این پایان نامه با فرمت ورد و آماده پرینت میباشد

موضوع پایان نامه: تاثیر قرآن در ادب فارسی

فهرست مطالب

پیشگفتار...............................................................................................................................................ا-ب

مقدمه..................................................................................................................................................ب-ج

چکیده...................................................................................................................................................ج-د

فصل اول: كليات تحقيق

1-1            مقدمه ........................................................................................................................1

1-2            بیان مسئله..................................................................................................................2

1-3            اهداف تحقيق..............................................................................................................2

1-4            اهميت تحقيق.............................................................................................................2

1-5            سئوالات تحقيق......................................................................................................3-2

1-6            فرضیه ها...................................................................................................................3

1-7            كليد واژه ها...........................................................................................................4-3

فصل دوم: پيشينه تحقيق

2-1  مقدمه..................................................................................................................5

2-2  تاریخچه موضوع.............................................................................................. 7-6

2-3  پیشینه نظری...............................................................................................8-7

2-4 پیشینه عملی(نقد کتاب)............................................................................................................9

2-5 ضرورت تحقیق...............................................................................................................................9

فصل سوم: روش تحقيق

3-1  مقدمه..........................................................................................................................................10

3-2  روش های مورد استفاده در تحقیق......................................................................................11

3-3  فنون گردآوری اطلاعات و توضیح آن ها.............................................................................12

3-4  جمع آوری داده ها...................................................................................................................12

3-5  تجزیه و تحلیل داده ها...........................................................................................................13

فصل چهارم: يافته هاي تحقيق

4-1 مقدمه...........................................................................................................................................14

 4-2 قرآن کتاب آسمانی ما.............................................................................................................15

4-3 تعریف ادبیات............................................................................................................................ 15

فرضیه 1: ادبیات فارسی از کلام قرآن بهره های فراوانی گرفته است..................................17-16

4-4 تاثیرات دین اسلام در عرصه ی ادبیات........................................................................19-17

5-4 صبر و شکیبایی قرآن در نظم شاعران..........................................................................20-19

6-4 حدیث چیست.....................................................................................................................21-10

4- 6-1-حدیث محبت در ادب فارسی...................................................................................25-21

فرضیه 2: برخی از شعرای متقدم در آیات و احادیث در شعر خود بهره گرفته اند............. 35-27

فرضیه 3: میزان استفاده حافظ از احادیث و قرآن در اشعارش زیاد بوده است..............42-36

فرضیه 4: مولوی داستان یوسف را در اشعار خود بررسی کرده است.............................59-43

فرضیه 5: سنایی در اشعار خود به تصویر پردازی قرآنی پرداخته است.........................66-60

فرضیه 6: شهریار دراشعار خود از نهچ البلاغه بهره برده است........................................98-67

فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري

5- 1مقدمه........................................................................................................................................128

5-2 بحث و نتيجه گيري.................................................................................................... 130-129

5-3 مشکلات تحقیق.....................................................................................................................130

5-4- پیشنهادات تحقیق...............................................................................................................131

فهرست منابع و مآخذ.......................................................................................133-132

پيوست

فهرست جداول......................................................................................127-99

جدول 1-4- توزيع فراواني افراد شركت كننده در تحقيق بر حسب سن

جدول 2-4- شاخص هاي تمايل مركزي و شاخص هاي پراكندگي سن افراد شركت كننده در تحقيق

جدول 3-4- توزيع فراواني سن افراد شركت كننده در تحقيق به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 4-4- توزيع فراواني افراد شركت كننده در تحقيق بر حسب پايه تحصيلي

جدول 5-4- توزيع فراواني شغل پدر افراد شركت كننده در تحقيق

جدول 6-4- توزيع فراواني شغل پدر افراد شركت كننده در تحقيق به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 7-4- توزيع فراواني تحصيلات پدر افراد شركت كننده در تحقيق

جدول 8-4- توزيع فراواني تحصيلات پدر افراد شركت كننده در تحقيق به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 9-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق با تاثير قرآن در ادب پارسي

جدول 10-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق با تاثير قرآن در ادب پارسي به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 11-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق با تاثير حديث در ادب پارسي

جدول 12-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق با تاثير حديث در ادب پارسي به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 13-4- توزيع فراواني علاقه افراد شركت كننده در تحقيق نسبت به شعرهاي استفاده كننده از قران و احاديث

جدول 14-4- توزيع فراواني علاقه افراد شركت كننده در تحقيق نسبت به شعرهاي استفاده كننده از قران و احاديث به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 15-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد ماندگاري اشعار شعراي پارسي استفاده كننده از قرآن و حديث

جدول 16-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد ماندگاري اشعار شعراي پارسي استفاده كننده از قرآن و حديث به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 17-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد تاثير قرآن و حديث  در ادبيات پارسي

جدول 18-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد تاثير قرآن و حديث  در ادبيات پارسي به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 19-4- توزيع فراواني ديدگاه افراد شركت كننده در تحقيق در مورد تاثير قرآن و حديث  در فراگير شدن ادبيات پارسي در سطح جهان

جدول 20-4- توزيع فراواني ديدگاه افراد شركت كننده در تحقيق در مورد تاثير قرآن و حديث  در فراگير شدن ادبيات پارسي در سطح جهان به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 21-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده با شعراي استفاده كننده از قرآن و حديث  در اشعار خود

جدول22-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده با شعراي استفاده كننده از قرآن و حديث  در اشعار خود به تفكيك پايه تحصيلي

جدول23-4- توزيع فراواني موافق بودن افراد شركت كننده در مورد تاثير استفاده از قرآن و حديث در كسب عبرت براي سايرين

جدول 24-4- توزيع فراواني موافق بودن افراد شركت كننده در مورد تاثير استفاده از قرآن و حديث در كسب عبرت براي سايرين به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 25-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد نقش قرآن و حديث استفاده شده در ادبيات پارسي در زندگي بشري

جدول 26-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد نقش قرآن و حديث استفاده شده در ادبيات پارسي در زندگي بشري به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 27-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق در مورد اشعار استفاده كننده از قرآن و حديث استفاده شده از طريق رسانه ها

جدول 28-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق در مورد اشعار استفاده كننده از قرآن و حديث استفاده شده از طريق رسانه ها به تفكيك پايه تحصيلي

جدول 29-4- تجزيه و تحليل آماري بين پاسخ هاي داده شده توسط دو گروه شركت كننده در تحقيق ( پايه تحصيلي پيش دانشگاهي ، پايه تحصيلي سوم دبيرستان )

فهرست منحني ها..........................................................................126-100

منحني 1-4-  درصد فراواني سن افراد شركت كننده در تحقيق

منحني 2-4- توزيع فراواني سن افراد شركت كننده در تحقيق بر حسب پايه تحصيلي

منحني 3-4-  درصد فراواني پايه تحصيلي افراد شركت كننده در تحقيق

منحني 4-4-  درصد فراواني شغل پدر افراد شركت كننده در تحقيق

منحني 5-4- توزيع فراواني شغل پدر افراد شركت كننده در تحقيق به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 6-4- درصد فراواني تحصيلات پدر افراد شركت كننده در تحقيق

منحني 7-4- توزيع فراواني تحصيلات پدر افراد شركت كننده در تحقيق به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 8-4- درصد فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق با تاثير قرآن در ادب پارسي

منحني 9-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق با تاثير قرآن در ادب پارسي به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 10-4- درصد فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق با تاثير حديث در ادب پارسي

منحني 11-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق با تاثير حديث در ادب پارسي به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 12-4- درصد فراواني علاقه افراد شركت كننده در تحقيق نسبت به شعرهاي استفاده كننده از قران و احاديث

منحني13-4- توزيع فراواني علاقه افراد شركت كننده در تحقيق نسبت به شعرهاي استفاده كننده از قران و احاديث به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 14-4- درصد فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد ماندگاري اشعار شعراي پارسي استفاده كننده از قرآن و حديث

منحني 15-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد ماندگاري اشعار شعراي پارسي استفاده كننده از قرآن و حديث به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 16-4- درصد فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد تاثير قرآن و حديث  در ادبيات پارسي

منحني 17-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد تاثير قرآن و حديث  در ادبيات پارسي به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 18-4- درصد فراواني ديدگاه افراد شركت كننده در تحقيق در مورد تاثير قرآن و حديث  در فراگير شدن ادبيات پارسي در سطح جهان

منحني 19-4- توزيع فراواني ديدگاه افراد شركت كننده در تحقيق در مورد تاثير قرآن و حديث  در فراگير شدن ادبيات پارسي در سطح جهان به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 20-4- درصد فراواني آشنايي افراد شركت كننده با شعراي استفاده كننده از قرآن و حديث  در اشعار خود

منحني21-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده با شعراي استفاده كننده از قرآن و حديث  در اشعار خود به تفكيك پايه تحصيلي

منحني22-4- درصد فراواني موافق بودن افراد شركت كننده در مورد تاثير استفاده از قرآن و حديث در كسب عبرت براي سايرين

منحني 23-4- توزيع فراواني موافق بودن افراد شركت كننده در مورد تاثير استفاده از قرآن و حديث در كسب عبرت براي سايرين به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 24-4- درصد فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد نقش قرآن و حديث استفاده شده در ادبيات پارسي در زندگي بشري

منحني 25-4- توزيع فراواني نظر افراد شركت كننده در تحقيق در مورد نقش قرآن و حديث استفاده شده در ادبيات پارسي در زندگي بشري به تفكيك پايه تحصيلي

منحني 26-4- درصد فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق در مورد اشعار استفاده كننده از قرآن و حديث استفاده شده از طريق رسانه ها

منحني 27-4- توزيع فراواني آشنايي افراد شركت كننده در تحقيق در مورد اشعار استفاده كننده از قرآن و حديث استفاده شده از طريق رسانه ها به تفكيك پايه تحصيلي

پیشگفتار                                                                                                 

قرآن مجید کتاب دینی ماست و معانی و مفاهیم آن در طول چهارده قرن از جهات مختلف در حیات فردی و اجتماعی ما تأثیر پنهان و آشکار نهاده است. چنان که امروزه نمی توان جنبه ای از جنبه های گوناگون زندگی مسلمانان را یاد کرد که قرآن مجید و معانی والای آن به نحوی مستقیم یا غیرمستقیم در آن تأثیری نگذاشته باشد و هر کس در این باره تأملی به سزا کرده باشد و عناد نورزد ، به صحت این اعتقاد اقرار می کنند. حدیث نیز که همان«قول و فعل و تقریر»  پیامبر اکرم است ، همین حکم را دارد و الفاظ و معانی آن به صورت های گوناگون در زندگی مسلمانان و در رفتار و گفتار و کردار آنان تأثیر نیرومند و دراز آهنگی داشته است.

یکی از بارزترین موارد این تأثیر، سروده های شاعران و نوشته های نویسندگان است. هر ملتی به سرمایه هایی  اعم از مادّی و معنوی، می تازد. یکی از سرمایه های جاودانی و افتخار آمیز ما ایرانیان نیز سروده های شاعران و سخنوران و نوشته های دبیران و نویسندگان و تأمّلات عارفان و اندیشه های حکیمان و فیلسوفان و متکّلمان ایرانی مسلمان است و همه می دانند که بسیاری از ابیات و عبارات این بزرگان را " اشاره"، "تلمیح" ، "اقتباس" ، "تضمین"  ،"تحلیل آیات " ، "قصص" و "تمثیل"های گوناگون این کتاب مبین و سخنان پیامبر بزرگوار خدا تشکیل می دهد و همه ي آن بزرگان در عبارت پردازی، استدلال و بیان آن چه در ضمیر خود از این موارد بهره مند شده اند. لذا اگر کسی ادعا کند که مثلاً می تواند اشعار رودکی، فردوسی بزرگ، ناصر- خسرو،خاقانی، سنایی، عطار، مولوی، سعدی، حافظ، جامی و صدها تن شاعر دیگر و نیز آثار مردانی چون غّزالی، عنصر المعالی زیادی، نصرالله منشی و بسیاری دیگر را بدون فهم قرآن مجید و تفسیر آن و تأمّل در احادیث نبوی به درستی دریابد، باید در صحّت ادعای او تردید کرد زیرا به   قول حافظ:« هر چه دارم همه از دولت قرآن است»؛ به دلیل انواع تأثیراتی که این دو منبع گران مایه ی عظیم در ادب فارسی بر جای گذ اشته اند.

ما در فصل اول این تحقیق به بیان ضرورت و اهمیت گردآوری این پژوهش پرداخته ایم و در فصل دوم درباره ی تاریخچه ی موضوع و پیشینه ی آن سخن گفتیم و در فصل سوم به بیان روش های مورد استفاده اشاره کرده ایم و در فصل چهارم به تأثیر و اقتباس هر یک از شاعران و کاتبان به صورت اجمالی موردی پرداخته ایم؛ زیرا اگر هر پژوهنده ای بخواهد تمام موارد تأثّر شاعران را مطرح کند باید درباره ی هر کدام از آن ها کتابی کلان بنویسد که برای ما این کاری ناممکن است. هم چنین در این فصل به بررسی پاسخ نامه ها و نتایج حاصل از آن نیز پرداخته ایم و فصل پنج هم شامل بحث و نتيجه گيري، پیشنهادات، مطرح کردن مشکلات، منابع و مآخذ می- باشد.

ناگفته نماند که موارد ارائه شده در این فصول تنها مشتی از خروار است و از شما خواننده و صاحب نظر ارجمند خواهشمندیم ما را در رفع کاستی های موجود یاری و راهنمایی فرمایید تا ان شاء الله در گردآوری های آتی درصدد رفع این معایب برآییم و از راهنمایی های علمی شما بهره- مند گردیم.

مقدمه

 قرآن بزرگترین یاور و استوارترین پناهگاه برای همه ی نویسندگان و شاعران اسلامی بوده است حتی کسانی هم که اندیشه ای ناهمسو با اسلام داشته اند به این ریسمان خدایی چنگ زده- اند و در پس این دژ استوار، پناه گرفته اند، اگر چه اینان از این تمسک طرفی برنبسته بلکه در تیرگی ها فرو رفته اند که:«من یهدالله فهو المهتدی و من یضلل فأولئک هم الخاسرون» (آیه ی 178/اعراف) و کلام مولانا هم به  معنی این آیه اشاره دارد:

در بنی فرمود کاین قرآن ز دل  

                                                                                  هادی  بعضی و بعضی را مضل       

قرآن برای مسلمانان نیز هم زبان دل است و هم ترجمان اعتقاد و پشتیبان آن تقدیسی را متداعی می کند که هم آرام بخش است و هم شکوهمند، شکوهی معنوی که همه را به سکوت وا- می دارد، «اذا قرﺉ القرآن فاستمعوا  له و انصتوا» (آیه ی204 / اعراف) و آرامشی که نتیجه هدایت و ایمان است، «هدی للناس و بنیات من الهدی و الفرقان» (آیه ی 185/بقره ) به علاوه مضامین قرآنی بخش عمده ای از عاطفه ی جمعی همه ی مسلمانان را به خود اختصاص داده است.

 رشته استواری است که میان آنان پیوند برادری ایجاد کرده، هم ضامن بقا و دوام خود است و هم جاودانگی اعتقادات اسلامی را تضمین می کند. این ویژگی همان عنایت الهی است که مانع هر گونه تحریف و تغییر احکام و قرآن نیز هست.

زبان فارسی از زبان های عمده ی بهره دهنده به فرهنگ اسلامی و بهره برنده از معارف انسان ساز قرآنی است از این رو دانستن قرآن و حدیث و درک معانی و مضامین والای آن لازم   می نموده و پیوسته مورد نظر مردم به ویژه ادب دوستان و منتقدان بوده است.

بدین ترتیب ما بر آن شدیم تا پژوهشی درباره ی نقش قرآن و حدیث در ادب فارسی، داشته باشیم.

چکیده

        خداوند برای هدایت انسان ها، پیامبران الهی را به سوی بشر مبعوث کرده است تا اندیشه و تفکر آنان را تحول و در رفتار و کردار افراد بشر و جوامع آنان تغییر ایجاد کند.

هدف از این گردآوری اشاره به تاثیر قرآن و حدیث، که هر دو در هدایت بشر نقش به سزایی دارند، است.  

برای این منظور ما در این تحقیق به ترتیب زندگانی و تاثرات هشت تن از شاعران بزرگ را دنبال کردیم و برای این که تاثر هر نویسنده و سخنور را بهتر ردیابی کنیم از زندگانی آن شاعر و نویسنده به اجمال سخن گفتیم و میزان اشتغال وی به علوم قرآنی از جمله تفسیر کتاب مجید و احادیث رسول اکرم و اخبار معصومین را تا حد ممکن یادآوری کردیم.

در این تحقیق با توجه به پرسشنامه ای که تهیه گردید و در اختیار چهل نفر از دانش آموزان سال سوم و پیش دانشگاهی  مدرسه آرمینه مصلی نژاد قرار گرفت، ما به بررسی میزان آشنایی آن ها با مفهوم قرآن و حدیث و نقش آن ها در ادبیات فارسی پرداختیم و پس از مشاهده- ی پاسخ نامه ها نتایج حاصل را به صورت جداول و نمودار هایی برای هر سوال به صورت مجزا نشان دادیم و پی بردیم که هر دو گروه آماری نتایج یکسانی داشتند.

بیان مسئله

 برای آشنایی با تأثیراتی که قرآن و احادیث در ادبیات فارسی برجای گذاشته اند، لازم است معروف ترین و متداول ترین نام کتاب خدا که قرآن است را بشناسیم و آن را تلاوت کنیم و با تأثیراتی که آیات و احادیث به صورت های مختلف : تلمیح، تمثیل، قصه های منظوم و منثور شعرا و نویسندگان ایرانی و فارسی زبان گذاشته اند آشنا شویم.

اهمیت تحقیق:

در دورانی که قرآن در برخی از کشور های اسلامی فقط برای کسب مقام و یا مزایای اقتصادی تلاوت می شود و شعرای آن ها بدون تاثر از قرآن شعر می سرایند بر خود لازم دانستیم به گردآوری این مطالب بپردازیم. امید است توانسته باشیم با انجام این کار به سطح آگاهی خود و دیگران افزوده باشیم

كليد واژه ها

 ادبیه:جمع«ادب» است و دانش های متعلق به ادب، در اصل(فنون ادبیه) یا (علم ادبیه) بوده است و بعد(ادبیه) صفت جعلی موصوف را جمع بسته اند.

ادب: 1- فرهنگ ، دانش2- دانشی که قدما آن را شامل: لغت، صرف ، نحو ،معانی، بیان، بدیع، عروض و  قافیه، انشاء و تاریخ دانسته اند و آن را ادبيات گويند.

حدیث: هر چه که از آن خبر دهند و نقل قول کنند. خبری که رسول(ص) و ائمه نقل کنند.

پارسی:منصوب به فارسی است.

قرآن: اتصال –نزدیک شدن، به هم پیوستن و کتاب آسمانی مسلمانان است.

(فرهنگ فارسی معین، جلد 2-1)