طرح مطالعه شناخت شهر ابهر

فهرست عناوین

چکیده : 5
جغرافیای تاریخی شهر ابهر 5
راه‌ها ودروازه‌های ابهر 6
زمین ابهر : 7
موقعیت 8
کشاورزی 9
انگور ابهر 9
گردشگری 10
جاذبه‌های تاریخی: 10
جاذبه‌های مذهبی 10
محله‌های ابهر 11
دهستانها 13
روستاها 13
اقليم ـ آب و هوا و موقعیت جغرافیایی  شهرستان 13
ابهر در گذر تاریخ 14
جغرافیای تاریخی شهر ابهر 16
شهر هیدج از دیدگاه تاریخ 17
شهر صایین قلعه از دیدگاه تاریخ 18
سابقه تاریخی ابهر 19
دیاکونوف در مقدمه بررسی تاریخ ماد در ذکر حوضه و دریاچه حوض سلطان می نویسد : 20
در بستان السیاحه در ذکر ابهر آمده است : 21
1-1- درصد شیب 22
1-2- جهت شیب 22
1-3- روانگرایی (Liquefaction) 22
1-4-مسائل کلی زمین شناسی 23
1-5- رسوبات منطقه 23
1-6- زمین شناسی اقتصادی منطقه 24
1-7- جنس خاک 24
1-8- قابلیت اراضی 25
1-9- تکتونیک 25
1-10- زلزله 26
1-11- لرزه خیزی تاریخی 26
1-12- زلزله های معاصر (1900-2006) 27
1-13- آبهای زیر زمینی 27
1-14- مسائل هواشناسی 28
1-14-1- دما 29
1-14-2- رطوبت نسبی 30
1-14-3- یخبندان 30
1-14-4- باد 31
2- خصوصیات جمعیتی و اجتماعی شهر 32
2-1- روند تحولات جمعیت شهر ابهر در شهرستان ابهر 32
2-2- روند تحولات جمعیت شهر ابهر در استان زنجان 33
2-3- ساختار سنی و جنسی جمعیت 34
2-4- نسبت جنسی 34
2-5- هرم سنی شهر ابهر در سال 1385 34
2-6- تعداد و بعد خانوار : 35
2-7- مهاجرت : 35
1-    عوامل سطح شهر 36
2- عوامل فراتر از شهر : 36
2-8- سواد و تحصیلات 37
2-9- وضع زناشویی : 38
3- خصوصیات اقتصادی شهر 38
3-1- نقش اقتصادی شهر 38
3-2- جمعیت فعال و غیر فعال 39
3-3- بار تکفل 40
3-4- طرح های فرادست برای شهر ابهر 40
3-5- جمع بندی بخش اقتصادی در قالب جدول ( SWOT ) 40
3-6- بررسی مختصر از شهرداری ابهر 42
3-7- بررسی هزینه و در آمد شهرداری ابهر 42
3-8- بررسی تراز مالی شهرداری ابهر 44
3-9- امکانات فنی شهرداری ابهر 44
3-10- نیروی انسانی شهرداری ابهر 44
4-خصوصیات کالبدی شهر 46
4-1- شناخت تاریخچه شهر ابهر و روند رشد آن در ادوار گذشته 46
4-2- وجه تسمیه : 47
4-3- مراحل توسعه 47
4-4- کاربری اراضی در وضع موجود شهر ابهر 48
4-6- ویژگیهای عرصه و حرایم شهر ابهر 49
4-6-1- محدوده های عرصه های تاریخی : 49
4-6-2- ضوابط عرصه ها : 49
4-6-3- حرایم درجه 1 و 2 ارگ و ضوابط مربوطه : 51
4-6-4- ضوابط معمارانه در حرایم درجه 1 و2 ارگ : 51
4-6-5- حریم دید و منظر و ضوابط آن : 52
4-7- نقدی بر طرح های شهری پیشین شهر ابهر 52
منابع  و ماخذ : 54

 چکیده :
اَبهَر یکی از شهرهای استان زنجان و مرکز شهرستان ابهر می‌باشد. این شهر با ۷۰٫۸۳۶ نفر جمعیت در سال ۱۳۸۵ [۱]، به عنوان دومین شهر پرجمعیت استان زنجان پس از شهر زنجان محسوب می‌شود. ارتفاع شهر ابهر از سطح دریا ۱۵۴۰ متر است. این شهر در 85 کیلومتری جنوب شرق زنجان و ۲۳۰ کیلومتری غرب تهران واقع شده است. مهم‌ترین اثر تاریخی و دیدنی شهر ابهر، بقعه امامزاده زیدالکبیر در شرق این شهر است.
این شهر تا تهران ۲۴۰ کیلومتر، تا قزوین ۹۰ کیلومتر و تا زنجان ۸۵ کیلومتر فاصله دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵۴۰ متر است. بیشینه گرمای آن ۳۸ درجه و کمینه سرمای آن ۵/۱۵ درجه زیر صفر گزارش شده‌است

از ابهر به عنوان بلوک معتبر از ولایت خمسه با باغات فراوان و آبهای جاری نام برده شده‌است. شاردن می‌نویسد ابهر در دوره شاه عباس دوم صفوی دارای ۲۵۰۰ خانه و باغچه بوده‌است. چنانچه سواره نیم ساعت وقت لازم داشته تا از آن عبور کند. ابهر در این زمان دارای اماکن عمومی و سه مسجد بزرگ بوده و در وسط شهر بقایای گلین قلعه مخروبه‌ای مشاهده می‌شود.
در سال ۱۱۰۰ هجری تاورنیه از ارامنه شهر ابهر خبر داده و ژوبر در زمان فتحعلیشاه قاجار باغهای ابهر و خانه‌های تمیز و راحت آنرا ستوده‌است. در سال ۱۲۴۷ هجری ابهر ۷۰۰ خانه و باغهای دانشین داشته و قبر شیخ قطب الدین از مشایخ سلسله شیخ صفی الدین اردبیلی در ابهر واقع شده بر طبق نوشته دوسرسی در سالهای ۱۲۵۰ هجری دوره محمد شاه قاجار ابهر دارای ۲۰۰ خانه و ۹۰۰ نفر جمعیت بوده و دو گنبد نیمه ویران از دو مسجد در آن دیده می‌شده‌است. در دوره ناصر الدین شاه قاجار ابهر تیول توپخانه بوده‌است چنانچه خرمدره در تیول فراشخانه بوده در همین دوره قلعه خرابه‌ای بنام دارا در ربع فرسخی شهر دیده می‌شده‌است و خانه‌های آن کمتر از ۱۱۰۰ نبوده. در سده ۱۰ قمری از مرقد پیر حسن بن اخی اوران نیز در ابهر یاد شده و سیدی علی کاتبی دریاسالار عثمانی در ۹۶۴ ه. ق. آنرا زیارت کرده‌است.

راه‌ها ودروازه‌های ابهر
ابهر دارای حصار عظیم در زمان ساسانیان بوده و دو دروازه شرقی و غربی داشته که دروازه شرقی آن جنب قلعه تپه بنام دَرْبُ اَلْمَذوقْ نامیده می‌شده و دروازه غربی آن بنام فلاج آباد یا خلج آباد مشهور بوده سید محمد نوربخش در مشجره سلسله الاولیاء خود در صفحات ۳۴ و ۳۸ از این دودروازه ابهر نام برده‌است.
کاروانیان عازم شهرهای قزوین، همدان و ری از دروازه شرقی ابهر عبور می‌کردند در ابهر محلاتی بنامهای دروازه ایشیگی و دَرْمَذَقانْ معروف است.
از راههای قدیم که از جنوب ابهر عبور می‌کرده، جاده ابریشی بود که از کشور چین آغاز و پس از طی سمرقند و بخارا – مرو – گرگان – ری قزوین – وارد ابهر می‌شده و به سمت زنجان – تبریز – ایروان ادامه داشته. راهی نیز از تبریز آغاز و به ابهر می‌رسید و ابهر را از طریق ساوه و قم به اصفهان و بغداد مربوط می‌ساخت و در این منطقه به جاده اصفهان معروف بود. راه ابهر به ری نیز وجود داشت.

زمین ابهر :
ابهر شهری تابع الجبال از بناهای شاپور ذوالاکتاف است . گویند زمینی که  شهر بر سر آن بنا شده چشمه رهایی بوده که از صدها سوراخ و سنبه زمین آب می جوشد . این سوراخ ها را با پشم و چرم سد کردند و خانه ها را بر چشمه های پشم آلود بنا کردند .منظر شهر از بیرون زیباتر از اندرون است .شهر ابهر هوای سازگار دارد و آبش بسیار و گوارا ، باغ و باغات و میوه شهر ابهر شهر ت جهانی دارد . از فراورده های میوه وسردرختی ، انگور ، گلابی ، گردکان ممتاز و در انتخاب میوه جات دارای اکثریتند. نوعی امرود در ابهر هست به اندازه نارنج و همچون نارنج گرد است ، آن را عباسی گویند . عباسی در خوشمزگی ضرب المثلی شده است که [ متداول است ] می گویند ، از هر جای مملکت میوه فروشان به شهر ابهر می آیند که گلابی عباسی را خرید کنند . باغستانی پیرامون شهر هست بهاء الدین آباد گویند و استفاده از آن برای همه حتی مسافران مجانی است آثار دژی در ابهر هست که گویند پناهگاه یاغیان از دولت بود . در ابهر آبی موجود است که از چشمه ای می جوشد هر تیغ پولادینی را اعم از شمشیر و غیره وسیله آن ، آب دهند . فوق العاده تیز و بادوام می شود . در پیرامون ابهر به هر طرف نگاه کنی ، آسیا ها را می بینی که وسیله آب می چرخند. در جایی دیگر می گوید ابهریان در زیبایی گوی سبقت را از اهل هر شهر دیگری ربوده اند و همه باهم یکدل و متحدند . در مشترک یاقوت حموی آمده است که ابهر شهر بزرگ مشهوری است میان قزوین و زنجان از ناحیه های جبل که گروه بسیاری از فقیهان مالکی و شافعی و محدثان از آن برخاسته اند .