این فایل با فرمت WORD و آماده پرینت میباشد

موضوع گزارش کارآموزی ماهیت حقوقی مهریه و تحویل آن

فهرست مطالب

مقدمه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۴

بخش اول : تعریف مهر و ماهیت حقوقی آن. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۵

فصل اول :استقلال مالی زن در حقوق ایران  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۶

مبحث اول -مهر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۶

مبحث دوم -مهر و ارتباط آن با حمایت از موقعیت زن  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۸

مبحث سوم -مهر و ارتباط آن با عواطف روحی و معنوی زوجین  . . . . . . . . . . . . . . . . ۹

مبحث چهارم -شرایط صحت مهر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۱۲

مبحث پنجم -چه چیزهایی رامی توان مهر قرار دارد  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۱۴

مبحث ششم -نکاتی مهم در موضوع مهریه و ارتباط آن با هبه  . . . . . . . . . . . . . . . . .۱۵

مبحث هفتم -تفاوت مهر با دیون  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۱۷

فصل دوم :انواع مهر  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۱۹

الف :مهر المسمی. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۲۰

ب :مهر المثل  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۲۰

ج :مهر المتعه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۲۱

د :مهر السنه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۲۲

مبحث اول -بررسی انواع مهر

۱­-مقایسه مهر المثل با مهر المسمی  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۲۳

۲-مقایسه مهر المثل با مهرالمتعه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۲۳

مبحث دوم -بررسی حق حبس در مهریه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۲۴

مبحث سوم -تفویض مهر  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۲۶

مبحث چهارم -بررسی مهر زن پس از طلاق. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۲۸

مبحث پنجم -ابراء زوج نسبت به مهریه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۲۹

مبحث ششم -مهر و فوت زوج  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۳۰

فصل سوم :بررسی مهریه در نکاح منقطع  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۳۱

مبحث اول -ماهیت مهر در نکاح منقطع  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۳۱

مبحث دوم -خصوصیات مهر در عقد منقطع  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۳۴

بخش دوم : تحویل مهریه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۳۶

فصل اول :نحوه محاسبه و پرداخت مهریه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۳۷

مبحث اول -احتساب خسارت تاخیر تادیه و احتساب مهریه  . . . . . . . . . . . . . . . . . .۳۸

مبحث دوم -مهریه به نرخ روز  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۴۰

مبحث سوم -بررسی تبصره ماده ۱۰۸۲  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۴۳

مبحث چهارم -نحوه ایفای تعهد  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۴۵

مبحث پنجم -وجه رایج در پرداخت مهریه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۴۶

 فصل دوم : نحوه استقرار مهر بر عهده زوج  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۴۸

مبحث اول -مهر دین بر ذمه شوهر  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۵۲

مبحث دوم -عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۵۴

۱-مهر و اعسار زوج  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۵۴

۲-ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ۵۵

۳-مهریه سنگین و نکوهش اسلام  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۵۵

فصل سوم :چگونگی اقدام زوجه برای اخذ مهریه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۵۹

مبحث اول -مراجع مطالبه مهریه  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  ۵۹

مبحث دوم -هزینه دادرسی و عجز از پرداخت آن  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۶۰

نتیجه گیری. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۶۱

منابع  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .۶۳

مقدمه

موضوع مهریه سال ها است که در خانواده های ایرانی مطرح بوده و میزان آن هر روز در حال افزایش است . به طوری که گاهی بحث بر سر مهریه آن قدر بالا می گیرد که وصلتی که قرار است سر بگیرد به خاطر اختلاف نظر درباره مهریه سر نمی گیرد . طبق قانون موجود ، مهریه هر وقت که از جانب زن مطالبه شود باید به روز شود یعنی با محاسبات اقتصادی معلوم شود مبلغی که  درتاریخ ازدواج به عنوان مهریه ثبت شده به هنگام مطالبه معادل چه وجهی است و سپس پرداخت شود و این نیز در شرایط تورمی اقتصاد ایران و افزایش مداوم نرخ ها بر نگرانی خانواده ها می افزاید . این ها همه در حالیست که جوانان در آستانه ازدواج با مشکلات فراوانی از جمله مسکن و شغل مناسب مواجه اند و بسیاری از مردان به گواه آمار برای گذران زندگی مجبورند بیش از یک شغل داشته باشند . اما ایرانیان مقیم خارج در این مورد با مشکلات کمتری روبرو هستند .

به گفته یک محضر دار ایرانی در لندن ، ۹۸ در صد مهریه های ایرانیان مقیم اروپا از حد یک جلد قرآن ، یک شاخه نبات و یک سکه طلا فراتر نمی رود . اما طی سال های اخیر در ایران مهریه مورد مطالبه به هنگام ازدواج سیر صعودی داشته تا آنجا که این روزها برخی مهریه ها از۱۰۰ سکه طلا بسیار بالاتر رفته است . اما بروز مشکلات زناشویی برای زوج های جوان که بهطلاق منجر می شود ، باعث می شود برخی مردان وقتی به پرداخت مبالغ سنگینی که متعهد شده اند ملزم می شوند ، به دلیل عدم توانایی مالی روانه زندان شوند ، و از سوی دیگر ناتوانایی در پرداخت مهریه و رجوع برای قسط بندی کردن آن توسط محاکم قضایی سبب شده است که زوج های خواهان طلاق با مشکلات پیچیده ای روبرو باشند .

کارشناسان روند افزایش مهریه را نگران کننده می دانند و معتقدند مهریه بالا نه تنها موجب تثبیت خانواده نمی شود بلکه عامل بسیاری از اختلاف هاست و بر خلاف آن چه به نظر می رسد میزان طلاق را کاهش نمی دهد . به اعتقاد کارشناسان مسایل اجتماعی اگر روند کنونی در این شرایط ادامه پیدا کند ، مشکلات عمدهای را به مشکلات موجود در زندگی مشترک و در ایران اضافه می کند .

بخش اول

تعریف مهر و ماهیت حقوقی آن

مهر یک مال است که شوهر بواسطه ازدواج و بنا به حکم قانون متعهد می شود که به زن بپردازد از این جمله دو مطلب را متوجه می شویم :

۱- مهر باید مال باشد بنابراین امر غیر مالی نمی تواند مهر باشد .

۲- وجود اصل مهر در عقد نکاح بدین بیان که در هر ازدواج باید مهری وجود داشته باشد یک الزام قانونی است نه یک امر قرار دادی بنابراین هیچ عقد نکاحی اعم از دائم یا منقطع خالی از مهر نیست .

بنابراین زن در هیچ صورتی در یک ازدواج صحیح محروم از مهر نمی شود و به خصوص در تمام مواردی که نزدیک صورت می گیرد زن به هیچ وجه از مهر محروم نمی شود حتی اگر در عقد مهری قرار داده نشده باشد و یا باطل بوده باشد یا مهر ملک قیدشده باشد یا حتی عدم مهر شرط شده باشد .

فصل اول

استقلال مالی زن در حقوق ایران

در حقوق ایران زن از نظر مالی کاملاً از شوهر خود مستقل است بدین بیان که در مورد داراییهای خود مستقلاً مالک است و می تواند هرنوع تصرفی که مایل باشد در دارایی خود از قبیل مهر ، سهم الارث یا منافع کسب و اشتغال خود به عمل آورد بدون اینکه نیازی به دخالت شوهر داشته باشد همچنانکه در مورد مهر ماده ۱۰۸۲ ق.م این موضوع را اینگونه بیان کرده است :

« به مجرد عقد زن مالک مهر می شود و می تواند مر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید .»

مبحث اول

مهر

یکی از ارکان عقد ازدواج ، مهر می باشد که در زبان فارسی به آن کابین می گویند . کلمه مهر رد قرآن کریم به کار نرفته بلکه بعضاً از واژه های معادل آن نظیر صداق ، نحله، فریضه و اجر استفاده شده است .

عقد ازدواج چه به صورت دائم و چه منقطع ، نمی تواند خالی از مهر باشد . فرق ازدواج موقت با دائم از لحاظ مهر در این است که اگر در ازدواج دائم مهر ذکر نشود ، موجب بطلان عقد نمی گردد ولی در ازدواج موقت ، وفق ماده ۱۰۹۵ ق.م عدم ذکر مهر ، موجب بطلان است . در تعریف مهر گفته شده عبارت از مال معینی است که بر سبیل متعارف زوج به زوجه در عقد ازدواج می دهد و یا به نفع زوجه بر ذمه می گیرد . از نظر تحلیل حقوقی ، مهر تنها ما به ازای استمتاع نیست بلکه به نظر ما علاوه بر عنوان نوعی هدیه داشتن می توان آن را به گونه ای شرط  جزائی یا وجه التزام محسوب نمود . یعنی آینده انحلال این عقد که قانون آن را به دست مرد قرار داده است در ضمن عقد ازدواج تنظیم می گردد . زن می پذیرد و آگاه بر اینکه حق طلاق به دست مرد است نسبت به تعیین میزان مهر خود اقدام می نماید . از این رو قاعدتاً در صورت طلاق زن توسط مرد علاوه بر مهر ، زن مستحق چیزی نیست مگر اینکه شروط دیگری در ضمن عقد آینده انحلال این عقد را پیش بیین نماید . مثلاً شرط شود که مرد در صورت طلاق دادن بدون عذر موجه زن ، مالی را علاوه بر مهر به وی بدهد .

بهر حال از آنجا که یکی از اسباب پیدایش دین ، عقد ازدواج است ، در اثر عقد ، زوجه مالک مهر مورد توافق طرفین می شود . این است که ماده ۱۰۸۲ ق.م مقرر می دارد :

به مجرد عقد نکاح زن مالک مهر می شود و می تواند هر گونه تصرفی که بخواهد در آن بنماید .

از عبارت هر گونه تصرفی می توان استنباط نمود که ملکیت زن نسبت به مهر ، مطلق است و میتواند بدون اذن شوهر و یا حتی قبل از آن که شوهر مهر را به قبض وی بدهد ، هرگونه تصرفی که بخواهد ، در آن بنماید مانند آنکه آن را تلاف یا به غیر واگذار نماید .

لازم نیست مهر نقداً به زوجه پرداخت شود ، بلکه می توان برای تادیه تمام یا قسمتی از آن مدت یا اقساطی قرار داد . ماده ۱۰۸۳ ق.م

البته در صورتی که برای مهر مدت ذکر شود ، حق حبس زن از بین می رود . در پایان لازم است اشاره اجمالی به مسئله شیربها داشته باشیم .

در بعضی از نقاط کشور ما مرسوم است علاوه بر مهر ، مالی تحت عنوان شیربها به پدر عروس می دهند . پرداخت این مال هیچ مستند شرعی و قانونی ندارد و اگر جزئی از مهر است ، قطعاً مستحق آن کسی نیست جز خود زوجه ، البته زوجه می تواند مهر خود را به هر کس که بخواهد ببخشد که از جمله این افراد پدر اوست . شایان گفتن است گرفتن و یا پرداختن مبلغ مزبور با رضایت و طیب خاطر بعنوان قدردانی از زحمات پدر زوجه ایرادی ندارد .

می توان شیربها را به صورت شرط در ضمن عقد ازدواج ( تحت عنوان شرط به نفع ثالث وفق قسمت اخیر ماده ۱۹۶ ق.م ) درج نمود که در این صورت پرداخت آن بر زوج الزام آور گردد . همچنین می توان آن را جزء مهر نمود که زوجه پس از اخذ کامل مهر ( که شیربها جزئی از آن است ) خودش به پدرش هبه کند یعنی شرط مزبور ( هبه بخشی از مهر به پدر تحت عنوان شیربها ) در ضمن عقد ازدواج آورده شود .