دسته بندي : پروژه و مقاله,فنی مهندسی,دیگر رشته ها,علوم پایه,شیمی
حجم فایل : 2.15 مگابايت
فرمت فايل هاي فشرده : WORD
تعداد صفحات : 74 صفحه
تعداد بازدید : 817 مرتبه

قیمت: 9,800 تومان
پس از پرداخت، لینک دانلود فایل برای شما نشان داده می شود.

MOHSOUDI
سایر فایل ها

توضیحات :

اين فايل با فرمت ورد آماده پرينت بوده و مي تواند به عنوان مقاله ، پروژه يا پايان نامه ارائه شود(ويژه رشته هاي شيمي،صنايع شيميائي و مهندسي شيمي)

 

 

 

ویـژگی های کلی طرح

هدف :

انجام مطالعات کاربردی در صنعت صابون و دستیابی مؤثر در ارتقای بهره وری در تمامی زمینه های سخت افزاری و نرم افزاری این گونه واحدها .

مجری :

آقایان دکتر داریوش مولا، دکتر عبدالحسین جهان میری و گروه کارشناسان با تجربه صنعتی

 

 

سوابق علمی و توانایی های تخصصی مجریان طرح:

الف )ـ آقای دکتر داریوش مولا :

 لیسانس مهندسی شیمی ازدانشگاه شیراز درسال 1356.

فوق لیسانس در مهندسی شیمی در سال 1358 از فرانسه .

دکترا در مهندسی شیمی از انستیتو پلی تکنیک فرانسه در سال 1361 .

ب ) ـ دکتر عبدالحسین جهان میری :

لیسانس در مهندسی شیمی از دانشگاه امیر کبیر در سال 1364 .

فوق لیسانس در مهندسی شیمی ازدانشگاه UMISTازانگلستان، رتبه اول درسال 1366.

دکترا در مهندسی شیمی از دانشگاه UMISTدر سال 1369 .

ج ) آقای مهندس حسن منصف :

فوق لیسانس مهندسی کشاورزی از دانشگاه شیراز سال 1344 .

مدیریت کارخانجات صنایع غذایی، از سازمان کارگری ILOسازمان ملل .

طی دوره های کوتاه اقتصاد صنعتی .

د ) مهندس محمد رضا رحیم پور :

لیسانس در مهندسی شیمی از دانشگاه شیراز در سال 1365 .

فوق لیسانس در مهندسی شیمی از دانشگاه در سال 1369 .

 

 

 

پیشگفتار

در تاریخ 25/12/72 قراردادی تحت شماره 863/150 در رابطه با مطالعه افزایش بهره وری درواحدهای تولیدکننده صابون، فیما بین مدیریت محترم صنایع کوچک وزارت صنایع و

گروه مجریان بامسئولیت دکترداریوش مولا منعقدگردید.

پیرو این قرارداد مطالعات در زمینه چگونگی تولید صابون وهم چنین وضعیت تولید آن در ایران از نقطه نظرآماری و روشهای تولید شروع گردید و ازحدود 25 واحد تولید صابون در سطح کشور بازدید بعمل آمده.

در این بازدیدها اطلاعات مربوط به هر واحد از نقطه نظر روش تولید، مواد اولیه مورد نیاز، نوع محصولات، انواع ماشین آلات، مشکلات اقتصادی و مسائل زیست محیطی در فورم هایی جمع آوری گردیده است. دراین گزارش بر اساس مطالعات ومشاهدات انجام شده، وضعیت موجود در واحدهای صابون سازی در ایران مورد بررسی قرار گرفته وردر حقیقت مقایسه ای بین آنچه که هست و آنچه که باید باشد انجام گردیده است، در هر قسمت پیشنهاداتی چهت افزایش بهره وری در این واحدها ازنقطه نظر ارکان اصلی تولید یعنی مواد اولیه، مدیریت، ماشین آلات ونیروی انسانی ارائه گردیده است.

 

مقدمه

صابون یکی از موادی بوده است که از قرن اول میلادی توسط انسان جهت تمیز نمودن بدن و لباس مورد استفاده قرار گرفته است. جابر بن حیان پدر علم شیمی در سالهای 800 میلادی در نوشته های خود بکرات  از صابون سخن به میان آورده وآن را مؤثرترین وسیله شستشو دانسته است. این ماده از ترکیب جربی ها و مواد قلیائی به دست می آید. در ایران نیز صابون از زمانهای قدیم در اکثر شهرها به صورت سنتی تهیه می شده است. گرچه در حال حاضر کارگاههای صابون سازی به خارج از شهرها منتقل شده است ولیکن هنوز در اکثر شهرها محله هایی بدین نام وجود دارد.

در دهه های اخیر درپروسس تولید صابون در جهان تحولات چشم گیری روخ داده است. هیدرولیز نمودن جربی و اضافه نمودن مواد افزودنی و انجام عملیات میکانیکی بر روی خمیر صابون باعث بالا رفتن سطح کیفی و بهبود شکل ضاهری آن گردیده است. با افزانش سطح تکنولژی امروزه صابون به صورت پیوسته نیز تهیه می گردد.

در حال حاضرصابون در ایران به  سه روش سنتی، نیمه مدرن ومدرن تولید میشود.

 

1- بررسی وضعیت موجود درواحدهای تولید صابون درایران ازلحاظ روش های تولید و راندمان

درمراحل اول ودوم بازدیدوبررسی واحدههای تولید صابون درایران ازحدود بیست وپنج واحد صابون سازی بازدید به عمل آمد ووضعیت این واحدها ازنقطه نظرروش تولید،وضعیت مواداولیه،مدیریت ووضعیت اقتصادی مورد بررسی وتجزیه وتحلیل قرارگرفتند.خوشبختانه دراین گروه ازواحدهای تولید صابون،هم واحدهای مدرن وبا ظرفیت بالای تولید مانند شرکت پاکسان،شرکت تهران پرند وشرکت اتکاء،هم واحدهای نیمه مدرن باظرفیت متوسط تولید مانند شرکت عطرباراصفهان ویاشرکت طب لران خرم آبادوجودداشته وهم واحدهای بسیار کوچک سنتی که فقط توسط یک نفراداره می کردندوجوددارند.به منظوردرک بهتروسهولت درنتیجه گیری ازوضعیت تولید صابون درایران،این واحدهارا به سه گروه زیر تقسیم نموده ووضعیت تولید درهرگروه رابطورجداگانه موردبحث قرارمی دهیم:

الف-گروه صابون سازان سنتی

ب-گروه صابون سازان نیمه مدرن

ج-گروه صابونسازان مدرن

1-1-گروه صابون سازان سنتی

براساس آمارموجودواطلاعات مکتسبه حضوری دربازدیدهای بعمل آمده می توان گفت که درایران در حدود90 واحدصابون سازی وجودداردکه درحدود 80 درصد آنها راواحدهای صابون سازی سنتی تشکیل میدهند.این واحدها معمولاًتوسط2الی4نفراداره میشوند که هیچ کدام ازآنهاازکوچکترین اصول تئوری مهندسی یافرمولهای شیمیائی خبری ندارندوروش تولیدواداره واحدفقط براساس تجربیات یک نفرصابون سازیااستادکاراستواربوده که بعضا در حدود30الی50سال سابقه کاردراین صنعت رادارند واین کارتنها حرفه خانوادگی آنها درطول سالها بوده ومیباشد.

صا بون تولیدی این واحدها کلاً به صابون سنتی معروف بوده وعناوین دیگری مانند صابون پیچ وصابون برگردان نیزبرای این صابون ها به کاربرده میشود که درروش تولید آنها اختلاف های جزئی وجوددارد.درادامه روش تولید صابون دراین گونه واحدها مورد بحث قرار می گیرد.

1-1-1 روش تولید صابون درواحدهای سنتی

دراین واحدها دستگاه های تولید فقط به یک یادوعدددیگ یا«پاتیل»آهنی که مجهزبه یک مشعل درزیرآن جهت گرم کردن وحرارت دادن بوده وبعضا دارای یک همزن مکانیکی نیز میباشند خلاصه میشود.

استاد صابون سازمقدارمشخصی ازمواداولیه که شامل چربیهای حیوانی ویا گیاهی ومحلول سودسوزآوارمی باشد رادردرون پاتیل ریخته وبوسیله حرارت دهی با مشعل این موادرا ذوب می نماید. پس ازانجام عملیات ذوب وتشکیل صابون که زمان تکمیل آن نیزفقط به وسیله مشاهدات چشمی ویا چشائی انجام می گیرد. مقداری آب نمک جهت شستشوی صابون به پاتیل اضافه شده که پس ازبه هم خوردن شدید دردیگ تشکیل دو فازمی گردد. فاززیرین مخلوط آب نمک وسودو ناخالصهای صا بون بوده که توسط یک     شیردرزیرپاتیل از آن خارج شده وفاز بالایی صابون تشکیل شده به صورت مذاب میبا شد که ازپاتیل به داخل حوضچه هایی که روی زمین تعبیه شده است واردودرآنجا فقط بوسیله تماس با هوای کارگاه به تدریج خشک میگردد وبعد ازحدود 24ساعت به صورت توده جامدی درمی آید که آن توده جامد را باوسایل اولیه رابه قطعات وقالبهای کوچکتر درمی آورندوبه بازارعرضه می نمایند و بنابراین مشخص است که صابون تولیدی به این روش نه دارای کیفیت خوب بوده ونه دارای ظاهری مشتری پسنداست ودرنتیجه مصرف آن عمدتا به رختشویی وآن هم درطبقات پایین به جامعه محدود می گردد.علاوه برآن هیچ گونه محاسبه ای جهت راندمان نیز وجود ندارد زیرا اصلا مواد اولیه وصابون بلافاصله پس ازتولید وزن نمی کردند تابتوان راندمان را محاسبه نمود.

روشی که دربالا مورد بحث قرار گرفت به«پخت سرد»معروف است ودربعضی کارگاهها به منظور به دست آوردن صابونی با کیفیت بهترماده مذاب حاصل دردیگ اول راپس ازشستشوی اولیه بوسیله آب نمک دردیگ دیگری وارد نموده ودردمای ذوب برای مدت طولانی مثلا یک روزدم میکنند تابااین عمل هم واکنش صابون سازی تکمیل شود وهم عمل جداسازی فازها ازیکدیگر به حداعلای خودرسیده وفاز ناخالصی براحتی جدا گردد ومواد ناخالصی دردرون صابون به حداقل برسد که البته بااین روش مسلما صابونی مرغوبتر بدست خواهد آمد. این روش به«پخت گرم» معروف میباشد البته درواحد های سنتی چه با پخت گرم وچه باپخت سرد عملیات بعداز پخت تفاوتی ندارد ومراحل جامد سازی وقالبسازی به صورتی که توضیح داده شد انجام می گردد. به منظور آگاهی بهتر ازوضعیت روش های تولیدی این واحدها ذکر نکات زیر قابل توجه میبا شد.

ماده اولیه اصلی یا چربی مورد نیاز واحدهای سنتی از ذوب کردن پی و چربیهای حیوا غنی و صاف کردن آن بدست می آید این عمل قبلاً توسط خود واحدها صورت میگرفته که با توجه به مسائل آلودگی و تولید بوی بیش از حد عملیات ذوب پی و چربی و اعتراضات ساکنین اطراف این واحدها که در حال حاضر اکثرا در محدوده شهرها قرار گرفته اند ازانجام این عمل در خودکارخانه جلوگیریبعمل آمده وافراددیگری اقدام به جمع آوری پی وچربی های حیوانی کرده وآنهارادرمحیط های خارج ازشهرذوب وصاف کرده ودرقوطی هایی به صورت مایع خمیری شکل به واحد های صابون سازی می فروشند. با توجه به عدم کنترل برکاراین افراد، کیفیت چربی ارائه شده به واحدهای صابون سازی بسیار پایین وهمچنین متغییراست زیرابعضی ازاین افراد حتی روده وشکم به حیوانات راهم به پی چربی اضافه کرده وبعضی به علت انبار کردن پی وچربی وروده به مدت زیاد پس ازفاسد شدن، آنها را ذوب مینمایند کاربرد چنین چربی صابونی را تولید خواهد کرد که بوی نامطبوع دارد وجهت زائل کردن این بو به مواد شیمیائی مختلفی نیاز است که اصلا دراین کارگاهها مورد استفاده قرار نمی گیرد.

بنابراین مشاهده می شود که از نقطه نظرشیمیائی چربی مورد استفاده واحدهای صابون سازی سنتی دارای کیفیت یکسانی نبوده ودر هر مورد صابون ساز بایستی به مقدار کافی سود سوزآور به چربی اضافه نماید تا در عین حالی که تمام چربی به صابون تبدیل می شود مقدار سود موجود در صابون نیز ازحد مشخصی تجاوز ننماید که این عمل با توجه به کیفیت چربی مورد استفاده و آن هم بدون کاربرد وسایل اندازه گیری دقیق بسیار مشکل می باشد و یک استاد صابون ساز هرقدر هم دارای مهارت وکفایت باشد می تواند در مواردی مرتکب اشتباهی شود. که یا اصلاً چربی به صابون تبدیل نگردد ویا اگر گردد صابون تولیدی با کیفیت بسیار پایین و حتی خطرناک جهت استفاده تولید گردد.

2- درسالهای قبل به هرکدام از واحدهای صابون سازی سنتی سهمیه چربی وپی داده

می شد که خود آنها سریعاً به ذوب و صاف کردن آن اقدام می نموده وفوراً چربی تولیدی را مورد استفاده قرار می داده اند که مسلماً صابون مرغوبتری را تولید می نموده است ولی هم اکنون وضعیت خرید پی وچربی دارای هیچ گونه ضابطه ای نبوده و افراد متفرقه آنها را جمع آوری وهرکدام به روش خود آن را ذوب وبه فروش می رسانند در حال حاضر قیمت هر کیلو چربی خمیری که از ذوب پی، چربی و روده بدست می آید در حدود 1300 ریال می باشد.

3- سود سوز آور مورد استفاده در واحد های سنتی به صورت سود جامد است که از خارج از کشور وارد می گردد. سود سوزآور جامد ابتدا درآب حل شده وبه صورت محلول به کار برده می شود باید توجه داشت که با وجودی که تولید سود سوزآور مایع درمجتمع پتروشیمی شیراز سالهاست که آغاز شده است. ولی یکی براساس سنت درواحدهای قدیمی و شاید دیگری به خاطر سهولت درحمل ونقل و کارکرد آن همچنان این واحدها از سودسوزآور جامد وارداتی استفاده می کنند و این سود سوز جامد راخود درکارگاه به شکل مایع درآورده وسپس مورد استفاده قرار می دهند که شاید با هماهنگی بتوان ازسودسوزآور مایع تولیدی داخل دراین واحدها استفاده نموده واز واردات سود سوزآور جامد کاست.

4- در واحدهای سنتی هیچگونه کنترلی برروی دمای محلول داخل پاتیل وجود ندارد ویک مشعل به طور دائم درزیر پاتل روشن می باشد که مسلماً این عدم کنترل برروی درجه حرارت فعل وانفعال تشکیل صابون را به خصوص درصوت عدم وجود همزن در داخل پاتیل ودر اکثرموارد نیز چنین می باشد باعث بالا رفتن درجه حرارت موضعی درنقاطی شده وبرروی کیفیت صابون اثرنامطلوبی خواهد گذاشت بنابراین تعبیه یک همزن در داخل پاتیل ها ونصب یک ترمومتر جهت کنترل دما درپاتیل و آگاهی صابون ساز به درجه حرارت مناسب، می تواند در بالابردن کیفیت وکمیت تولید اثر مساعد بگذارد.

5- همان طور که اشاره شد پس ازتشکیل صابون به صورت مایع درداخل پاتیل، عملیات جامد سازی یا خشک کردن صابون به صورت ریختن ونگهداری درحوضچه هایی برروی زمین انجام می گیرد که این عمل ابتدایی ترین وقدیمی ترین روش خشک کردن می باشد که مسلماً ازلحاظ زمان بری بسیارکند می باشد. امروزه روشهای جدیدی برای خشک کردن متداول کردیده کرده که درعرض چند ثانیه ( به جای 24 ساعت ) عمل خشک کردن راتکمیل وصابون مایع تولیدی را به صورت چیپس صابون نیمه خشک در می آورد. البته به طوری که بعداً توضیح داده خواهد شد دربعضی از واحدهای مدرن ونیمه مدرن موجود در ایران نیز از این خشک کن ها استفاده می شود. ولی تکنولوژی ساخت این گونه خشک کن ها هنوز در ایران به مرحله تکمیل نرسیده وبا توجه به قیمت های فعلی وواردات این دستگاهها ونیز با توجه به قیمت های فعلی واردات این دستگاهها و نیز

  با توجه به قیمت های کنونی صابون اصلاً برای واحدهای سنتی اقتصادینمی باشد و لذا توجه به انجام تحقیقات در جهت ساخت این گونه خشک کن ها می تواند درآینده صابون سازی در ایران قدم موثری را به سوی خود کفایی این صنعت بردارد. این گونه خشک کن ها را خشک کن های پاششی می نامند.

6-جهت بالابردن کیفیت صابون بایستی مواد اضافی مانند روغن نارگیل، روغن نخل، رنگ ویا اسانس های معطر به آن اضافه نموده که درواحدهای صنعتی یا اصلاً انجام نمی گیرد ویا به علت وارداتی وگران بودن این مواد، به مقداربسیارناچیز اضافه می گردند. قابل ذکر است که درحال حاضر روغن نارگیل درحدودکیلویی 230 تومان، اسانس درحدودکیلویی 5000 تومان وروغن نخل درحدود 200 تومان به فروش می رسد. وجود مقداری روغن نارگیل باعث بهبود کف کردن صابون، وجود این اسانس های معطر باعث خوشبویی صابون و وجود مقداری روغن نخل در صابون باعث سفتی واستحکام آن می شود.

7- دراکثر واحدهای سنتی پساب حاصل ازشستشوی صابون مذا ب را که اززیرپاتیل خارج می شود ومحتوی مقدرزیادی سودسوزآوروهمچنین چربی وگلیسرین می باشد رادرجاهایی که درواحدها کنده شده می ریزند که این عمل آب های زیرزمینی رادردرازمدت الوده وغیر قابل استفاده خواهد نمود. می توان باانجام عملیات تصفیه پس ابها یا بازگردانیدن واستفاده مجدد ازآنها این مسله رابه حداقل کاهش داد که البته این امر فقط درصورت مجتمع بودن این کارگاهها وایجاد یک تصفیه خانه مرکزی جهت آن مجتمع می تواند به واقعیت نزدیک شود وگرنه درحال حاظر نمی توان انتظار داشت که یک کارگاه کوچک وآنهم باوضعیت اقتصادی نه چندان خوب اقدام به چنین کاری نماید.

 

کاربر گرامی، لطفاً توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظرات شما درباره ی این محصول در نظر گرفته شده است. در صورتی که سوالی در رابطه با این محصول دارید یا نیازمند مشاوره هستید، فقط از طریق تماس تلفنی با بخش مشاوره اقدام نمایید.

کاربر گرامی چنانچه تمایل دارید، نقد یا نظر شما به نام خودتان در سایت ثبت شود، لطفاً لاگین نمایید.