موضوع: ماتریالیسم

فهرست مطالب

ماترياليسم
آيا انسان بالفطره الهي است يا مادي
سابقه تاريخي
ماترياليسم در دوره اسلامي
ماترياليسم در قرون جديد
تصوير انساني خدا
پست خدايي
دوره هاي سه گانه اگوست كنت
در خشونتهاي كليسا
نارسائي مفاهيم فلسفي
مشكل علت نخستين
توحيد و تكامل

ماترياليسم
موضوع بحث ، علل گرايش به ماديگري ( ماترياليسم ) است.
اول بايد ماديگري ( ماترياليسم ) را كه موضع بحث امروز ما است از نظر اصطلاح متداول فعلي تعريف كنيم و حدود آن را بيان نمائيم سپس وارد بحث شويم.
واژه ماترياليسم ، استعمالات مختلفي دارد كه همه آنها اكنون كه درباره علل گرايش به ماترياليسم بحث مي كنيم نمي تواند موضوع بحث ما باد. مثلاً گاهي ماترياليسم مي گيوند مو مراد مكتب اصلابت ماده است اما به اين معني كه يماده يك امر اصيل و يك امر واقعي در جهان هستي است ، نه يك امر فرضي و ذهني و نمايشي و ساخته ذهن. در مقابل ايدآليسم كه منكر واقعيت ماده است و آنرا مخلوق ذهن بشر مي داند. اگر ماترياليسم را به اين معني بگيريم بايد همه الهيون را ـ چه مسلمان و چه غير مسلمان ـ ماترياليست بخوانيم. زيرا اينها همه ماده را كه واقعيت است در بستر زمان و مكان و حقيقتي است متغير و متحول و متكامل و محسوس و ملموس ، امري عيني و ماوراء ذهني و ذي اثر مي دانند. مادي بودن و ماترياليست بودن باين معني با مسأله خدا و توحيد منافاتي ندارد ، بلكه عالم ماده و طبيعت به عنوان يك واحد « كار » و يك واحد « مصنوع » بهترين وسيله براي شناسائي خداوند است. اراده حكيمانه خداوند در جريان همين تحولات مادي كشف مي شود. قرآن كريم پديده هائي مادي را بعنوان آيات الهي يا دمي كند.