بررسی رابطه بین سخت روئی و رشد اجتماعی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی

 

فهرست مطالب

مقدمه ۶

بیان مسئله ۸

اهمیت و ضرورت تحقیق ۹

جامعه مورد مطالعه ۱۰

نمونه آماری ۱۱

روش آماری مربوط به فرضیه ها ۱۱

فرضیه های تحقیق ۱۱

سئوال مسئله ۱۱

متغیرهای تحقیق ۱۱

تعاریف نظری و عملیاتی واژه ها و مفاهیم ۱۲

مقدمه ۱۴

سخت روئی ۱۴

سخت روئی و دیگر منابع مقاومت در برابر استرس ۱۸

مکانیزم های مداخله ای سخت رویی در ارتباط بین استرس و بیماری ۲۰

سخت روئی و دیگر سازه های شخصیتی ۲۳

سخت روئی و واکنش های فیزیولوژیک ۲۶

سخت روئی و نمونه های مورد مطالعه ۲۸

سخت روئی و بیماری ۲۹

نقش سخت روئی در فراسوی استرس سلامت و بیماری ۳۰

چشم اندازی به زیر بنای مفهومی و آینده سخت رویی ۳۱

اکتسابی بودن سخت روئی ۳۳

پیشینه ی تحقیق ۳۶

پژوهش های انجام شده در زمینه ی سخت روئی در خارج از کشور ۳۶

پژوهش های انجام شده در زمینه ی سخت روئی در ایران ۳۷

خود کار آمدی ۳۸

ابعاد خود کار آمدی ادراک شده ۴۱

منابع باورهای خود کارآمدی ۴۱

دستاوردهای عملکرد ۴۱

تجربه جانشینی ۴۲

ترغیب کلامی ۴۳

حالت های فیزیولوژیکی ۴۳

تاثیر زمینه های فرهنگی و اجتماعی روی باورهای خود کار آمدی ۴۴

نقش باورهای خود کار آمدی در انگیزش رفتار و انتخاب آگاهانه ۴۶

پیشینه تحقیق ۲ ۴۸

تحقیقات انجام گرفته در حیطه باورهای خود کار آمدی در خارج از کشور ۴۸

خود کار آمدی ۵۲

۴ عامل باعث افزایش خود کار آمدی شخص می شود ۵۳

جامعه مورد مطالعه ۵۵

نمونه آماری ۵۶

روش نمونه گیری ۵۶

ابزار تحقیق ۵۶

تاریخچه ۵۶

اعتبار P.V.Q 58

اعتبار از طریق هم بستگی ۵۹

پایائی P.V.Q 59

دستور العمل پرسش نامه ارزش های شخصیتی P.V.Q 61

دستور العمل تکمیل P.V.Q 62

اجرای P.V.Q 62

جمع آوری P.V.Q 63

نمره گذاری آزمونهای P.V.Q 64

نمره های فرعی و هنجارها ۶۶

تفسیر نمره های فرعی ۶۶

معرفی مقیاس ۶۷

روائی و اعتبار ۶۸

اجرای آزمون ۶۸

نحوه نمره گذاری ۶۹

نحوه محاسبه بهره اجتماعی (SQ) 70

جدول توضیح علامتهای اختصاری ۷۱

روش تحقیق ۷۱

جدول ۱ – ۴ : نمرات خام آزمودنی ها ۷۴

جدول ۲ – ۴ : بررسی رابطه بین رشد اجتماعی و سخت رویی در بین دانش جویان دختر ۷۷

پیشنهادات ۸۲

منابع و مآخذ ۸۳

 

مقدمه:

رشد اجتماعی فرایندی است که از طریق آن فرد آگاهیها، ارزش ها، برقراری روابط اجتماعی و مهارتهای اجتماعی را کسب می کند و این اکتسابات او را قادر می سازد که با جامعه وحدت یا بدو به نحوی انطباق یافته رفتار کند.

جوانی و نوجوانی یک پدیده اجتماعی است که شامل یک دوره طلایی گذرا از مرحله کودکی به مرحله بزرگي است و آن از جامعه ای به جامعه دیگر براساس ساختار و آداب و رسوم تغییر می کند و در تاریخ بشر زمانی بوده که نوجوانی اصلا وجود نداشته است. یعنی انتقال از مرحله کودکی به مرحله بزرگسالی، درست مثل انتقال از یک روز به روز دیگر به همراه برگزاری مراسم خاصی تحقق پیدا کرده است (جمال فر، 1384).

اما پدیده ایی که می توان در دوران نوجوانی باعث تغییر در میزان رشد اجتماعی نوجوانان باشد نوع رفتار و کردار را فرد است که گاهی از ویژگی های شخصیتی فرد مانند سخت روئی یا کم روئی می تواند در رشد اجتماعی فرد تاثیر گذار باشد. در دوران نوجوانی گاهی اوقات پدیده ای می تواند باعث تغییر در رفتار در میزان رشد اجتماعی نوجوان شود وقتی که نوجوان به عنوان یک جوان اجتماعی دارد. اجتماعي می شود و به مسائلی مانند هویت اجتماعی، انجام هویت، فردیت اجتماعی، طرز تفکر، دوستی با همسالان، برخورد با جنس مخالف و ایفای نقش در ارتباط با والدین و مسائل دیگر می تواند در ایجاد رشد اجتماعی تاثیر گذار باشد.(گنجي، 1384).

سخت روئی نوعی سبک شخصیتی است که از مجموعه ایی از صفات روانی تشکیل شده است و افرادی که از این سبک شخصیتی برخوردارند در مقایسه با کسانی که در مقابل مشکلات به زانو در می آیند و تسلیم می شوند در درجه اول آن ها متناسب به فعالیت هایی که در بر می گیرند احساس تعهد می نمایند یعنی درگیری های زندگی را عمدتاً تجربه های مثبت و مفید قلمداد کرده و نسبت به آن نوعی احساس تعهد می کنند و نکته دوم این است که برای افراد سخت رو حوادث و فعالیت های روزمره چالش بر انگیزند. آنها تجربه های زندگی سرشار از معنا می دانند و برخورد با آنها را آموزنده تلقی می کنند. این در حالی است که بسیاری از رویاروئی با حوادث زندگی خسته می شوند و مسائل زندگی برای آنها ملال آور و یا حتی تهدید آمیز تلقی می شود.

افراد چالش طلب گاهی رویدادهای مصیبت بار را در زندگی به تجربیات ارزشمند تبدیل می کنند. بالاخره افراد سخت رو نسبت به رویدادهای زندگی احساس کنترل بیشتری می نمایند. آنها معتقدند که شخص در پيامدهاي زندگی نقش تعیین کننده ایی داشته و کم و بیش این پیامدها در قلمرو و کنترل آنها قرار دارد.

برخورداری از چنین نگرش هایی باعث می شود که افراد سخت رو رویدادهای محیط را به گونه ایی معنا دار ارزیابی کنند در حالی که افراد غیر سخت رو به نسبت به رویدادهای زندگی دچار احساس بیگانگی، ناتوانی و تهدید می گردند. (جمهوری ، 1383).

در واقع سخت روئی ساختار واحدی است که در محل یکپارچه و هماهنگ این سه مولفه سرچشمه می گیرد (قربانی ،1386).

بیان مسئله:

سخت روئی نوعی سبک شخصیتی است که از مجموعه ایی از صفات روانی تشکیل شده است. افرادی که از این سبک شخصیتی برخوردارند در مقایسه با کسانی که در مقابل مشکلات به زانو در می آیند و تسلیم می شوند.

سخت روئی یکی از ویژگی های شخصیتی است که به عنوان عاملی برای ارتقای سلامت تلقی می شود. کوباسا(1979). سخت روئی را ترکیبی از باورها در مورد خویشتن جوان می دانند که فرد را در برابر فشارهای بیرونی و درونی مصون می سازد. در واقع این ویژگی توانایی پردازش مناسب محرکهای درونی و بیرونی است.

مفهوم سخت روی را نباید صرفاً در نیروهای خاص برای تحمل فراوان فشارهای روانی خلاصه کرد بلکه وجود این مبارزه فردي در شرایط سخت بیش می برد و او را یاری می کند که وقایعتهدید آمیز را با موفقیت بیشتری پشت سر گذارد. سخت روئی تونایی درک درست شرایط پیرامون و قابلیت تصمیم گیری مطلوب در مورد خویشتن است که جهت ارتقاء رشد اجتماعی می توان گفت که باید این افکار و روحیات سخت روئی در بین نوجوانان و جوانان ما شناخته شود و در جهت ارتقاء رشد اجتماعی با شناخت ویژگی های فردی قدمهای محکمی برداشت. (کاپلان 2008 ترجمه پور افکاری 1386)

اهمیت و ضرورت تحقیق:

پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سخت روئی و رشد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر است. از نظر بسیاری از پژوهشگران افرادی که سخت روئی بالائی دارند هنگام بروز مشکل بیشتر از روش مقابله گفتاری استفاده می نمایند که این مسئله باعث کاهش رشد اجتماعی می شود. سخت روئی یک مفهوم روان شناختی است که به شیوه هایی خاص و با ثبات فرد و واکنش های او با رویدادهای استرس را در زندگی اجتماعی می توان اشاره کرد. این سازه شخصیتی از سه مولفه1) تعهد 2) کنترل 3) چالش تشکیل شده است.

1 ) تعهد نشان دهنده اعتقاد فرد به ارزشمند و معنا دار بودن فعالیت هایش و احساس عمیق و در آمیختگی با این فعالیت هاست.

2 ) کنترل بر این عقیده است که تجارب زندگی قابل پیش بینی و کنترل است.

3 ) چالش اشاره دارد به اینکه تغییر در زندگی امری طبیعی بوده و فرصتی برای رشد فراهم می آورد که تمام این موارد می تواند در مسیر رشد اجتماعی نقش بسزائی داشته باشد که امید است با این پژوهش ها بتوانیم بحث رشد اجتماعی را در بین جوانان ارتقاء بدهیم و همین طور سخت روئی و نوع برخورد با آن را مورد بحث و بررسی قرار دهیم که این مباحث می تواند در نهاد خانواده و مراکز آموزشی مورد توجه قرار بگیرد (ستايش ، 1382)

Pجامعه مورد مطالعه :

جامعه آماری در تحقیق حاضر عبارتند از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر که بر طبق آمار بدست آمده می توان گفت که بالای 2500 دانشجوی دختر و پسر مشغول به تحصیل هستند که از تمام داشکده فنی و مهندسی انسانی و کشاورزی که از هر کدام به طور تصادفی آزمودنی هایی مورد سنجش قرار گرفته اند.

Pنمونه آماري:

با توجه به جامعه مورد مطالعه و بر آورد کل جامعه آماری از بین تعداد مشخص شده در حدود 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده است.

اشخاصی که مبارزه جوئی بالائی دارند موقعیت های مثبت یا منفی را که به سازگاری مجدد نیاز دارند فرصتی برای یادگیری و رشد بیشتری می دانند تا تهدیدی برای امنیت و آسایش خویش چنین باوری انعطاف پذیری شناختی و قدرت تحمل رویداد ها و موقعیت ها مبهم و ناراحت کننده زندگی را به همراه دارد (قربانی ،1373).

در اولین مطالعه کوباسا(1979)، 300 آزمودنی که پست های مدیریت و سر پرستی داشتند و پرسش نامه های را تکمیل کردند که در آنها موارد زیر ارزیابی می شد:

1 ) رویدادهای استرس زا در زندگی در طول چند سال گذشته؛

2 ) بیماری هایی که فرد به آن دچار شده است؛

ویژگی سخت روئی نتایج این پژوهش را نشان داد. در مقایسه با آن دسته از مدیرانی که در شرایط پر استرس به بیماریهای مختلف دچار شده بودند (مدیران آسیب پذیر در برابر استرس) و آن دسته از مدیرانی که در شرایط پر استرس سالم باقی ماندند. سخت روئی تفاوت معنا دار دارد.

به عبارتی دیگر مدیرانی که در مولفه های تعهد، کنترل و مبارزه جوئی قوی تر بودند در شرایط پر استرس نیز بیمار نشدند (عسگری ،1381). با توجه به این که مطالعه ی اخیر یک مطالعه گذشته نگر بود. برای بررسی نقش علی سخت روئی در جلوگیری از بیماری ها انجام پژوهش آینده نگر در این زمینه کاملا ضروری بود. بر این اساس کوباسا، مدی و کاهن (1982) در یک مطالعه در آینده نگر، همان 300 مدیر را به مدت 2 سال مورد پیگیری قرار دارند. هدف آنها در این مطالعه بررسی پراش (نوسان) حاصل از سخت روئی و رویدادهای استرس و سلامتی مدیران در مطالعه ی قبلی داشتند صورت گرفت. با استفاده از تکنیک تحلیل كووارياس اثر سخت روئی رویدادها بر بیماری در حالی که اثر آنها در بیماریهای که آزمودنی ها قبلا داشتند کنترل می شد مورد مطالعه قرار گرفت.

نتایج نشان داد که حتی وقتی تاثیر سخت روئی و رویدادهای استرس را در بیماریهای قبلی آزمودنی ها کنترل می شود سخت روئدی در کاهش خطر ابتلا به بیماری و رویدادهای استرس را در افزایش این خطر نقش دارند در این مطالعه مشخص شد مدیران سخت رو حتی با میزان بالائی از استرس کاملا سالم باقی می مانند (عسگری ،1381).

 

سخت روئی و دیگر منابع مقاومت در برابر استرس :

پس از مطالعات ذکر شده کوباسا و همکارانش به بررسی مقایسه ای سخت رویی و دیگر منابع مقاومت در برابر استرس (همچون زمینه سرشتی، حمایت اجتماعی، ورزش) پرداختند.

هدف از این مطالعات تعیین پاسخ به این مسئله بود که آیا اثر سخت رویی در کاهش بیماریها متمایز از اثر منابع دیگر مقاومت در برابر استرس است و نیز آیا تعاملی بین این مغازه و دیگر منابع مقاومت در برابر استرس وجود دارد یا خیر. در این سری از مطالعات که روی مد گرا صورت گرفت، اثر سخت روئی با تاریخچه پزشکی خانوادگی فرد انجام تمرینات ورزشی و حمایت اجتماعی مقایسه شد. (عسگری 1381) نتایج این پژوهش ها نشان داد که در اثر سخت روئی در کاهش بیماری ها از این سه منبع مقاومت در برابر استرس متمایز است. همچنین این مطالعات مستقل بودن اثر سخت روئی را از وقوع رویدادهای استرس زا زندگی و متغیرهای جمعیت شناختی چون سن، تحصیلات، مذهب، وضعیت تاهل و سطح شغلی نشان داده اند. در این پژوهش ها، تمرینات ورزشی در استرس سلامتی موثر بودند اما این اثر از نقشی که سخت روئی در استرس و بیماری دارد متمایز است.

با این حال مدیرانی که هم در سازه های سخت روی و هم در انجام منظم تمرینات ورزشی نمره بالائی داشتند نشان داد. چنین نتیجه ایی نیز در مورد اثر سخت روئی و حمایت اجتماعی در محل کار مشاهده شد. این دو عامل نیز مستقل از هم عمل می کنند و بالا بودن هر دوی آنها اثر بیشتری در مقاومت افراد در شرایط پر استرس دارد.

اما نتایج بدست آمده در مورد سخت روئی و حمایت اجتماعی خانواده پیچیده هستند. کوباسا و پیوکشی (1981) در تبیین این یافته اظهار می دارند وقتی که یک مدیر در اثر تغییراتی که در کار و شغلش داشته است، احساس ناتوانی (نقطه مقابل کنترل) بیگانگی (نقطه مقابل تعهد) و ترس (نقطه مقابل مبارزه جوئی) می کند حمایت خانواده به عنوان ابزاری برای فرار از مشکل به جای مقابله با آن عمل می کند.

بنابراین ممکن است حمایت اجتماعی برای برخی افراد و در برخی شرایط . پیامدهای منفی داشته باشد. جامع ترین مطالعه کوباسا و همکارانش در مورد مقایسه ای اثر تمرینات ورزشی حمایت اجتماعی و سخت روئی در مدیرانی که رویدادهای استرس زای آنها بالاتر از میانگین بوده است نشان می دهد که وجود این منابع مقاومت در برابر استرس با کاهش نظام دار و چشمگیر احتمال بروز بیماری های همزمان با افزایش این منابع مقاومت کاهش می یابد و در سالهای بعدی نیز حفظ می شود.

علاوه بر این اگر چه تمرینات ورزشی و حمایت اجتماعی اثر حمایت کننده تقریباً مشابهی در مقابل بیماریها دارند. اما اثر سخت روئی در این موارد دو برابر بیش از اثر هر یک از این دو منبع مقاومت است در این مطالعه مشخص شد که اثر قوی تر سخت روئی به نسبت تمرینات ورزشی و حمایت اجتماعی در کاهش بیماری ها در سال های بعدی نیز به طور پایدار باقی می ماند ( هری ، 1990).

در بین این امر اظهار می دارد که تمرینات ورزشی باعث محدود شدن آسیب پذیری بدن می شود اما بر میزان استرس اثر ندارند. هم چنین حمایت اجتماعی نیز طبیعی نا پایدار و بیرونی دارد اما در مقایسه با این دو سخت روئی هم بر کاهش استرس که علت اصلی آسیب پذیری است اثر مستقیمی دارد و هم به این علت که سیستمی از باورهای درونی است. به طور نسبی پایدار است (عسگری ،1381).

مکانیزهای مداخلافی سخت رویی در ارتباط بین استرس و بیماری :

اثر مستقیم سخت روئی در افزایش مقاومت و تمایز آن از دیگر منابع مقاومت در برابر استرس این سئوال را مطرح می کند که سخت روئی از طریق چه مکانیزمی در ارتباط بین استرس و آسیب دیگری مداخله می کند؟ در پاسخ به این مسئله شیوه ارزیابی رویدادها و روش های مقابله ای افراد سخت رو در مطالعات مختلف مورد توجه قرار می گرفت.

رو دولت و آگوستین دوتیر (1984) نشان دادند افراد سخت رویی بالا در مقایسه با افراد با سخت روئی پائین رویداد های استرس زا را مثبت تر و قابل کنترل ارزیابی می کنند و همین امر باعث می شود تا بر انگیختگی های فیزیولوژیکی که در اثر ارزیابی منفی رویدادها ایجاد می شوند و به بروز بیماری ها منجر می گردد در افراد سخت رو کمتر باشد (زارع، 1382). (مری ،1990). در تبیین جامع تر و دقیق تری از مکانیزم مقاومت سخت روئی (که مورد ارزیابی + رویدادها را نیز در دل خود دارد) شیوه های مقابله گشتاری و واپس رونده را مطرح می کند.رفتاری است که با راهبردهای خاص یک رویداد منفی را به رویدادهای مثبت تبدیل می کند و یا جنبه های مخرب و آسیب زننده اي آن را کاهش می دهد این شیوه مقابله از دو مولفه ذهنی و عملی تشکیل می شود.

در مرحله ذهنی فرد رویداد استرس زا را چشم اندازی وسیع تر و با بلند نظری نگاه می کند چنین برخورد ذهنی ای با استرس باعث می شود تا آن رویداد خاص آن چنان هم ناراحت کننده به حساب نیاید.

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.