فهرست مطالب                                                                                             

 

چکیده

 

مقدمه

 

فصل اول : کلیات پژوهش

 

بیان مسئله                                                                                                                     2

 

اهمیت وضرورت موضوع پژوهش                                                                                  3

 

اهداف پژوهش                                                                                                              6

 

فرضیه های تحقیق                                                                                                         7

 

متغیرها                                                                                                                          8

 

تعاریف نظری وعملیاتی متغیرها                                                                                      9

 

الف ) تعاریف نظری                                                                                                      9

 

ب) تعاریف عملیاتی                                                                                                      11

 

 

 

فصل دوم :پیشینه تحقیق

 

پیشینه موضوع پژوهش درایران                                                                                       13

 

پیشینه موضوع پژوهش در جهان                                                                                     14

 

مبانی نظری تحقیق                                                                                                         17

 

تعریف هیجان                                                                                                       17

 

تعریف هوش                                                                                                        19

 

ریشه های تاریخی هوش هیجانی                                                                           19

 

هوش هیجانی وبهره هوشی                                                                                    23

 

آموزش هوش هیجانی                                                                                           26

 

آیامی توان هوش هیجانی را آموخت وآموزش داد                                                    27

 

برنامه های آموزشی که مستقیماً درمورد هوش هیجانی می باشند                                28

 

رشد تنظیم هیجانی                                                                                                30

 

عوامل موثر در قابلیت هیجانی                                                                                31

 

نقش خود                                                                                                             31

 

مهارت های قابلیت هیجانی                                                                                   32

 

هوش هیجانی در محیط کار                                                                                   34

 

هوش هیجانی وتفکر انتقادی                                                                                  39

 

تمایز بین احساسات سازنده ومخری                                                                       42

 

استفاده از عواطف برای تعیین اهداف                                                                      44

 

طبقه بندی هیجانی                                                                                                 45

 

انگیزش وهیجان                                                                                                    46

 

ترس هیجان                                                                                                         46

 

دلیل اهمیت عواطف چیست                                                                                  47

 

چگونگی شکل گیری هوش هیجانی                                                                        48

 

انواع هوش                                                                                                           51

 

مدل های هوش هیجانی                                                                                         54

 

ویژگیهای آزمون هوش هیجانی                                                                              55

 

آزمونی Eqi                                                                                                        57

 

زمینه های تاریخی هوش هیجانی                                                                            61

 

نظریه سالوی                                                                                                         67

 

هوش هیجانی وهوشبهر بالا                                                                                    69

 

خلاقیت چیست                                                                                                    71

 

تعریف خلاقیت                                                                                                    72

 

مراحل خلاقیت                                                                                                     75

 

نظریه های خلاقیت                                                                                               77

 

رویکردتداعی گری و رفتار گرایی                                                                          78

 

رویکرد شناختی                                                                                                    79

 

رویکرد روان کاوی                                                                                               80

 

رویکرد انسان گرایی                                                                                             81

 

رویکرد روان سنجی                                                                                              83

 

ویژگیهای افراد خلاق                                                                                            84

 

موانع خلاقیت                                                                                                       86

 

موانع خلاقیت در مدرسه                                                                                       86

 

محیط کلاسی مناسب برای پرورش خلاقیت                                                            88

 

نقش معلم درپرورش خلاقیت دانش آموزان                                                            90

 

 

 

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

 

مقدمه                                                                                                                            93

 

روش تحقیق                                                                                                                  93

 

جامعه آماری                                                                                                                  93

 

نمونه  وروش نمونه گیری                                                                                               93

 

ابزار جمع آوری اطلاعات                                                                                               94

 

الف: آزمون هوش هیجانی بار-آن (Bar-on)                                               94

 

ب: ـآزمون خلاقیت عابدی                                                                                    95

 

روش آزمون خلاقیت عابدی                                                                                           95

 

چگونگی اجرای تحقیق                                                                                                   96

 

شیوه نمره گذاری ابزار اندازه گیری خلاقیت                                                                     97

 

روش آماری                                                                                                                  97

 

روش تجزیه وتحلیل داده ها                                                                                           97

 

 

 

فصل چهارم : تحلیل یافته های پژوهش

 

مقدمه :                                                                                                                          99

 

شاخص های آماری مربوط به کل آزمودنی ها                                                                   100

 

نمودار هوش هیجانی                                                                                                      101

 

نمودار خلاقیت                                                                                                              102

 

آزمون فرضیه اصلی                                                                                                        104

 

نمایش گرافیکی همبستگی هوش هیجانی با خلاقیت                                                         105

 

نتایج آزمون همبستگی                                                                                                    106

 

آزمون فرضیه های فرعی                                                                                                 107

 

یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات هوش هیجانی دختران وپسران                           108

 

یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات هوش هیجانی رشته های علوم انسانی با ریاضی وتجربی           109

 

یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات خلاقیت  رشته های علوم انسانی با ریاضی وتجربی                110

 

یافته های مربوط به میانگین هوش هیجانی دانش آموزان پایه اول با دوم وسوم                    111

 

یافته های مربوط به میانگین خلاقیت  دانش آموزان پایه اول با دوم وسوم                           112

 

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دختران( جدول 4-4)                                            113

 

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی پسران ( جدول 5-4)                                            113

 

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان پایه اول دبیرستان (جدول  6-4)         114

 

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان پایه دوم وسوم ( جدول 7-4)             115

 

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان گروه تجربی وریاضی ( جدول 8-4)   115

 

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان گروه علوم انسانی ( جدول 9-4)        116

 

 

 

فصل پنجم : نتیجه گیری

 

مقدمه                                                                                                                            118

 

پیشنهادات

 

الف : پیشنهادات مبتی بر فرضیه های بررسی شده                                                    121

 

ب: پیشنهادات برای تحقیقات بعدی                                                                       122

 

ج: پیشنهادات جانبی                                                                                             122

 

محدودیتها                                                                                                                     122

 

منابع فارسی                                                                                                                  124

 

منابع انگلیسی                                                                                                                129

 

پیوست                                                                                                                          130

 

پرسشنامه هوش هیجانی بار –آن                                                                                     131

 

پرسشنامه خلاقیت عابدی                                                                                               134

 

 

 

مقدمه :

 

آدمی از همان بدو تولد در یک محیط اجتماعی غوطه ور ا ست که در فرد به همان اندازه موثر است که محیط طبیعی و فیزیکی در دگرگونی تغییر ساختمان وجودی فرد نقش دارد ( کوچک انتظار ، 1383) شاید این نگرش حقیقت دا شته باشد که هدف از تعلیم و تربیت نه ارائه ی چون و چرای مطالب بلکه آموزش نحوه تفکر به افراد است  بنابراین بسیار مفید خواهد بود اگر مطالبی از این دست در دروس دا نش آموزان و دانشجویان گنجانده شود   والفی (1377) 

 

تمام هیجانهادر اصل تکانه هایی برای عمل کردن هستند برنامه هایی فوری برای حفظ زندگی که تکامل در وجود ما به تدریج به ودیعه گذارده است   طبق نظر گلمن[1] (1999)در پژوهشهای جدید نقش هوش هیجانی در دوران کودکی در ارتباط با خلاقیت برقراری ارتباط با والدین در سنین با لاتر در تحصیل انتخاب شغل آشکارا ست   خلاقیت نیز فرایندی ا ست که طی آ ن تلا ش برای شکوفاکردن استعدادهای با لقوه صورت می گیرد و لازم ا ست توانایی و انگیزه برای کسب آمادگی و تلاش برای رسیدن به اهداف وجود داشته باشد  اگر فردی درک هیجانی خوبی داشته باشد می توانداز تغیرات روحیه و درک احسسا سها بهره ببرد و با چنین درکی برای اداره و کنار آمدن با هیجان استفاده کند ما یر[2] (1999) 

 

ما دانش آموزان را با یک هدف آموزش می دهیم و آ ن موفقیت آنان در زمینه تحصیلی و شغلی ا ست   اما معیار و ملاک موفقیت چیست ؟ آیا معیار تنها یک مغزعلمی است ؟در گذشته جواب این سوا ل مثبت بود   اما امروزه نظریه های جدیدی ارا ئه شده ا ست که ا ین دیدگاه را چندان مورد قبول قرارنمی دهد 

 

از جمله نظریه هوش گاردنر[3] (1983) نظریه هوش هیجانی بار آن (1998) مایروسالووی (1990) که موفقیت تنها به هوش شناختی صرف بستگی ندارد و هوش شناختی به تنهایی معیار موفقیت فرد نیست و به عا مل دیگری نیز به نام هوش هیجانی بستگی دارد پژوهشگران همچون پیترسون (1998) گلمن (1990) ایوانز (1997) بر این باورند که هوش هیجانی می تواند در دستیابی فرد به موفقیت در عرصه های مختلف تحصیلی و شغلی نقشی به مرا تب مهم تر ازهوش عمومی داشته باشد  

 

چكيده

 

تحقيق حاضر، به بررسي رابطه بين هوش هيجاني و خلاقيت در بين دانش آموزان دبيرستانهاي نظري منطقه 11 تهران مي پردازد  چون هدف بررسي ارتباط بين دو مفهوم و اصطلاح مهم در روانشناسي يعني خلاقيت و هوش هيجاني است، يك تحقيق بنيادي محسوب مي گردد  اما از طرفي از آن جا كه مي تواند به عنوان راهنما در بخشي از مسائل تربيتي براي معلمان و مربيان و دست‌اندركاران تعليم و تربيت باشد، كاربردي نيز به شمار مي رود 

 

در اين تحقيق از روش نمونه گيري تصادفي استفاده شده است و جنسيت ، پايه تحصيلي و رشته تحصيلي در بين دانش آموزان متوسطه نظري منطقه 11 تهران لحاظ گرديده است  براي اجراي آزمون از آزمون هوش هيجاني بار آن (Bar-on)و آزمون خلاقيت عابدي استفاده شده است  که توسط دانش آموزان ، پرسشنامه های این دو آزمون تکمیل گردیده است تعداد آزمودنی ها 350 نفر میباشد که با استفاده از pilotوسپس قرار دادن بالاترین انحراف معیار ومیانگین درفرمول تعیین  حجم نمونه به دست آمده است  

 

بعد از تجزيه و تحليل اطلاعات كه با استفاده از آمار توصيفي (ميانگين- فراواني و  انحراف معیارو   ) و آزمون Tو آزمون همبستگی پیرسون در آمار استنباطي صورت گرفته، نتيجه حاصل اين بوده است كه بين هوش هيجاني و خلاقيت در بين دانش آموزان دبيرستانهاي نظري منطقه 11 تهران در سال تحصيلي 85-84 رابطه معنادار وجود داشته است 

 

بین میانگین هوش هیجانی دختران وپسران تفاوت معنا داری وجود دارد ودختران نسبت به پسران از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند  

 

بین میانگین خلاقیت دختران وپسران تفاوت معنا داری وجود ندارد

 

بین میانگین هوش هیجانی در دوگروه دانش آموزان علوم انسانی با علوم تجربی وریاضی تفاوت وجود دارد و دانش آموزان علوم تجربی وریاضی نسبت به رشته انسانی از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند  

 

بین میانگین خلاقیت دوگروه دانش آموزان علوم انسانی با تجربی وریاضی تفاوت معناداری وجود دارد ودانش آموزان رشته ریاضی وتجربی نسبت به علوم انسانی از خلاقیت بالاتری برخوردار است  

 

بین میانگین هوش هیجانی وخلاقیت دانش آموزان پایه اول با دوم وسوم تفاوت معنا داری وجود ندارد  

 

کلیدواژه : هوش هیجانی و خلاقیت

 

بیان مسأ له

 

هوش هیجانی از سازه هایی ا ست که از طریق تظاهرا ت هیجانی و با درک وا نسجام بخشیدن به هیجا نها جلوه گر می شود   به نظر مایر وسا لووی[4] (1993) هوش هیجانی گونه ای هوش اجتماعی ا ست که توانایی برخورد با عواطف در خود و دیگران را در بر می گیرد همچنین آ نان بر این باورند که هوش هیجانی قابلیتی ا ست که تفکر و اقدامات هر فرد را هدایت می کند  چنین برداشتی از هوش هیجانی این سوال را پیش می آورد که آیا هوش هیجانی با خلاقیت که یکی از انواع تفکر بوده و رفتاری است که از فرد سر می زند دارای همبستگی است یا خیر ؟

 

هوش هیجانی به دلیل مزایایی چون ارتقا سطح اعتماد به نفس انعطاف پذیری همدلی همسازی با دیگرا ن و تأ ثیر آ ن بر عملکرد خلاقانه افراد مورد تأ یید   ا ست  چرنیس[5] (2000) و عاملی سازنده در حیات اجتماعی شخص تلقی می شود   لازاروی و فولکمن[6]

 

ولذا پژوهش حاضر به دنبا ل پاسخگویی به ا ین سوا ل ا ست که آیا در بین دا نش آموزان دوره متوسطه همبستگی بین هوش هیجانی و خلاقیت آنان مشاهده می شود یا نه ؟

 

اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش

 

از آنجا که توجه به هوش هیجانی و خلاقیت نقش مهمی در تعلیم و تربیت دارد لازم ا ست دست اندرکاران نظام آموزشی توجه به پرورش و رشد و شکوفایی خلاقیت را در نظر دا شته باشند 

 

بایستی به معلمان خاطر نشان ساخت که رفتار خلاق و عوامل درونی و بیرونی مرتبط با آن رفتار را می توان تغییر داد و در بهبود آن تلاش کرد  بار آن،(1999)،لذا شناخت خصوصیات افراد خلاق و ویژگیهای شخصیتی آنها امری ضروری است 

 

 نلر[7] (1960) یک مانع بر سر راه خلاقیت را نحوه تفکر دانش آموزان درباره خودشان می داند که آنها ارزیابی های منفی از خود داشته ونیز عدم باور دا شتن خود می تواند خلاقیت را پایین بیاورد 

 

گلمن[8] (1995) معتقد است می توانیم با شناسایی پایه های هوش هیجانی و آموزش به افراد، توانایی درک خود، مقاومت و کنترل احسا سات خود را افزایش دهیم و در ابعاد مختلف رشد در بعد شناختی هیجانی اخلاقی و اجتماعی تغییرات زیادی ایجاد کنیم  

 

یکی از کارکردهای اصلی آموزش و پرورش این است که دانش آموزان را نسبت به شخصیت خودشان آگاه سازد  دانش آموزان باید از همان سالهای ابتدا یی مدرسه بی همتا بودن خود و دیگران را بطور عمیق و کامل احساس کنند  فرد برای رسیدن به خلاقیت و خود شکوفایی نیازمند اعتماد به خود است  شخص باید به ارزش فردی خود اطمینان داشته باشد   اسبورن (1370) 

 

 از جنبه کاربردی اهمیت موضوع پژوهش را باید بطور عمده به نفع نظام آموزشی تفسیر کرد  اگرچه در سیستم آموزشی ما کمتر به شناسایی و پرورش خلاقیت توجه شده اما لازم است به شناخت دقیق فرایند های هوش هیجانی و خلاقیت پرداخته شود و عوامل موثر بر آنها بررسی گردد

 

اهداف پژوهش

 

هدف اصلي در اين تحقيق

 

بررسي رابطه بين هوش هيجاني و خلاقيت در بين دانش آموزان متوسطه نظري منطقه 11 تهران مي باشد 

 

اهداف فرعی

 

1-        بررسي رابطه هوش هيجاني و خلاقیت در بين دانش آموزان دختر و پسر 

 

2-        بررسي رابطه هوش هيجاني و خلاقیت در بين دانش آموزان دختر رشته هاي رياضي و تجربي وانساني  

 

3-        بررسي رابطه هوش هيجاني و خلاقیت در بين دانش آموزان پسر رشته هاي رياضي و تجربي وانساني 

 

4-        بررسي رابطه هوش هيجاني و خلاقیت در بين دانش آموزان دختر سال اول عمومي

 

5-        بررسي رابطه هوش هيجاني و خلاقیت در بين دانش آموزان پسر سال اول عمومي 

 

فرضيه هاي تحقيق:

 

الف : فرضیه اصلی

 

بين هوش هيجاني و خلاقيت در دانش آموزان دوره متوسطه منطقه 11 تهران همبستگی وجود دارد  

 

ب : فرضیه های فرعی

 

1-  بين ميانگين هوش هيجاني دختران و پسران تفاوت وجود دارد 

 

2-  بين ميانگين خلاقيت دختران و پسران تفاوت وجود دارد 

 

3-  بين ميانگين هوش هيجاني دانش آموزان علوم انساني با علوم رياضي و تجربي تفاوت وجود دارد 

 

4-       بين ميانگين خلاقيت دانش آموزان علوم انساني با علوم رياضي و تجربي تفاوت وجود دارد 

 

5-  بين ميانگين هوش هيجاني دانش آموزان پايه اول با پايه دوم و سوم تفاوت وجود دارد 

 

6-  بين ميانگين خلاقيت دانش آموزان پايه اول با پايه دوم و سوم تفاوت وجود دارد 

 

روش تحقیق :

 

دراین تحقیق با توجه به بررسی رابطه هوش هیجانی وخلاقیت دانش آموزان متوسطه ، تحقیق حاضر از نوع همبستگی می باشد واز آنجائی که به توزیع ویژگیهای جامعه آماری نیز می پردازیم تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی نیز می باشد 

 

 جامعه آماري:

 

جامعه آماري اين پژوهش را  کلیه دانش آموزان دوره متوسطه نظري منطقه 11 تهران كه در سال تحصيلي 85-1384 مشغول به تحصيل هستند،وتعداد آنها 3500نفر می باشد ،  تشكيل مي دهد  

 

نمونه و روش نمونه گيري:

 

ابتدا بیست پرسشنامه از طریق PILOTبین افراد نمونه توزیع گردید وبالاترین انحراف معیار و میانگین در آن محاسبه شد سپس با استفاده از فرمول محاسبه حجم نمونه تصادفی ساده وبا اطمینان 95%  تعداد نمونه مورد نظر 350 نفر محاسبه گردید  

 

 

 

ابزار جمع آوری اطلاعات :

 

دراین تحقیق دو پرسشنامه استاندارد در رابطه با هوش هیجانی بار-آن و خلاقیت عابدی استفاده گردید  نمونه ای  از  پرسشنامه درپیوست تحقیق آمده است  

 

 

 

چگونگی اجرای تحقیق :

 

جمع آوری اطلاعات از طریق کتابخانه ای ، اجرای پرسشنامه ها به صورت میدانی دربین دانش آموزان متوسطه منطقه 11که 350پرسشنامه بود توزیع گردید  وپس از پالایش 344 پرسشنامه جمع آوری شده مورد استفاده قرار گرفت  

 

روش آماری :

 

دراین تحقیق با استفاده از آمار توصیفی نظیر (جداول میانگین ، انحراف معیار ورسم نمودارها ) وآمار پارامتریک ( نظیر آزمون  ضریب  همبستگی پیرسون ) نتایج مورد نظر تجزیه وتحلیل گردید  

 

روش تجزيه و تحليل داده ها

 

به منظور تجزيه و تحليل داده هاي پژوهشي از روش آمار توصيفي مانند ميانگين –انحراف استاندارد و آمار استنباطي، نظیر آزمون T‌ ، ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزار spss  استفاده گرديده است  براي تعيين مشخصه آماري گروهها (دختر و پسر) برحسب متغيرهاي جمع آوري شده (جنسيت- پايه تحصيلي –رشته تحصيلي) عمل شده است 

 

تحلیل یافته های پژوهش

 

مقدمه :

 

دراین تحقیق پس از طی مراحل و اقدامات اولیه پرسشنامه های مربوطه بین نمونه آماری توزیع وتعداد 344 پرسشنامه قابل استفاده گردید  

 

دراین فصل ابتدا جداول توصیفی نمونه آماری به تفکیک ارائه شده سپس با استفاده از روشهای آماری، میانگین وانحراف معیار هریک از فرضیه ها مورد تجزیه وتحلیل واقع گردید ودرانتها باتوجه به محاسبات انجام شده سطح معنا داری بدست آمد وبا استفاده از نتایج حاصل به بررسی هریک از فرضیه های آماری پرداخته شده است  

 

در اين فصل تحليل داده­­‌‌ها به منظور آزمون فرضيه‌هاي تحقيق انجام شده است  به منظور توصيف داده‌ها از ميانگين و انحراف معيار  و رسم نمودار، و به منظور تحليل استنباطي داده‌ها از روش آماراستنباطي( آزمون همبستگي و آزمونT  مستقل) استفاده شده است 

 

شاخص­هاي آماري مربوط به كل آزمودني­ها در هر يك از دو ويژگي مورد آزمون (هوش هيجاني و خلاقيت) در اين تحقيقعبارتند از:

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.