سکولاریسم و آسیب شناسی فرهنگی اجتماعی نسل ها

این فایل با فرمت ورد و آماده پرینت می باشد.

فهرست مطالب

سكولاريسم و‌ آسيب‌شناسي فرهنگي، 0

اجتماعي نسل‌ها 0

مقدمه: 1

الف: ادبيات سكولاريسم 2

1- بررسي مفهومي دنياگرايي (Secularism) 3

تعريف سكولاريسم 4

ب: زمينه‌هاي پيدايش سكولاريسم 6

معاني شش گانه  سكولاريزاسيون 7

تفاوت سكولاريسم با  سكولاريزاسيون: 9

تفاوت سكولاريسم و لائيسم: 9

1- زمينه‌هاي فكري 11

3- زمينه هاي فرهنگي پيدايش سكولاريسم: 13

ج- راههاي ورود سكولاريسم به كشورهاي اسلامي 16

د- سكولاريسم قبل و بعد از انقلاب اسلامي 18

پهلوي اول: 20

پهلوي دوم و  سكولاريزم: 21

هـ) سكولاريسم و‌آسيب شناسي فرهنگي: 25

سكولاريسم و انحرافات اجتماعي از ديدگاه قانون و سازمانهاي اجتماعي 30

سكولاريسم و رفتارهاي ضدقانوني و انحرافي: 31

سكولاريسم و نهادي شدن انحرافات: 33

منابع و مأخذ 34

الف: ادبيات سكولاريسم 

1- بررسي مفهوم دنياگرايي secularism 

2- تعريف سكولاريسم 

3- معاني شش‌گانه سكولاريسم

4- تفاوت سكولاريسم و سكولاريزاسيون 

5- تفاوت سكولاريسم و لائيسم

1- بررسي مفهومي دنياگرايي (Secularism)

مقطعي از قرن يا ميان دور (Generation) مفاهيم تحت الفظي هستند كه براي واژه secular از ريشه لاتين seculum برگزيده شده است. در فرهنگ تفكر اجتماعي بيان شده كه: 

سكولاريسم secularism مكتبي است كه مي كوشد تا مجموع اصولي براي رفتار انساني مبتني بر تجربه و معرفت عقلاني، در برابر رفتار مبتني بر ماوراء الطبيعه و الاهيات ايجاد كند. 

همچنين در فرهنگ علوم سياسي، سكولاريسم را به معناي جدايي سياست از دين، جدايي انگاري دين و دولت، اعتقاد به انتقال مرجعيت از نهادهاي ديني به اشخاص و يا سازمانهاي غيرديني آورده اند. 

بنيان‌گذار بزرگ مكتب سكولاريسم هوليواك  بود كه در خانواده‌اي مذهبي از قشر صنعتگر بدنيا آمد و بعدها از حملة اعضاي هيأت تبليغي اجتماعي اوئني شد و خود از پايه‌گذاران سكولاريسم گرديد. 

در زبان عربي نيز دو واژه العلمانيه و العلمانيه را براي  تبيين سكولاريسم قرار داده‌اند. اما همانگونه كه از تعداد واژگان پيداست اختلاف قرائت بحث‌هاي بسياري را بين متفكران عرب پديد آورده است. 

طرفداران ترجمان العلمانيه، به بعد علم‌گرايي سكولاريسم توجه و آن را مشتق از علم مي‌دانند و سكولاريسم را علم‌گرايي تعبير كرده‌اند و با اين تعبير علماني را شامل كسي مي دانند كه به امكان معرفت اخلاقي يا ديني معتقد نبوده و گرايش به الگو قرار دادن علوم طبيعي و تجربي براي انواع شناخت دارند. 

طرفداران ترجمان العُلمُانيه، به بعد عالم و دنياگرايي سكولاريسم توجه و علمانيه را مصداق نقش انسان در عالم دانسته و بر استقلال عقل در تمام عرصه‌هايي كه نماد يابد صححه مي‌گذارند. 

البته جان كين در خصوص اين اختلاف قرائت بر اين باور است كه فقدان اصطلاحي در زبان عربي براي وصف سكولاريسم، سكولاريته و سكولار باعث اختلاف شده است. 

2- تعريف سكولاريسم

از سكولاريسم دو دسته تعريف ارائه شده است: 

تعاريف مبتني بر نتايج و هدفهاي سكولاريسم

تعريف سكولاريسم 

تعاريف مبتني بر مباني فكري و فلسفي سكولاريسم

مثلا ماكس وبر آلماني معتقد است: 

آنجا كه جامعة ديني از جامعه سياسي جدا گرديده بصورتي كه دولت حق هيچ گونه اعمال قدرتي در امور كليسا را نداشته و بلعكس كليسا نيز حق هيچ گونه دخالتي در امور سياسي را نداشته باشد مفهوم سكولاريسم تبلور مي‌يابد. 

اين تعريف بر مبناي نتايج كاركردي سكولاريسم و هدفهاي آن تبيين شده است در صورتيكه حليم بركات در كتاب “المجتمع العربي المعاصر” بيان مي‌كند كه: 

سكولاريسم نظامي عقلاني است كه روابط بين افراد ، گروهها و موسسات را با نهاد دولت بر اساس مبادي و  احكام عمومي كه متضمن تساوي افراد جامعه در قبال آن است تضمين مي كند همچنين وي نه ويژگي را براي سكولاريسم با اين تعريف قائل است كه عبارتند از: 

1- جدايي دين از دولت 

2- طرد قوم گرايي و طايفه گري سياسي 

3- برقراري مساوات بين افراد ملت، علي‌رغم اختلاف ديني كه محاكم مدني عمومي آن را تضمين مي كند. 

4- تساوي بين زن و مرد در قانون و احوال شخصي 

5- منشاء قانونگذاري، جامعه است كه بر اساس نيازها و مشكلات قانون وضع مي‌كند. 

6- حاكميت و مشروعيت حكومت از ملت است. 

7- منزلت داشتن فرهنگ علمي و عقلاني 

8- به رسميت شناختن حقوق مذاهب و قوميت‌هاي ديني گوناگون 

9- آزادي دين از سيطرة دولت و دولت از سيطره دين 

ب: زمينه‌هاي پيدايش سكولاريسم 

1- زمينه‌هاي فكري: 

A – نهضت علمي 

B – علم و فن‌آوري 

2- وقايع اجتماعي 

3- زمينه‌هاي فرهنگي: 

A  - كليسا و عملكرد آن

B – نهضت اصلاح ديني 

(Reformation) 

معاني شش گانه  سكولاريزاسيون 

آقاي شاينر در مقاله‌اي به نام The sociology of Religion به شش معني از سكولاريزاسيون اشاره مي‌نمايد كه عبارتند از: 

1- افول دين: 

در اين تعريف جامعة بي‌دين جامعه‌اي است كه نمادهاي مورد قبول گذشته و نهادها و عقايد پيشين، اعتبار و نفوذ خود را از دست داده و در نقطة اوج دنيايي شدن قرار گرفته‌اند. 

2- سازگاري با اين جهان:

در اين معني گروه مذهبي يا جامعه‌اي كه بطور ديني شكل يافته توجهش را از ماوراء برگردانده و بيشتر به اين جهان متمايل است. 

نقطة اوج سكولاريزاسيون در اين معني عبارتست از جامعه‌اي كه بوسيله وظايف عملي اين جهاني پرشده و گروه ديني آن، از ديگر گروه‌هاي اجتماعي متمايز نباشد. 

3- عدم دل مشغولي به دين:

در اين شكل جامعه خود را از درك مذهبي كه قبلاً هويت آن را شكل داده مجزا كرده تا خود را به صورت واقعيت مستقل رسميت بخشد و در نتيجه مذهب را به زندگي خصوصي محدود كرد. 

در نقطة اوج چنين جامعة سكولاريستي در جامعه فقط ادياني در محدودة گروه‌هاي ديني حضور داشته و اديان حاضر نيز با خصلت كاملاً دروني كه تقريباً خنثي بوده و بر نهادهاي اجتماعي بي‌تأثير است و كنش‌هاي جمعي نيز تأثير‌پذيري از آن ندارد. 

هانا آرنت در كتاب “بين گذشته و آينده”، دنيايي شدن را به جدايي دين و سياست تعريف كرده است.