فهرست مطالب                                                                                                         

فصل اول  1

مقدمه  1

تاريخچه  2

هدف بورس اوراق بهادار 3

فصل دوم  6

آشنايي با سازمان بورس اوراق بهادار و مفاهيم اوليه  6

اركان بورس اوراق بهادار 6

نحوه تصميم گيري در بورس  8

تا لار اصلي و فرعي در بورس  9

انواع تابلوها دربورس  10

قيمت ها در تالار اصلي و فرعي  10

سقف قيمت ها و كف قيمتها  10

بسته شدن نماد شركت ها در تابلو بورس 11

انواع ارزشها  11

انواع سهام  11

ريسك و انواع آن 12

نحوه محاسبه ريسك  13

قيمت سهام  14

صرف سهام و كسر سهام  15

روش سرمايه گذاري دربورس  15

شاخص و انواع آن  15

پزيره نويسي سهام  16

افزايش سرمايه شركت و روش هاي آن 16

روش هاي افزايش سرمايه 17

حق تقدم 17

فصل سوم  20

فرآيند سرمايه گذاري در بورس اوراق بهادار  20

فرآيند دريافت و اجراي سفارش  21

سفارش هاي خريد و فروش  21

تعيين كد معاملاتي براي مشتريان  22

نماد شركت ها در بورس  25

تسويه حساب با مشتريان  26

دامنه مجاز تغيير قيمت ها و نحوه محاسبه حجم مبنا و قيمت پاياني روز  27

حجم مبنا  27

فصل چهارم  29

استراتژي هاي معاملات در بازار سرمايه  29

روش نموداري (تحليل تفكيكي) 29

روش mpt  33

موج سواران و سفته بازان  34

محكومان به موفقيت  35

تحليل بنيادي (روش فائد امتنال) 35

مراحل تحليل بنيادي  35

عوامل موثر در محاسبه رتبه نقد شوندگي  38

بررسي نسبت هاي مالي  40

نسبت هاي نقدينگي  40

نسبت هاي كارآيي 41

نسبت هاي سود آوري  42

نسبت هاي سرمايه گذازي و اهرمي  43

درآمد متعلق به هر سهم  44

نسبت رشد سود هر سهم  47

جمع بندي نكات كليدي  49

فهرست منابع 51 

 

 

فصل اول 

مقدمه 

بازار مالي از 2بخش تشکيل شده است : بازار پول وبازار سرمايه دربازارپول اسناد خزانه، اوراق مشارکت وسپرده عرضه مي شود  واوراق بهاداري که سررسيد آن کمتر از يک سال است معامله مي شود . 

با توجه به اينکه بازار بورس اوراق بهادار رکن اصلي بازار سرمايه وبازارمالي است توسعه متناسب دو بخش اصلي اقتصاد از اهميت وجايگاه ويژه اي برخودار است ودر صورت هرگونه اخلال در رشد وتوسعه بخش هاي مذکور ويا عدم توسعه متناسب آنها ،رشد وتوسعه اقتصادي دچار مشکل خواهد شد کشورهاي توسعه يافته همواره داراي بخش مالي قدرتمندي شامل بازار مالي وبازار سرمايه مي باشند . 

عدم توسعه مناسب بازار سرمايه به عنوان زير مجموعه مهمي از بخش مالي علاوه بر ايجاد فشار مضاعف بر سيستم پولي کشور ،باعث شده واحد هاي توليدي و خدماتي از مزاياي يک بازار سرمايه فعال و پويا محروم گردند . 

 

 

تاريخچه :

در ايران شروع فعاليت رسمي بورس به سال 1346بر مي گرددولي آغاز فعاليت رسمي آن ازسال 1368که همراه بااولين برنامه توسعه اقتصادي واجتماعي است شروع مي شود . جدول زير سير تکاملي سازمان بورس را درايران نشان مي دهد .

تاريخ دوره رويداد

1357 -1346 دوران تشکيل و ايجاد سازمان بورس در ايران 1346سال تاسيس بورس اوراق بهادار تهران

پذيرش  شرکت نفت پارس ،اوراق قرضه دولتي، اسناد خزانه ،اوراق قرضه سازمان گسترش مالکيت صنعتي واوراق قرضه عباس آباد در بورس تهران 

1367-1358 دوران فترت وقطع حيات تصويب لايحه قانون اداره امور بانکها وملي شدن آنها 

ادغام شرکتهاي بيمه به مالکيت دولت 

تصويب قانون حفاظت وتوسعه صنايع ايران درتير1358باعث شد تعدادزيادي ازبنگاههاي اقتصادي پذيرفته شده در بورس از آن خارج شوند 

1381-1367 دوران تجديد حيات پايان جنگ تحميلي ،فعال شدن بانکها و فعاليتهاي عمراني 

نگاهي به خصوصي شدن شرکتهاي دولتي وگسترش بازار سرمايه 

1384-1381 دوران گذار از اقتصاد دولتي به خصوصي راه اندازي بورسهاي منطقه اي 

ايجاد بورس کالا

نهادهاي تخصصي مشاوره سرمايه گذاري وگوناگون سازي ابزارهاي مالي 

 

هدف بورس اوراق بهادار :

مهمترين هدف بازار سرمايه اين است که با اجراي فرايند سالم سازي و شفافيت پس اندازکنندگاني که دارنده منابع مالي مي باشند و هدف کسب سود و بازده معقول دارند را به اشخاص حقوقي و واحدهاي اقتصادي که براي توسعه فعاليتهاي خود نياز به منابع مالي دارند پيوند دهد . اثر بورس اوراق بها دار در هر اقتصادي غير قابل انکار است ومشارکت کنندگان در اين بازار اعم از سرمايه گذاران و صادر کنندگان اوراق بها دار از مزيت هاي آن بهره مند مي گردند . 

 

از ديدگاه اقتصادي ، نقش بورس اوراق بهادار از چهار بعد قابل تامل است :  

1- "جمع آوري سرمايه هاي جزيي و پراکنده ويک کاسه کردن آنها درجهت تجهيزمنابع مالي شرکتها "

انتشار سهام وفروش اوراق مشارکت يکي از مطمئن ترين راههاي جمع آوري وجوه لازم براي سرمايه گذاري است . واحدهاي توليدي وتجاري به عوض استقراض ازنظام بانکي مي توانند تحت ضوابطي از طريق انتشار سهام يا فروش اوراق مشارکت در بورس نيازهاي مالي خود را تامين کنند . 

2- توزيع عادلانه درآمد وايجاد احساس مشارکت"

با تقسيم مالکيت هاي بزرگ از طريق فروش سهام آنها در بورس اوراق بهادار ازديد اقتصاد کلان به هدفهاي توزيع عادلانه تر درآمد ونيز احساس مشارکت در عموم افراد جامعه در فعاليتهاي توليدي و تجاري کمک زيادي مي کند و توزيع مالکيت بين عموم افراد جامعه از دو قطبي شدن جامعه و ناآرامي هاي اجتماعي جلوگيري مي کند.

3- ايجاد يک بازار رقابتي کامل"

در بازاررقابتي کامل تعداد زيادي خريدار و فروشنده به نحوي عادلانه تحت مکانيزم بازار يعني عرضه و تقاضا به فعاليت مي پردازند و هرکس مي تواند آزادانه اوراق بها دار را خريداري ويا به فروش برساند .

4-"تخصيص مطلوب منابع " بورس اوراق بها دار  با تعيين بهاي رقابتي سهام به عنوان ابزار انتظامي اقتصاد ،مديران غير کارا و ضعيف را تنبيه و مديران مبتکر و قدرتمند را تشويق مي کند . 

 

مزاياي بورس اوراق بهادارازسه ديدگاه اقتصادکلان ،شرکتهاي سرمايه پذير ،سرمايه گذاران 

1-" مزاياي بورس اوراق بهادار ازديدگاه اقتصادکلان "

-جمع آوري سرمايه هاي جزيي وپراکنده وانباشت آن براي تجهيز منابع مالي شرکتها 

- بکارگيري پس اندازهاي راکد درامر توليد وتامين مالي دولت وموسسات 

- کنترل حجم پول ،نقدينگي وتورم از طريق انتشار سهام واوراق قرضه

- بورس به مثابه بازار رقابت کامل 

- رشد توليد ناخالص ملي ،افزايش اشتغال وکمک به حفظ تعادل اقتصادي کشور 

-فراهم نمودن توزيع عادلانه ثروت ازطريق گسترش مالکيت عمومي وايجاد احساس مشارکت عمومي 

- افزايش درجه نقدينگي ثروت افراد 

2-"مزاياي بورس اوراق بهادار از ديدگاه واحدهاي اقتصادي (شرکتهاي سرمايه پذير) 

-سهولت در تامين مالي از طريق انتشار سهام وساير اوراق بهادار 

- افزايش اعتبار داخلي و خارجي و تامين مالي با به وثيقه گذاردن سهام شرکت در بازارهاي مالي داخلي و خارجي 

- تعيين ارزش بازار براساس قانون عرضه وتقاضا 

- سهولت در تغيير ترکيب سهامداري وانتقال مالکيت 

- بوجود آمدن ديدگاهي مطلوب درسرمايه گذاران با کاهش ريسک 

واحدهاي اقتصادي وامکان تامين مالي با هزينه کمتر 

- برخورداري از مزاياي خاص واعتباري مانند افزايش سقف تسهيلات بانکي وانتشار اوراق قرضه وبرخورداري از معافيت هاي مالياتي 

- تبيين چشم انداز فعاليت شرکت در آينده وارزيابي عملکرد شرکت 

- ارتقاء سطح اعتماد عمومي و استفاده از مشارکت عمومي در توسعه شرکت 

 

3-" مزاياي بورس اوراق بها داراز ديدگاه سرمايه گذاران " 

- خريد سهام و اوراق بهادار براي کسب بازده مناسب وپوشش در مقابل تورم 

-اطمينان از گزينه سرمايه گذاري به دليل شفافيت اطلاعات 

- قابليت نقدينگي اوراق بهادار وسهولت نقل وانتقال سهام واستفاده از معافيت هاي مالياتي 

-مشارکت درفرايند تصميم گيري براي اداره شرکتها 

-ايجاد يک بازار دائمي ومستمر که امکان سرمايه گذاري بلند مدت وکوتاه مدت رافراهم مينمايد . 

 

فصل دوم :

آشنايي با سازمان بورس اوراق بهادارومفاهيم اوليه :

شرکتها سهام خودرابه مردم عرضه مي کنند ومردم به نسبت تعدادسهامي که خريداري مي کنند مالک شرکت مي شوند .در سازمان بورس شرايط خريد وفروش سهام براي مردم فراهم مي شود .

شرايط پذيرش شرکتها دربورس : 

1- تعداد سهامداران بايد بالاتر از 500نفر باشد .

2- نبايد 10درصدسهامداران مالک بيشتر از 80درصد سهام شرکت باشند . 

3- حقوق صاحبان سهام بيشتر از 30درصدباشد . 

4- دولت مالک کمتر از 49درصد سهام شرکت باشد . 

ارکان بورس اوراق بهادار : 

1- شوراي بورس :

شوراي بورس عالي ترين مرجع تصميم گيري دربورس است واعضا آن شامل : دادستان کل کشوري ،رئيس بانک مرکزي ،خزانه داري کل ،معاون وزير اقتصاد ،نماينده اتاق بازرگاني وسه شخصيت اقتصادي است که براي مدت 4سال انتخاب مي شوند . 

وظايف آنها : نظارت به اجراي قانون ،تصويب آيين نامه ها وقوانين

2- هيئت پذيرش اوراق بهادار : 

اين هيئت وظيفه پذيرش يا رد شرکتهادربورس  را دارد واعضاء آن شامل :رئيس هيوت مديره بورس ،جانشين رئيس کل بانک مرکزي ، 2حسابدار مجرب وکارشناس اتاق بازرگاني است .

 

 

3- سازمان کارگزاران بورس :

اعضاءاين سازمان کارگزاران بورس هستندکه وظيفه آنها ايجاد شرايط وامکانات خريد يافروش اوراق بهادار است . اعلام قيمت هاي اوراق بهادار ،گردآوري اطلاعات براي مشتريان ونظارت برروابط بين مشتريان وکارگزاران از جمله وظايف آنها است .

4- هيئت مديره بورس :

 از جمله وظايف آن صدور پروانه کارگزاريها ،اداره کارهاي بورس ،نظارت بر کارگزاران وکارمندان و اخذ تصميمات قانوني درموردکارگذاريهااست . اين هيئت هر ماه يکبارجلسه دارد . 

5- هيئت داوري بورس :

اعضاءآن تشکيل شده اند از :نماينده وزارت دادگستري به عنوان رئيس ،نماينده شوراي بورس ،نماينده اتاق بازرگاني . از جمله وظايف اين هيئت رفع اختلاف بين کارگزاران بامشتري است . 

6- روابط عمومي سازمان بورس :

نقطه ارتباط سازمان با مردم است و اطلاع رساني وانتشار کتب و مجلات و...ازجمله وظايف آنها است .

 

 

 

 

نحوه تصميم گيري دربورس : 

تصميم گيري درشرکتهاي پذيرفته شده  بورس توسط مجمع عمومي صورت مي گيرد و شامل 3نوع است: 

- مجمع عمومي موسس 

- مجمع عمومي عادي 

- مجمع عمومي فوق العاده 

وظايف مجمع عمومي فوق العاده : 

افزايش يا کاهش سرمايه ، تغيير دراصول کلي شرکت و...

اين مجمع زماني تصميماتش معتبر است که3/2 شرکت کنندگان به آن راي بدهند و مشروط به اينکه نصف سهامداران حاضر باشند . 

مجمع عمومي عادي : 

اين مجمع شامل گرد همايي مديران وسهامداران است که در آن مديران وضعيت شرکت را گزارش مي کنند . و سهامداران در مورد سوددهي و موارد ديگر تصميم گيري مي کنند وزمان آن توسط شرکتها در مطبوعات کثير الانتشار اعلام مي شود . 

وظايف اين مجمع شامل : انتخاب مديران و بازرسان ،مشخص کردن مطبوعات کثير الانتشار ، تقسيم سود و...

تصميمات در اين مجمع از طريق راي گيري صورت مي پذيرد و سهامداران به نسبت تعدادسهامشان ،حق راي دارند وتصميمات زماني معتبر است که نصف بعلاوه يک به آن تصميمات راي دهند . 

طبق قانون شرکتها مهلت دارند تا 8ماه پس از تاريخ مجمع سود سهامداران را پرداخت نمايند . و اين شود متعلق به سهامداراني است که در تاريخ مجمع مالک سهام بوده باشند . 

 

تالار اصلي و فرعي در بورس : 

تالار اصلي ،تالاري است که شرکتهايي که توانسته اند خودراباقوانين بورس وفق دهندبه آنجاراه پيدامي کنند.

تالار فرعي ،تالاري است که شرکتها ابتدادرآن پذيرفته مي شوند ودرآن تالار آزمايش مي شوند واگرتوانستند خودراباقوانين تطبيق دهنددرتالاراصلي پذيرفته مي شوند 

 

 

انواع تابلوهادربورس :

درتالار تابلوي بزرگي به رنگ قرمز وجود دارد که اطلاعات اين تابلو بدون تاخير است وهرچه در همان لحظه خريد يا فروش مي شود در تابلو ثبت ميکند وتغيير قيمت رانشان ميدهد . 

درتالار بورس تابلوي ديگري وجود داردکه به اندازه تلويزيون است وبرروي ديوارهاي تالار نصب مي شود. اطلاعات اين تابلوها دقيق است اما نسبت به تابلوي قرمز تاخير دارد . 

همچنين درگوشه و کنار تالار رايانه هايي وجود دارد که اطلاعات شرکتها بصورت دقيق در آنها وجود داردو جهت ارزيابي شرکتها از آنها استفاده مي شود . ضمنا در تالار بورس تابلوهايي وجود دارد که اطلاعات مربوط به 50شرکت فعالتر در آن وجوددارد. اين شرکتها از نظر درجه نقدينگي و حجم معاملات نسبت به ساير شرکتها وضعيت بهتري دارند در فصل هاي بعد توضيحات آن خواهد آمد . 

يکي ديگر از تابلوهاي بورس ،تابلوي عرضه وتقاضا است که کساني که قصد فعاليت در بورس را دارند بايد به اين تابلو خيلي توجه کنند زيرا که رشد يا کاهش قيمت با عرضه وتقاضاي سهام رابطه مستقيم دارد . 

 

قيمتها درتالاراصلي وفرعي : 

طبق قانون قيمت پايه هرسهم درتالاراصلي نبايد کمتراز100تومان باشد امادرتالارفرعي مي تواند کمتراز100تومان باشد . 

 

سقف قيمت و کف قيمت : 

دربورس اوراق بها دارکمترين حد قيمت را کف قيمت و بالاترين قيمت را سقف قيمت مي گويند . مثلا اگر قيمت سهمي درروزهاي گذشته 210،205،180،195تومان بوده باشد، قيمت 180تومان راکف قيمت وقيمت 210تومان را سقف قيمت گويند . 

 

بسته شدن نماد شرکتها در تابلو بورس : 

شرکتها در زمان تشکيل مجمع عمومي و تعيين هيئت مديره و افزايش سرمايه و...تغيير مي کنند و نمادشرکت به اين خاطر بسته مي شود و در اين هنگام خريدوفروش متوقف مي شود . 

 

انواع ارزشها : 

ارزش دفتري : 

ارزشي که در ترازنامه ثبت مي شود وقيمت تاريخي نيز نام دارد يعني خواه اين قيمت براي امسال باشد خواه براي 3سال قبل 

ارزش ذاتي :

 ارزش يک سهم برحسب نرخ بازده سرمايه گذاري ،که هرچه بازده بالاتر باشد ارزش ذاتي سهم بيشتر خواهد بود . 

ارزش اسمي :

 ارزشي که آنرا قانون مشخص مي کند وبراي هر برگه سهام 100تومان است . 

ارزش بازار :

 قيمت فروش سهام دربازار ،اين ارزش را عرضه و تقاضا مشخص مي کند .

 

انواع سهام : 

1-سهام عادي : 

که از تقسيم حقوق صاحبان سهام بر قيمت هر سهم به ميزان 100تومان است و سهامداران به نسبت سهام خود مالک شرکت مي شوند . شرکتها الزامي به پرداخت مبالغ سهام عادي ندارند اما سهامداران مي توانند هرزماني که بخواهند آن را بفروشند حال اگر شرايط بازار وشرکت مناسب باشد با قيمت بالا واگر شرايط بازار خوب نباشد باقيمت کمتر . 

2- سهام ممتاز :

که اين نوع سهام داراي سود معيني است که هر ساله شرکت پرداخت مي کندمثلابه ميزان 10%قيمت اسمي سهام و اين نوع سهام را به عنوان جايزه و تشويق به افراد خاصي مي دهند که البته اين نوع سهام در ايران وجود ندارد . 

3-اوراق مشارکت يا اوراق قرضه :

 اوراقي که صادر کننده آن متعهد مي شود اصل پول و سودرادرتاريخ معين پرداخت کند .

فرق سهام عادي با اوراق مشارکت : سهام عادي سند مالکيت شرکت است وصاحبان سهام در سودوزيان شرکت سهيم هستند ودرتصميم گيريها درمجمع حق راي دارند اما اوراق مشارکت داراي سودمعين است و مالکان آن حق دخالت درتصميمات شرکت را ندارند . 

 

ريسک و انواع آن

گاهي اوقات ما از يک دارايي انتظار خاص ومعقولي داريم .وقتي اين احتمال وجود داشته باشد که اين انتظار ما محقق نشود به آن ريسک مي گويند .منشاريسک درموردشرکتها فروش نرفتن کالاهايي است که آنها توليد ميکنند . به عبارتي ريسک دامنه تغييرات يک بازده درطول يک دوره زماني مشخص است که ميزان تحقق انتظارات ما را به چالش مي کشد .  

 

انواع ريسک : ريسک سيستماتيک ،ريسک غيرسيستماتيک 

ريسک سيستماتيک به عنوان ريسک بازار ياريسک تجاري شناخته مي شود .اين ريسک قابل کاهش نيست چراکه امکان نداردهيچ نوع سرمايه گذاري درعالم بدون خطرباشدحتي دربهترين شرايط اقتصادي وبهترين حالت امنيت مقداري ريسک وجوددارد .اما نکته مهم اين است که اين ريسک راکاهش دهيم . 

 

ريسک غيرسيستماتيک ريسکي است که با داشتن سبد سهام قابل کاهش مي باشد به عنوان مثال اگراقدام به خريد سهام از از 8صنعت مختلف صورت گيرد درصورتي که چند صنعت ضررداشته باشند وقيمت سهام وسود کاهش يابد.فعاليت ساير شرکتها اين زيان را براي ما جبران مي کند . 

آگاهي از ارتباط مستقيم بين عامل ريسک وبازده مي تواند مارادربهينه سازي عملکردمان در بازار سرمايه ياري دهد .به عبارتي بابالابردن ريسک مي توان انتظار بازده بيشتري را داشت . اما اين بدان معني نخواهد بود که باريسک بي نهايت مي توان بازده فوق العاده اي را نيز کسب کرد زيراکه همنوايي بين ريسک وبازده تا يک سطحي داراي وابستگي است وبابالاتررفتن ريسک تا سطحي معين ،قدرت بازده کم مي شود 

 

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.