¬شناسی مطالعات اجتماعی و فرهنگی..................................................................................................10
6.1. فردگرایی روش¬شناختی............................................................................................................................10
6.2. جمع¬گرایی روش¬شناختی.........................................................................................................................12
6.3. روش¬شناسی ترکیبی.................................................................................................................................12
7. روش¬های مطالعه تغییرات اجتماعی................................................................................................................14
7.1. روش تاریخی...............................................................................................................................................14
7.2. روش تطبیقی (مقایسه¬ای) ......................................................................................................................15
8. اهداف تغییرات اجتماعی و فرهنگی...............................................................................................................16
9. الگوهای تغییرات اجتماعی و فرهنگی...........................................................................................................25
9.1. تکامل (تطور تاریخی جوامع انسانی) ....................................................................................................25
9.2. اشاعه.............................................................................................................................................................25
9.3. فرهنگ¬پذیری..............................................................................................................................................26
9.4. شهری شدن................................................................................................................................................26
9.5. صنعتی شدن...............................................................................................................................................27
9.6. صنعتی شدن و خانواده.............................................................................................................................27
9.7. توسعه مبتنی بر علوم و فناوری...............................................................................................................28
9.8. توسعه مبتنی بر اطلاعات و جامعه اطلاعاتی........................................................................................29
9.9. توسعه مبتنی بر ارزش و جامعه ارزشی.................................................................................................30
10. راهبردهای تغییرات اجتماعی و فرهنگی.....................................................................................................34
10.1. راهبرد عقلانی-تجربی...............................................................................................................................35
10.2. راهبرد هنجاری-بازآموزی........................................................................................................................35
10.3. راهبرد اجباری قدرتی...............................................................................................................................36
10.4. راهبرد ترغیبی............................................................................................................................................36
10.5. راهبرد بازآموزی.........................................................................................................................................36
10.6. راهبرد تسهیلی...........................................................................................................................................36
10.7. راهبرد خشونتی..........................................................................................................................................37
10.8. راهبرد مسالمت آمیز.................................................................................................................................37
11. مدل¬های تغییرات اجتماعی و فرهنگی..........................................................................................................37
11.1. سطح توسعه ملی.......................................................................................................................................37
11.2. سطح توسعه سازمانی................................................................................................................................51
11.3. سطح موضوعی...........................................................................................................................................53
12. نتیجه¬گیری و ارائه مدل تحقیق.......................................................................................................................61
13. منابع و مراجع..........................................................................................................................................................75
در يك نگاه، تغيير و تحوّل، حقيقتي است كه خالق هستي در نهاد آدمي و محيط طبيعي كه در آن زندگي ميكند و بلكه تمام عالم به وديعه نهاده است و تغييراتي كه عارض نظام اجتماعي و جوامع بشري ميشود مي تواند تابع آن تغيير نهادي و جوهري باشد. لذا ميتوان گفت كه اين پديده واقعيتي است كه نميتوان در آن شك و ترديد روا داشت و يا در زندگي شاهد چندين تغيير و دگرگوني در جامعه و محيط پيرامون خود نبود.
در جامعهشناسي براساس اذعان و اعتراف جامعهشناسان، پديدة تغيير اهمّيت فراواني دارد و از مسايل و موضوعاتي است كه ذهن و فكر بسياري را به خود معطوف نموده است. آگوست كنت كه به عنوان پدر جامعه شناسي معروف است، در مطالعاتش جامعه شناسي را به دو بخش عمدة استاتيك (ايستا) و ديناميك (پويا) تقسيم كرد. پيرو آن، جامعهشناسي ديناميك را كه نوعي مطالعة دگرگوني است بسيار پراهمّيتتر از جامعهشناسي ايستاتيك معرّفي نمود البتّه بعد از سرعت و شتاب گرفتن دگرگونيها در جوامع بشري، تمركز جامعهشناسان نيز بر آن شدت بیشتري گرفت و بحث و بررسي در اين زمينه را مورد توجه جدي قرار دادند.
در این مطالعه سعی بر این است که ضمن معرفی نظریات و ساز و کارهای ارائه شده در متون غربی، با رویکردی اسلامی و با دیدی مهندسی به مسأله تغییرات اجتماعی و فرهنگی پرداخته شود. چنانكه در ادامه خواهد آمد منابع دینی دگرگوني جوامع را به عنوان سنت الهي و قانوني ازجانب او، براي ادارة جوامع بشري مطرح ميكنند و لذا اين پرسش مطرح ميشود كه اين سنّت تحت چه شرايط و پيرو چه عواملی جاري
ميشود و آيا ميتوان تغيیرات و دگرگونيهایي را كه درجوامع رخ ميدهد به ويژگيهاي نفساني و حالات دروني ملّتها مربوط دانست؟ یا اینکه چگونه میتوان این تغییرات را مدیریت کرد؟
در ادامه این مطالعه ابتدا تعاریف مختلف ارائه شده از تغییرات اجتماعی و فرهنگی بیان میشود. سپس ویژگیهای تغییر و انواع تغییر اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته و سپس روششناسی مطالعات اجتماعی و روشهای مطالعه تغییرات اجتماعی و فرهنگی معرفی میشوند. در ادامه پس از بیان اهداف و راهبردهای تغییرات اجتماعی به بیان الگوها و مدلهای تغییرات اجتماعی و فرهنگی خواهیم پرداخت. در انتها با استفاده از مدلهای ارائه شده مدل تحقیقی جهت مدیریت تغییرات اجتماعی و فرهنگی با دیدی مهندسی ارائه خواهد شد. هدف از ارائه مدل نهایی رسیدن به الگویی در جهت مدیریت تغییر یکی از رفتارهای اجتماعی در جامعه میباشد که این کار در قالب پایاننامه انجام خواهد شد.