موضوع : قاعده احسان در حقوق ایران

این فایل با فرمت WORD و آماده پرینت میباشد. 

فهرست مطالب

 چکيده:

واژگان کليدي:

مقدمه:‌

پيشينة تاريخي

ضرورت بحث

سازماندهي تحقيق

فصل اول؛ مفاد وعناصر قاعدة احسان

گفتار اول: مفاد قاعدة  احسان

مبحث اول، مفهوم احسان

مبحث دوم،‌اصطلاح فقهاء

مبحث سوم، مقايسة احسان با واژه هاي همانند

گفتار دوم: عناصر قاعدة احسان

مبحث اول: احسان به نفس

مبحث دوم: لزوم احسان واقعي

مبحث سوم: لزوم قصد نيکوکاري

مبحث چهارم: ضرورت هردو عنصر

مبحث پنجم : نقد و بررسي

فصل دوم ، مستند و قلمرو قاعده

گفتار اول: مستندات قاعده و ارزيابي آنها

مبحث اول،  مستندات

دليل اول: آيات

دليل دوم، سنت

دليل سوم، عقل

دليل چهارم، اجماع:

مبحث دوم، بررسي ادلّه :

گفتار دوم، قلمرو قاعده

مبحث اول، نظريه دفع ضرر، :

مبحث دوم، نظرية جلب منفعت

مبحث سوم، نظريه مختار

فصل سوم، مصاديق واشکال هاي وارد برقاعده

گفتار اول، مصاديق قاعده

مبحث اول، موارد دفع ضرر

مبحث دوم، جلب منفعت

مبحث سوم، اقدامات انسان دوستانه

گفتار دوم، اشکال هاي وارد برقاعده

مبحث اول، موارد منع زيان و جلب منفعت:

مبحث دوم، قاعدة اتلاف:

مبحث سوم، اشياي پيدا شده و مجهول المالک

مبحث چهارم، ادارة مال غير

مبحث پنجم، مسئوليت طبيب

نتيجه:

چكيده

قاعده احسان در حقوق اسلامی بعنوان یکی از مسقطات ضمان قهری معرفی شده است. بدین معنا گفته می شود اگر شخص به قصد نیکی به دیگران و با حسن نیت عملی انجام دهد و عمل وی بطور اتفاقی موجب ورود ضرر و زیان به دیگران شود اقدام کننده یا فاعل ضامن نیست .ملزم به جبران خسارت نمی باشد برای این قاعده مستنداتی ذکر نموده اند که مهمترین آن این آیه شریفه قرآن است که می فرماید ( و ما علی المحسنین من سبیل ) البته در این مورد به روایاتی نیز استناد می شود. عقل نیز مواخذه فرد محسن را قبیح می داند. در مورد سقوط ضمان به استناد قاعده احسان بین فقها اجماع وجود دارد. برای اینکه عمل فرد مصداق احسان شناخته شود و مشمول قاعده احسان گردد هم فاعل باید انگیزه و قصد محسنانه داشته باشد و هم فعل وی باید در واقع امر محسنانه شناخته شود، احسان بعلت مفهوم گسترده ای که دارد بر قواعد و ادله ضمان حکومت دارد و دامنه آنها را یا از می برد و محدود می کند.احسان علاوه بر اینکه می تواند به سود فرد محسن اسقاط ضمان کند به نفع او اثبات ضمان نیز می نماید. بدین معنا که فرد محسن می تواند به استناد با قاعده احسان خساراتی را که در نتیجه عمل محسانه اش به او وارد شده است مطالعه نماید. این مطالعه را هم از آیه قرآن که منبع احسان است و هم از روایات مربوطه در این باب بدان استناد می شود استفاده می کنیم. عقل نیز حکم می کند که جایز نسبت برفرد محسن به خاطر عمل محسنانه ای که انجام داده مشقت و سبیلی وارد شود. قواعد جایگزینی قاعده احسان برای اثبات ضمان از جمله قاعده حسبه قاعده ولایت عدول مومنین و.... نمی توانند نیاز مارا برای عدم استناد به قاعده احسان برآورده سازد، حداکثر کاربرد این قواعد اباحه تصرف در مال غیر و تبدیل ید عدوانی به ید غیر عدوانی

است اما این قواعد از اثبات ضمان به نفع محسن عاجزند.