مقاله بررسی رابطه سبک رهبری مدیران بر اساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران

 

توجه نمایید که این فایل با فرمت ورد(151 صفحه) و پاورپوینت (32 صفحه) بوده و قابل ویرایش است 

 

این مقاله کامل بوده و آماده پرینت می باشد 

 

نکته مهم :‌ این مقاله دارای پرسش نامه نیز می باشد 

 

 

چكيده

 

این تحقیق به منظور گردآوری نظرات دبیران در مورد سبک رهبری مدیران مدارسشان بر اساس نظریه لیکرت و رابطه آن با میزان رضایت شغلی دبیران در مدارس می باشد فرض اساسی این تحقیق آن است که بین سبک رهبری مدیران براساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد 

 

روش تحقیق به صورت پیمایشی است، جامعه آماری این پژوهش کلیه دبیران زن شاغل در مدارس راهنمایی دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصیلی 84-83 به تعداد 201 نفر می باشند که با استفاده از جدول (تاکمن) از بین 201 نفر دبیر شاغل در 11 مدرسه شاهد تعداد 133 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعیین گردید جهت جمع آوری اطلاعات لازم در مورد مسأله تحقیق، از دو نوع پرسشنامه بسته پاسخ استفاده گردید یکی پرسشنامه ای که سبک رهبری مدیران را براساس چهار سبک رهبری لیکرت مورد بررسی قرار می دهد و دیگری پرسشنامه رضایت شغلی (مینه سوتا) می باشد که میزان رضایت شغلی دبیران را از کارشان مورد بررسی قرار می دهد روش غالب در این پژوهش روشی همبستگی پیرسون می باشد اطلاعات گردآوری شده با استفاده از بسته نرم افزاری رایانه ای (spss) و با آزمونهای تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه "Anova"و بررسی معنی دار بودن تفاوت میانگین نمرات دو گروه مستقل "t test"و همچنین آزمون تکمیلی دیگر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج ذیل حاصل گردید 

 

1- بین سبک رهبری مدیران براساس نظریه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد

 

2- بین سبک رهبری آمرانه – استثماری لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری موردنظر رابطه معنی داری وجود ندارد

 

3- بین سبک رهبری آمرانه – خیرخواهانه لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود ندارد

 

4- بین سبک رهبری مشورتی لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد

 

5- بین سبک رهبری مشارکتی لیکرت با میزان رضایت شغلی دبیران در جامعه آماری مورد نظر رابطه معنی داری وجود دارد 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان صفحه

 

فصل اول: كليات تحقيق

 

مقدمه 2

 

بيان مسأله 3

 

دلايل ضرورت و توجيه انجام تحقيق 3

 

اهداف تحقيق5

 

اهداف كلي تحقيق5

 

اهداف ويژه تحقيق 6

 

فرضيه‌هاي تحقيق6

 

فرضهاي تحقيق يا جانشين 6

 

متغيرهاي اساسي تحقيق6

 

تعريف عملياتي واژه‌ها و اصلاحات7

 

تعريف رهبري7

 

تعريف سبك رهبري ليكرت8

 

تعريف رضايت شغلي 9

 

دبيران10

 

مدارس شاهد11

 

مشكلات و تنگناهاي تحقيق11

 

فصل دوم: ادبيات تحقيق

 

بخش اول (رهبري)14

 

مقدمه14

 

تعريف رهبري 15

 

تمایز مدیریت و رهبری16

 

تعريف سبک رهبری 17

 

تئوري‌هاي رهبري18

 

تئوري‌هاي شخصيتي رهبري19

 

نظريه سنتي رهبري 19

 

نظرية صفات شخصي رهبر 20

 

تئوري‌هاي رفتاري رهبري20

 

مطالعت دانشگاه آيووا 21

 

مطالعات دانشگاه اُهايو 22

 

مطالعات دانشگاه ميشيگان22

 

شبكه مديريت23

 

تحقيقات اسكانديناوي25

 

تئوري‌هاي اقتضايي 26

 

الگوي فيدلر 26

 

تئوري موقعيتي هرسي و بلانچارد28

 

تئوري مبتني برتبادل نظر رهبر با اعضاء31

 

تئوري مسير هدف 32

 

الگوي رهبري مشاركتي34

 

متغيرهاي موقعيتي در الگوي تجديدنظر شده رهبري مشاركتي 35

 

پنج شيوة رهبري در الگوي رهبري مشاركتي 36

 

سيستمهاي مديريت 37

 

سبك رهبري ليكرت 37

 

تئوري‌هاي جديد رهبري 41

 

جايگزيني رهبري 41

 

رهبر عملگرا و رهبر ايجاد كنندة تحول42

 

رهبر عملگرا 43

 

رهبرانیكه تحول ايجاد مي‌كنند43

 

بخش دوم (رضايت شغلي)45

 

ارزشها 45

 

انواع ارزش 45

 

نگرشها 46

 

انگيزش 47

 

نظريه‌هاي انگيزش49

 

تئوري‌هاي محتوايي 50

 

1ـ تئوري سلسله مراتب نيازها 50

 

2ـ تئوري دو جنبه‌اي انسان 53

 

3ـ تئوري دو عامل انگيزش 53

 

4ـ تئوري سه نياز مك‌كلند54

 

5ـ تئوري نيازهاي زيستي، تعلق و رشد55

 

تئوري‌هاي فرآيندي 56

 

1ـ تئوري انتظار و احتمال56

 

2ـ تئوري برابري 58

 

3ـ تئوري اسناد59

 

انواع نگرش 60

 

رضايت شغلي62

 

رابطه انگيزش با رضايت شغلي62

 

1 تاريخچه مطالعات در مورد رضايت شغلي62

 

2 تعريف رضايت شغلي63

 

(1-2) تعيين رضايت شغلي 66

 

3 عوامل تعيين كنندة رضايت شغلي 67

 

4 عوامل مؤثر بر رضايت شغلي 69

 

5 فاكتورهاي مؤثر در رضايت شغلي از نظر «جنيفر» 70

 

6 پيامدهاي رضايت شغلي و عدم رضايت شغلي71

 

7 نظريه‌هاي رضايت شغلي 72

 

- نظريه «بروفي» 72

 

- نظريه «كورمن»73

 

- نظريه «پارسون»74

 

اندازه‌گيري رضايت شغلي75

 

بخش سوم (سابقه تحقيقاتي موضوع) 77

 

تحقيقات خارجي77

 

تحقيقات داخلي 80

 

خلاصه فصل84

 

فصل سوم: روش انجام تحقيق

 

روش تحقيق 87

 

جامعه و نمونه آماري 88

 

تعداد و روش نمونه‌گيري89

 

روش و ابزار گردآوري اطلاعات 90

 

روايي و اعتبار پرسشنامه‌ها93

 

روش تجزيه و تحليل اطلاعات 95

 

فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده‌ها

 

بخش اول توصيف داده‌ها 97

 

بخش دوم تحليل استنباطي داده‌ها120

 

آزمون فرضيه‌ها121

 

فصل پنجم: نتایج و پیشنهادها

 

خلاصه یافته های پژوهشی125

 

یافته های دیگر پژوهش 128

 

محدودیتهای تحقیق130

 

الف –محدودیتهای خارج از کنترل محقق 130

 

ب –محدودیتهای در اختیار محقق131

 

پیشنهادها131

 

فهرست منابع فارسی 133

 

فهرست منابع خارجی 137

 

ضمائم138

 

 

فهرست جدول‌ها

 

عنوان صفحه

 

1-2: عوامل مؤثر در رضايت شغلي70

 

1-3: تعداد نمونه در هر ناحيه از شهر تهران 89

 

1-4: مشخصات آماري دبيران به تفكيك سن 97

 

2-4: مشخصات آماري دبيران به تفكيك ميزان تحصيلات 98

 

3-4: مشخصات آماري دبيران به تفكيك سابقه تدريس 99

 

4-4: مشخصات آماري دبيران به تفكيك سابقه تدريس درمدارس شاهد100

 

5-4: توزيع فراواني دبيران به تفكيك تأهل101

 

6-4: توزيع فراواني سبك‌هاي رهبري مديران از ديدگاه دبيران102

 

7-4: توزيع فراواني پاسخ آزمودني‌ها به كل پرسشنامه

 

سبك رهبري ليكرت 103

 

8-4: توزيع فراواني پاسخ آزمودني‌ها به كل پرسشنامه رضايت شغلي105

 

9-4: توزيع فراواني سبك‌هاي رهبري مديران از ديدگاه دبيران در ناحيه شمال 106

 

10-4: توزيع فراواني سبك‌هاي رهبري مديران از ديدگاه دبيران در ناحيه جنوب 107

 

11-4: توزيع فراواني سبك‌هاي رهبري مديران از ديدگاه دبيران در ناحيه شرق 108

 

12-4: توزيع فراواني سبك‌هاي رهبري مديران از ديدگاه دبيران در ناحيه غرب109

 

13-4: توزيع فراواني سبك‌هاي رهبري مديران از ديدگاه دبيران در ناحيه مركز 110

 

14-4: توزيع فراواني سؤال يكم پرسشنامه رهبري 111

 

15-4: توزيع فراواني سؤال دوم پرسشنامه رهبري 111

 

16-4: توزيع فراواني سؤال سوم پرسشنامه رهبري111

 

17-4: توزيع فراواني سؤال چهارم پرسشنامه رهبري 111

 

18-4: توزيع فراواني سؤال پنجم پرسشنامه رهبري112

 

19-4: توزيع فراواني سؤال ششم پرسشنامه رهبري112

 

20-4: توزيع فراواني سؤال هفتم پرسشنامه رهبري112

 

21-4: توزيع فراواني سؤال هشتم پرسشنامه رهبري113

 

22-4: توزيع فراواني سؤال نهم پرسشنامه رهبري 113

 

23-4: توزيع فراواني سؤال دهم پرسشنامه رهبري 113

 

24-4: توزيع فراواني سؤال يازدهم پرسشنامه رهبري114

 

25-4: توزيع فراواني سؤال دوازدهم پرسشنامه رهبري 114

 

26-4: توزيع فراواني سؤال سيزدهم پرسشنامه رهبري 115

 

27-4: توزيع فراواني سؤال چهاردهم پرسشنامه رهبري 115

 

28-4: توزيع فراواني سؤال پانزدهم پرسشنامه رهبري115

 

29-4: توزيع فراواني سؤال شانزدهم پرسشنامه رهبري 115

 

30-4: توزيع فراواني سؤال هفدهم پرسشنامه رهبري 116

 

31-4: توزيع فراواني سؤال هجدهم پرسشنامه رهبري116

 

32-4: توزيع فراواني سؤال نوزدهم پرسشنامه رهبري116

 

33-4: توزيع فراواني سؤال بيستم پرسشنامه رهبري 117

 

34-4: توزيع فراواني سؤال بيست و يكم پرسشنامه رهبري117

 

35-4: توزيع فراواني سؤال بيست و دوم پرسشنامه رهبري118

 

36-4: توزيع فراواني سؤال بيست و سوم پرسشنامه رهبري 118

 

37-4: توزيع فراواني سؤال بيست و چهارم پرسشنامه رهبري118

 

38-4: توزيع فراواني سؤال بيست و پنجم پرسشنامه رهبري 119

 

39-4: توزيع فراواني سؤال بيست و ششم پرسشنامه رهبري 119

 

40-4: توزيع فراواني سؤال بيست و هفتم پرسشنامه رهبري119

 

41-4: ضريب همبستگي بين سبك‌هاي رهبري ليكرت با رضايت شغلي 120

 

42-4: ضريب همبستگي بين سبك‌هاي رهبري با هر يك از عوامل رضايت شغلي 120

 

43-4: آزمون فرض اول122

 

44-4: آزمون فرض دوم122

 

45-4: آزمون فرض سوم 122

 

46-4: آزمون فرض چهارم123

 

47-4: آزمون فرض پنجم 123

 

 

 

فهرست نمودارها

 

عنوان صفحه

 

1-2: شبكة مديريت 24

 

2-2: پيش‌بيني‌هاي نظرية اقتضايي رهبري27

 

3-2: الگوي موقعيتي رهبري هرسي و بلانچارد 30

 

4-2: تئوري مسير هدف33

 

5-2: سلسله مراتب نيازها52

 

6-2: مدل رضايت شغليا72

 

1-4: توزيع فراواني دبيران به تفكيك سن97

 

2-4: توزيع فراواني دبيران به تفكيك ميزان تحصيلات98

 

3-4: توزيع فراواني دبيران به تفكيك سابقه تدريس99

 

4-4: توزيع فراواني دبيران به تفكيك سابقه تدريس در مدارس شاهد100

 

5-4: توزيع فراواني دبيران به تفكيك تأهل101

 

 

مقدمه

 

اساساً نياز به مديريت در همه زمينه‌هاي اجتماعي امري لازم و ضروري است منابع انساني و مادي عظيم بدون هدايت و رهبري لايق، بزودي رو به نابودي مي‌رود اما در اين بين مديريت آموزشي به دليل تأثيري كه عملكرد آموزش و پرورش بركليه اركان جامعه دارد از حساسيت ويژه‌اي نسبت به ساير مديريت‌ها برخوردار است از طرفي مراكز آموزشي بيش از هر نهاد ديگربا انسان سروكار دارد و از سوي ديگر در انتقال ميراث فرهنگي جامعه از نسلي به نسل ديگر و آماده‌سازي زمينه براي باروري ميراث فرهنگي، هيچ يك از عناصر جامعه به اندازه معلم سهم و نقش اساسي ندارد 

 

كارايي و اثربخشي نظام آموزشي در گرو مديريت اثربخش و كارآمد اين نظام است امروزه با توجه به تغييرات شگرف و بي‌سابقه‌اي كه در اقتصاد، سياسيت، علم و تكنولوژي بخصوص در چند دهه اخير به وقوع پيوسته، وظايف و كاركردهاي مديريت به مراتب گسترده‌تر و پيچيده‌تر و دشوارتر از گذشته شده است به طوري كه تنها افرادي كه از نظر حرفه‌اي براي اين مسئوليت آموزش ديده و تربيت شده‌اند، با اثربخشي و كارآيي قادر به انجام وظايف محوله خواهند بود به همين لحاظ مديريت امروز براساس ويژگي‌هايي كه دارد يك حرفه تخصصي تلقي مي‌شود (پرداختچي، 1374، ص55)

 

لزوم به‌كارگيري توان و استعداد تخصصي موجود نيروي انساني، وجود جو مساعد، انگيزه مناسب و رضايت شغلي در ميان آنها مي‌باشد لذا نيروي انساني،عامل مهمي در موفقيت و پيشرفت هر سازمان بوده و هيچ سازماني بدون وجود آن نخواهد توانست به تمامي اهداف مورد نظر خود دست يابد (هوي و ميسكل، 1371، ص18)

 

بنابراين با توجه به اهميت بحث مديريت و رهبري درمدارس و همچنين اهميت رضايت شغليمعلمين به عنوان عناصر كليدي در مدرسه، در تحقيق حاضر به بررسي رابطة بين سبك رهبري مدير مدرسه با ميزان رضايت شغلي دبيران مي‌پردازيم 

 

بيان مساله

 

در اين تحقيق ميزان رضايت شغلي دبيران زن مدارس راهنمايي دخترانه شاهد شهر تهران در سال تحصيل84-83 را اندازه‌گيري كرده و رابطه اين رضايت شغلي را با سبك رهبري مدير مدرسه بر اساس سبكهاي رهبري ليكرت شامل سبك رهبري آمرانه- استثماري، رهبري آمرانه –خيرخواهانه،رهبري مشورتي و سبك رهبري مشاركتي بررسي مي‌كنيم به عبارت ديگر اين تحقيق:

 

ـ در مورد رضايت شغلي دبيران زن مدارس راهنمايي دخترانه شاهد شهر تهران انجام مي‌شودو رابطه آن با سبک رهبري مديران مدارس براساس نظريه ليکرت مورد بررسي قرار مي گيرد 

 

ـ متغيرهايي كه مورد مطالعه قرار ميگيرند عبارتند از سبك‌هاي رهبري ليكرت و رضايت شغلي

 

چگونگي انجام پژوهش به صورت بررسي رابطه دو متغير سبك رهبري و ميزان رضايت شغلي است 

 

دوره زماني انجام پژوهش سال تحصيلي 84-83 مي‌باشد 

 

دلايل ضرورت و توجيه انجام تحقيق

 

با توجه به اينكه ركن اصلي رشد و توسعه و پيشرفت هر جامعه‌اي نيروي انسان ماهر و متخصص آن جامعه مي‌باشد در عرصه تعليم و تربيت نيز ركن اصلي آموزش و پرورش منابع انساني آن مي‌باشند و در بين اين منابع انساني دبيران به عنوان نيروهاي صف مهمترين وظيفه و تاثير گذاري را در امر فرايند ياددهي، يادگيري دارا مي‌باشند و بنابراين هرچه دبيران با انگيزه و رغبت بيشتري به فعاليت بپردازند كارايي بهتري خواهند داشت اگر انگيزه دبيران را به طور كلي به دو انگيزه مادي و غير مادي تقسيم كنيم،موضوع اين پژوهش بيشتر انگيزه غير مادي است كه نوع رهبري و مديريت مدير مدرسه در آن نقش دارد و رهبري مطلوب مي‌تواند باعث رضايت نسبي دبير شده و در نتيجه كارايي و تعامل با دانش‌آموزان افزايش پيدا كند از طرف ديگر از آنجا كه تعليم و تربيت در پرورش نسل آينده نقش بسيار مهمي‌ايفا مي‌كند حساسيت بحث رهبري در آموزش و پرورش و مدارس در سطوح مختلف و از جمله رهبري مدرسه بيشتر خود را نشان مي‌دهد اگر معلمان كه خود نقش رهبري و هدايت كلاس درس را به عنوان خط مقدم تعليم و تربيت بر عهده دارند،درست هدايت شوند و با رضايت وميل و رغبت درسر كلاس حاضر شوند،بازدهي كلاسهاي درس و در مجموع آموزش و پرورش دو چندان خواهد شد بنابراين اين تحقيق بدنبال اين است كه تاثير سبك رهبري مديريت را بر رضايت شغلي معلمان سنجيده و در اين بين شيوه‌هاي بهتر و موثرتري را پيش روي مديران آينده قرار دهد 

 

ده سال تجربه تدريس پژوهشگر در مدارس مختلف و از جمله مدرسه شاهد نشان داده است كه هر مدرسه يا محيط آموزشي كه دبيران آن هماهنگ و منسجم عمل مي‌كنند به طرز قابل توجهي پيشرفت خواهد كرد و امر تدريس و فرايند ياددهي، يادگيري در آن با سهولت بيشتري انجام خواهد شد و اين هماهنگي و انسجام تاحد زيادي مرهون رهبري خوب مديري كارآمد و وظيفه شناس مي‌باشد 

 

آمار قبولي در خرداد و معدل كل مدارس و همچنين درصد قبولي مدارس در دانشگاه نشان مي‌دهد كه مدارسي كه بالاترين قبولي در دانشگاه را دارا مي‌باشند از يك سيستم قوي رهبري و مديريت برخوردار بوده و معلمان مدرسه با ميل و رضايت بالاييبه فعاليت در‌ آن محيط آموزشي مشغول بوده‌اند 

 

بنابراين اگر بتوان شيوه هاي مناسب رهبري مدارس را شناخت و با آموزشها‌ي ضمن خدمت به مديران مدارس آموزش داد تا حد زيادي مي‌توان به بهبود كيفيت آموزشي مدارس كمك كرد 

 

صدها مقاله و ده‌ها كتاب كه در زمينه مديريت و رهبري در رشته‌هاي مختلف علمي‌به رشته تحرير درآمده و شمار زياد پايان‌نامه‌هاي دانشگاهي كه به نوعي به موضوع رهبري پرداخته‌اند دليل ديگري بر اهميت و ارزش موضوع رهبري است كه در اين تحقيق موضوع پژوهش قرار گرفته است 

 

ضرورت ديگر مربوط به انتخاب مدارس شاهد مي‌باشد چرا كه تركيب دانش آموزان اين مدارس به جهت محروميتها و مسائل خاص خانوادگي و از دست دادن پدر به عنوان سرپرست خانواده لزوم مديريت و پيگيري خاص اين مدارس را دو چندان مي‌كند 

 

اهداف تحقيق

 

اهداف كلي تحقيق

 

منظور ومقصود نهايي از انجام پژوهش در وهله اولارايهباز خورد به مديران مدارس مورد مطالعه مي‌باشد تا ضمن بازنگري درنحوه مديريت خود،از برداشتهاي ذهني نيروهاي تحت مديريت خويش در مورد نحوه مديريت خود آگاهي پيدا نمايند و موقعيت مديريت خويش را بر روي پيوستار سبك رهبري ليكرت تشخيص دهند و از طرف ديگر از موثرترين سبكهاي رهبري كه مورد نظر دبيران مدارس شاهد بوده است مطلع شوند