چکیده

در شرع مقدس اسلام برای هر فعلی از افعال انسان‏ها حکمی هست؛ مسأله استفاده از رحم جایگزین و انتساب طفل متولد از رحم جایگزین از افعالی است، که باید حکم تکلیفی و وضعی آن مشخص گردد. در این مقاله آن‏چه مورد تعقیب و نتیجه گیری قرار می‏گیرد، ناظر بر احکام تکلیفی نیست بلکه به بررسی حکم وضعی طفل متولد از رحم جایگزین در رابطه با توارث و نفقه می‏شود. از جمله مسائل مهمی که در ارتباط با این موضوع در قلمرو مسائل حقوقی مطرح است، این است که کودک متولد شده در اثر لقاح بعد از فوت پدر، آیا وارث محسوب می‏گردد و با بقیه وراث درماترک شریک می‏باشد یا خیر؟ وضعیت ارث جنین منجمد شده نیز از مسائلی است که به مناسبت بحث از توارث کودکان متولد از رحم جایگزین قابل بررسی است. در زمینه نفقه هم مسایلی چند مطرح است از جمله مباحث مهمی که به مناسبت بحث از نفقه طفل متولد از رحم جایگزین قابل طرح است این است که آیا حملی که در رحم مادر جانشین قرار دارد مستحق نفقه می‏باشد یا خیر؟ سعی ما در این نوشتار بر این است که بر پایه مبانی فقهی- حقوقی و بهره‏گیری از فتاوی فقها و اندیشه‏های حقوقی برای سؤالات فوق و سؤالات دیگری که در این زمینه مطرح است، پاسخ مناسب ارائه نمائیم.

کلیدواژگان: توارث؛ نفقه؛ رحم جایگزین؛ باروری مصنوعی؛ مادرجانشین

زمينه و هدف

امروزه با توسعه فن آوري هاي نوين در عرصه دان پزشكي، امكانات و توانمندي هاي تازه اي فراروي بشرقرار گرفته است . يكي از اين عرصه ها، به كارگيري است. هم سنگ اين « باروري » روش هاي نوين در زمينه پيشرفتها، پرسشها و چالش هاي تازه اي از منظرهاي متفاوت ب ه ويژه با روي  آورد علوم انساني مانند مباحث فلسفي، فقهي و حقوقي، روان شناختي،جامعه شناختي و ... گام در ميان نهاده اند كه اين علوم را گريز و گزيري از آنها نيست. در اين ميان، پرسشهاي متنوعي با روي  آورد فقهي نسبت به فرآيند جايگزيني رحم، فرا روي پژوهندگان قرار دارد كه غالباً با سويه روايي يا ناروايي اصل عمل،مطرح مي گردد. با اين همه، يكي از اساسي ترين دغدغه ها در اين زمينه، موضوع نسب است، كه گفت وگو درباره آن گرچه از نظر رتبي، متأخر از بحث روايي عمل است، اما به لحاظ حكمي، ترتبي - به خصوص در جانب ايجاب (يعني روايي و جواز عمل )- وجود ندارد و اين بحث را بايد جداي از آن كه در مسئله روايي به چه نتيجه اي رسيده ايم، پي جست . به ديگر عبارت، حتي بنابر ممنوعيت عمل جانشيني ولو در برخي از صور، مي توان و بايست در احكام فقهي پسيني كه از لوازم قهري اند، گفت و گو كرد.  از منظ ر گونه شناسي احكام، دسته نخست، اصطلاحاً احكام تكليفي نام نهاده شده اند كه از بايسته و نابايسته ها در حوزه رفتار فرد، سخن مي گويند . اما دسته دوم، به احكام وضعي مشهورند، كه گرچه به طور مستقيم براي رفتار و عمل فرد، تعيين تكليف نمي كنند، اما آثار و پيامدهاي آن را به تصوير. مي كشند يكي از احكام وضعي كه در محل بحث ما از اهميت بسياري برخوردار است، مسئله نسب و آثار آن در مقوله رحم جايگزين است . آنچه در اين نوشتار، محل بررسي و واكاوي قرار مي گيرد، تعيين نسب پدري و مادري كودك تولد يافته از طريق فرايند جايگزيني ا ست، اعم از آن كه مادرجانشين به هنگام تولد كودك، شوهرداشته باشد يا خير.

چه زوج هایی می توانند از رحم جایگزین استفاده کنند؟

گروهی از بانوان به صورت اولیه یا ثانویه رحم ندارند ، مثلا برخی از بانوان به صورت مادرزادی رحم ندارند و گروهی نیز به علت وجود تومورهای مختلف از جمله فیبروم یا سرطان رحم خود را از دست داده‌اند که این گروه‌ها زوجین نابارور نیازمند به رحم جایگزین

.

.

.

برای دیدن ادامه مطلب لطفاً آنرا خریداری نمایید.