این گزارش WORD و آماده پرینت میباشد

موضوع گزارش کارآموزی : برنج دیم

فهرست مطالب

مقدمه                                                              ---------------------             1

بخش اول: كليات                                          ---------------------             3

روشهاي مختلف كشت برنج                          ---------------------             3

روشهاي اصلي و زرع برنج ديم                      ---------------------             8

تنگناهاي عمده                                               ---------------------             15

برنج ديم در چه مناطقي به عمل مي ايد       ---------------------             20

انتخاب رقم                                                     ---------------------             23

بخش دوم –فنون كشت                               ---------------------             29

مزايا و معايب روشهاي مختلف كشت برنج  ---------------------             29

تناوب زراعي در زراعت برنج ديم                 ---------------------             32

كود دهي                                                        ---------------------             34

كشت بذر                                                        ---------------------             49

علفهاي هرز برنج ديم                                                 ---------------------             57

آفات و بيماريهاي برنج ديم                          ---------------------             70

برداشت                                                          ---------------------             75

منابع                                                               ---------------------             83

فهرست منابع

   برنج ديم،ميشل ژاكو و بريژيت كورتووا، ترجمه: مهندس جواهر دشتي و دكتر مسعود اصفهاني

   برنج، كاشت، داشت و برداشت، تاليف: محمود اخوت، دانش وكيلي

 دشمنان طبيعي آفات برنج، عوامل مبارزه بيولوژيك، تاليف: شپارد باريون و ليتزينگر، ترجمه: ابراهيم مرعشي

   بيماري‌هاي غلات، جو، گندم، برنج، ذرت تاليف محمود اخوت

مقدمه

برنج ديم چيست ؟

زراعتي كه فقط وابسته به نزولات جوي باشد اصطلاحا به آن زراعت ديم مي گويند. حدود 30 سال قبل زماني كه كشاورزان شمالي به شدت با گمبود آب روبرو بودند و سدي نبود ، در مزارع خود اقدام به كشت چند رقم برنج مي نمودند و اين سوال هميشه براي من مطرح بود كه چرا رقم چمپا ازگروه برنجهاي كم ارزش را كشت مي نمايند پاسخ خود را زماني دريافتم كه به علت خشكسالي و نبود آب در رودخانه ها كليه ارقام برنج كشت شده از بين رفته بود و به استثناي رقم چمپا كه به روايتي تا 60 روز تحمل خشكي را دارد سالها بعد در استان فارس كه به عنوان مروج كشاورزي خدمت ميكردم مشاهده نمودم كه ارقامي از برنجهاي گرده را در زمينهايي كه مرطوب است مانند گندم در سطوح بسيار كم بصورت مستقيم كشت مي نمايند.

با توجه به نكاتي كه ذكر شد زراعت ديم برنج كه نياز رطوبتي كمي دارد در بسياري از نقاط دنيا از جمله در كشورمان مي تواند كشت شود وبه دلايل زير حائز اهميت است :

1-غذاي اصلي انسانها را تشكيل مي دهد .

2-از نظر ارزش اقتصادي در مقايسه با گندم و جو با ارزش تر است.

به نظر اينجانب در صورتي كه برنامه ريزي به طريق اصولي و صحيحي انجام گيرد، كشورمان مي تواند در توليد غلات خود كفا گردد و در مورد برنج با كشت برنج غرقابي و برنج آپلند ديگر نيازي به واردات نباشد.

در سال 126 پيش از ميلاد مسيح به امپراطور چين مي دهد ، از كشت برنج در تركستان (خراسان كنوني ) و سرزمين پارتيا و كلده ياد مي كند و به نظر مي رسد كه منظور سردار چيني از پارتيا قلمرو اشكانيان از جمله سواحل درياي خزر يعني گيلان و مازندران باشد كه در آن زمان جزء قلمرو اشكانها بوده است گير شمن هم برنج را جزء يكي از كالاهاي صادراتي زمان پارتيان ياد گرده و مي گويد : بين التجاره هاي ديگر از پوست …برنج و …بايد نام برد ماخذ ديگر وجود برنج را در عهد ساسانيان نشان مي دهد و مسئله كشت برنج در عهد آخرين شاهان ساساني نيز پيچيده مي نمايد و در گفته هاي مورخان تناقض فراواني وجود دارد.

در خوزستان در قرن دهم ميلادي كشت برنج در ميان غلات سوم را  (بعد از گندم و جو) داشته بود قرن دهم ميلادي در ايران مردم با كشت برنج آشنا بودند در قرن دوازدهم ميلادي كشت برنج در فارس متداول بود. حمداله مستوفي از كشت برنج در ايران فقط در نواحي زنجان ، عراق ،عجم، فارس، سراير گيلان بويژه رشت و لاهيجان ياد مي كند از ميان مناطق برنج خيز ايران جلگه هاي ساحلي درياي خزر، يعني سرزمينهاي گيلان و مازندران و گرگان هم از لحاظ سطح زير كشت و ميزان توليد و هم از لحاظ كيفيت نوع محصول برنج داراي اهميت ويژه اي است و اين امتياز در گذشته نيز وجود داشته است. كيفيت بهترين برنج ايران گيلان است و پس از آن برنج مازندران قرار دارد.

بخش اول –كليات

1-روشهاي مختلف كشت برنج

 يكي از ويژگيهاي طبيعي برنج سازگاري آن به شرايط مختلف محيطي ، بخصوص از نظر مقدار آب است يعني آن را هم به صورت ديم مي توان كشت كرد كه تنها باران ، آب مورد نياز آن را تامين مي كند و هم در حالتي كه بوته هاي آن در آبي به عمق چند متر باشد البته برنج در شرايط بين اين دو حالت نيز قابل كشت است.به اين ترتيب طبقه بندي اصلي كشت برنج بر اساس مقدار آب است.

طبقه بندي پيشنهادي واردا براي آفريقا شامل دو روش عمده كشت برنج است :

برنج هاي زمين هاي پست

برنج هاي ديم

برنج غرقابي

در اين نوع زراعت برنج ، خاك مزرعه در تمام يا بخشي از دوره رويش تا ارتفاع متفاوتي با آب پوشيده مي شود بين كشت برنج در زمينهاي با تلاقي تا كشت برنج با آب شيرين به درجات مختلفي تقسيم بندي شده است.

الف-كشت برنج در زمينهاي با تلاقي مانگرو

مانگرو منطقه اي است در نواحي پست حاشيه  رودخانه ها يا سواحل دريا كه پوشش گياهي خاصي دارد .گاهي بر اثر طغيان رودخانه ها يا پيشروي در يا ،آب شور به اين مناطق وارد مي شود و مشكلاتي نظير شوري يا اسيدي شدن خاك را به بار مي آورد.

اين نوع كشت برنج حدود 10 در صد از مناطق زير كشت آفريقا را شامل مي شود.

كشورهايي كه بيشترين سطح زير كشت برنج در آنها به اين شيوه است : عبارتند از شاليزارهاي آفريقاي غربي .

ب-كشت برنج با آب شيرين

اين نوع كشت برنج بستگي به مديريت آبياري دارد. اين روش كشت برنج خود به دو گروه تقسيم بندي مي شود: كشت غرقابي برنج بدون كنترل آب و كشت برنج با كنترل آب .

پ-كشت برنج غرقابي بدون كنترل آب

در اين نوع كشت ، كشاورز هيچگونه كنترلي بر منابع آبي ندارد .منبع تهيه آب مي تواند نزولات جوي و يا بالا آمدن آب رودخانه ها در مواقع سيل باشد .هر چند بخشي از اين آب را مي توان به وسيله ايجاد موانعي نظير كرت بندي و تسطيح و در مواردي با در نظر گرفتن شيب زمين به صورت تراس بندي براي مدتي در كشتزارها نگهداري كرد اين روش كشت در آسيا بويژه در كشورهايي نظير هندوستان و تايلند متدوال است .غرقابي شدن كشتزارها مي تواند در هر مرحله اي از زندگي گياه انجام گيرد و عمق آب نيز متفاوت باشد.

كشت برنج غرقابي بدون كنترل آب در شرايط خاصي انجام مي گيرد و ممكن است زماني اقدام به كشت كرد كه عمق آب در مزرعه بالا باشد. در چنين شرايطي بايد اقدام به كشت رقم زودرس برنج كرد.

در آفريقاي غربي اين نوع كشت گسترش فراوان يافته است ، كشت برنج بدون گنترل آب حدود 5/22 در صد كل زمينهاي زير كشت برنج را در آفريقا شامل مي شود اين روش دومين نوع زراعت از نظر اهميت در منطقه است.

ت-كشت برنج با كنترل آب

نياز رطوبتي گياه برنج را مي توان بطور مصنوعي در طول دوره رشد گياه با روشهاي مختلف ثقلي و يا با پمپاژ آب بر طرف كرد. تسطيح زمين چنانچه بدرستي انجام مي شود امكان كنترل آب را در مزرعه فراهم مي كند.

علاوه بر آن ابزارهاي مهندسي آبياري اين امكان را ميسر مي سازد كه پس از اتمام آبياري و قبل از برداشت ، كشتزار را خشك نمود ، چون هنگام درو و يا پخش كود و علف كش ها لازم است كه مزرعه خشك باشد.

استفاده از اين روش كه در آسيا مخصوصا در كشور چين بسيار متداول است ، فقط در سالهاي اخير به كشورهاي آفريقاي معرفي شده است و گستردگي اين روش گمتر از 5 در صد از كل زمينهاي زير كشت برنج است، زيرا هزينه بالاي نصب و نگهداري سيستم آبياري باعث عدم توسعه اين روش در كشورهاي آفريقايي شده است.

برنج ديم :

كشت برنج ديم در مناطقي انجام مي گيرد كه زمين به ندرت به حالت ماندابي در مي آيد.

كشت برنج به صورت كاملا ديم

كشت برنج ديم در مناطقي صورت مي گيرد كه زمين داراي زهكش مناسب و در قسمت بالاي مسير سيلاب باشد و آب مورد نياز آن فقط توسط باران و رطوبت ذخيره شده در خاك تامين مي شود اين شيوه كشت معمولا در قسمتهاي شيبدار يا زمينهاي كنار تپه ها اعمال مي شود.

بطور كلي در دنيا حدود 16 ميليون هكتار زمين زير كشت برنج ديم مي باشد كشور برزيل به تنهايي با 5/4 ميليون هكتار كشت ديم برنج يكي از بزرگترين توليد كنندگان اين نوع برنج است.

در كشورهاي آسيايي با توجه به بالا بودن سطح زير كشت كه حدود 129 ميليون هكتار زراعت آبي است سطح زير كشت به صورت ديم جزئي بوده و در كل حدود 9 ميليون هكتار مي باشد.

كشت ديم برنج مهمترين برنج ديم نوع كشت در آفريقا مي باشد كه حدود 60 در صد از زمينهاي زير كشت برنج يعني 2/1 ميليون هكتار را شامل مي شود.

 لازم به توضيح است در مناطقي كه كشت برنج ديم به صورت سنتي انجام مي گيرد ميزان محصول پايين است و حدود 1 تن در هكتار و در مواردي هم كمتر از آن است در  مناطقي كه برنج ديم به صورت متمركز و از روي اصول صحيح انجام مي شود ميزان محصول بالا است و در مواردي به بيش از آن بالغ مي شود كه البته به شرايط اقليمي بستگي دارد .ميزان محصول برنج ديم همانند ساير محصولات ديم به ميزان نزولات جوي بستگي دارد و با زراعت برنج تحت آبياري متفاوت است.