مقاله بررسی حسابداری و موسسات خدماتی

فهرست

مقدمه
 اجزای سیستم مالی موسسات خدماتی
 نیروی انسانی
 مدیر مالی
 وظایف
 رئیس حسابداری
 وظایف
 حسابدار
 وظایف
 کمک حسابدار
 وظایف
 مدیر انبار
 وظایف
 فرم
 ویژگی های انواع فرم های مورد استفاده
 انواع فرم ها
 فرم رسید صندوق
 فرم ورود کالا به انبار
 سند حسابداری
 کدگذاری حساب ها
 گروه دارائی ها
 گروه بدهی ها
 گروه حقوق صاحبان سرمایه (سهام)
 گروه حساب های موقت درآمد
 درآمدهای غیرعملیاتی
گروه حساب های موقت هزینه
 گروه حساب های موقت رابط
 گروه حساب های انتظامی و طرف حساب آن ها
 دستورالعمل آماده سازی اطلاعات مالی برای استقرار سیستم حسابداری
 بنگاه اقتصادی
 رویدادهای اقتصادی یا مالی
 تعریف حسابداری
 اطلاعات حسابداری
 شخصیت حسابداری
 رابطه اطلاعات حسابداری و تصمیم گیری
 انواع واحدهای اقتصادی
 دارائی ها
 بدهی ها
 اهمیت معادله حسابداری
 تجزیه و تحلیل
 ترازنامه
 نمونه ای از یک ترازنامه
 تجزیه و تحلیل و ثبت رویدادهای مالی
 حساب
 ثبت رویدادهای مالی در حساب ها
 قاعده ثبت افزایش و کاهش در حساب ها
 ثبت رویدادهای مالی در مدارک و دفاتر حسابداری
 اسناد و مدارک مثبته
 تنظیم سند حسابداری
 تراز آزمایشی حساب های دفتر کل
 درآمد موسسات خدماتی
 ارائه خدمات به صورت نقد
 ارائه خدمات به صورت نسیه (درآمد غیر نقدی)
 هزینه
 صورتحساب سود و زیان
 سرمایه گذاری مجدد و برداشت – اصلاح حساب ها سرمایه گذاری مجدد
 صورتحساب سرمایه
 چرخه حسابداری
 ضرورت اصلاح حساب ها
 ثبت های اصلاحی
 تراز آزمایشی اصلاح شده چندین شرکت
 تراز آزمایشی اختتامی
 دفتر ورود و خروج کالا
 حسابداری موسسات بازرگانی
 مؤسسه بازرگانی
خرید و فروش کالا
طبقه بندی و شماره گذاری حساب ها
تنظیم صورت های مالی و بستن حساب ها
صورتحساب سود و زیان
فروش خالص
بهای تمام شده کالای فروش رفته
صورتحساب سرمایه چندین شرکت
روش های برآورد ارزش موجودی کالا
کارت حسابداری کالا
روش اولین صادره از آخرین وارده
منابع

مقدمه :
نوعي سيستم باز است که دراين سيستم رويدادهاي مالي به عنوان ورودي ها وارد سيستم شده وپردازش مي‌شوند و پس از کنترل خروجي هاي آن درغالب گزارشهاي مالي ارائه ميگردند.
پردازش درسيستم مالي يا حسابداري يعني تشخيص،تجزيه تحليل ، ثبت و طبقه بندي و تلخيص رويدادهاي مالي است و بازخورد آن اثري است که بر استفاده کنندگان از صورتهاي مالي مي‌گذارد.
و کنترل آنرا حسابرسي گويند.
اجزاي سيستم مالي:
1) نيروي انساني
2) ابزارآلات و تجهيزات لازم
3) مجموعه فرمها و دفاتر
4) مجموعه دستورالعملها، روشها، قوانين و مقررات و استاندارهاي حسابداري و حسابرسي.
5) بودجه و اعتبار لازم
6) مکان (محل استقرار)
7) کنترل و نظارت
نيروي انساني:
مديرمالي
سرپرست بلافصل: معاون اداري مالي
شرايط احراز: حداقل ليسانس مالي يا مرتبط با ليسانس مالي.
وظايف:
1) نظارت بر پرسنل زيرمجموعه
2) تعيين بهترين روشهاي تامين مالي
3) تامين مالي بهينه
4) تجزيه تحليل صورتهاي مالي وارائه گزارشهاي مالي موردي و ساليانه
5) تعيين بهترين ترکيب دارايي
6) تعيين بهترين اندازه شرکت
7) تعيين بهترين ساختار سرمايه
8) به حداکثر رساندن نرخ رشد سودآوري
9) به حداکثر رساندن سود شرکت
10) تعيين نرخ استهلاک داراييهاي مشهود و نامشهود بادوام
11) بودجه بندي و ارائه بودجه ساليانه و اخذ تصميم آن از مجمع عمومي
12) تهيه پيش نويس پيشنهاد تقسيم سود براي مجمع عمومي
13) تصميم سازي براي مديران داخلي
14) تعيين روش مناسب افزايش سرمايه
15) مقايسه شرکت با ساير شرکتهاي مشابه و تهيه گزارشهاي لازم درمورد محيط اقتصادي
16) انجام ساير امور مربوط به مديريت مالي از مقامات مافوق
رئيس حسابداري:
سرپرست بلافصل: مدير مالي
شرايط احراز: ليسانس حسابداري
وظايف:
1) تهيه گزارشهاي لازم براي مقام مافوق
2) نظارت بر وجوه نقد صندوق به طور مستمر و روزانه
3) نظارت بر تهيه و تنظيم ليست حقوق و مزاياي کارکنان
4) نظارت بر فرمهاي حسابداري انبار
5) نظارت بر تهيه و تنظيم تراز آزمايشي
6) نظارت بر تحرير دفاتر
7) نظارت بر اموال و گزارشهاي اموال
8) همکاري در تهيه مغايرتهاي بانکي و صورتحساب مشتريان و فروشندگان
9) تعيين ميزان اعتبار تامين کنندگان کالا و مشتريان
10) تهيه گزارشات موجودي وجوه نقد به طور روزانه و مستمر و ارائه به مقامات مافوق
11) همکاري در تهيه صورتهاي مالي ميان دوره اي و پايان دوره اي
12) تهيه مکاتبات مالي با سازمانهاي تامين اجتماعي و دارايي
13) تهيه اظهار نامه مالياتي
14) ايجاد ارتباط باسازمانهاي دولتي از نظر حل و فصل مسائل کار بيمه و ماليات
15) ساير امور مروط به شغل طبق دستور مقام مافوق
حسابدار:
سرپرست بلافصل: رئيس حسابداري
شرايط احراز: فوق ديپلم حسابداري
وظايف:
1) انجام امور مربوط به صندوق
2) انجام امور مربوط به ليست حقوق و دستمزد
3) انجام امور مربوط به حسابداري انبار
4) انجام امور مربوط به دريافت و پرداخت
5) صدور اسناد و ثبت دفاتر
6) انجام امور مربوط به امور بانکي
7) تهيه تراز آزمايشي
8) تهيه صورتهاي مالي ساليانه
9) ساير امور مربوط
کمک حسابدار:
سرپرست بلافصل: حسابدار
شرايط احراز: ديپلم حسابداري
وظايف:
1) کمک در تهيه کارتهاي کارگري و پرسنلي
2) بايگاني اسناد
3) همکاري در تهيه گزارشات مالي
4) ساير امور به شغل و دستورات مافوق
مدير انبار:
سرپرست بلافصل: معاون اداري مالي
شرايط احراز: ليسانس يا فوق ديپلم

وظايف:
1) برنامه ريزي نيروي انساني انبار
2) هماهنگي با امور مالي دررابطه با موجودي کالا
3) برنامه ريزي و ارائه بودجه سرمايه اي انبار
4) نظارت بر ورود و خروج کالا
5) نظارت بر کدينگ و چيدمان کالا
6) نظارت در تهيه گزارشات ادواري و مستمر
7) سرپرستي در انبار گرداني ساليانه
8) ساير امور مربوط به شغل و دستور مقام مافوق
فرم :
درسيستم حسابداري براي انجام کنترلهاي داخلي ومستندسازي رويدادهاي مالي تعدادي فرم مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
ويژگيهاي انواع فرمهاي مورد استفاده:
بايد توجه داشت که در طراحي سيستم حسابداري براي استفاده از فرمها موارد زير بايد رعايت شود.
1) فرمها براساس سوابق و مدارک و فعاليت شرکت طراحي شود.
2) در طراحي فرمها اصول کلي طراحي بايستي رعايت شوند، مثلا با توجه به ابعاد استاندارد کاغذ چاپ فرمها به نحوي طراحي شوند که حاشيه بايگاني براي آن در نظر گرفته شود.
3) در طراحي نسخ اضافي فرمها (نسخه1 ، نسخه2 ...) استفاده از رنگ خاص نبايد ملاک عمل قرار گيرد. البته استفاده از رنگها براي تفکيک مدارک درصورتيکه همگن باشند کارايي خواهد داشت.
4) در تعداد سفارش چاپ حجم فعاليت سالانه بايد درنظر گرفته شود.
5) هيچ فرمي قبل از تست آزمايشي نبايد سفارش چاپ دائمي داده شود.
6) براي هرفرم شماره و رمز خاصي در نظر گرفته شود تا از موارد احتمالي سوء استفاده جلوگيري شود.
7) درمحاسبه هزينه هاي چاپ وتکثير صرفه جوييلازم بعمل آيد.
8) شماره سريال چاپي درنظر گرفته شود و به ترتيب شماره در اختيار مصرف کنندگان قرار بگيرد.
انواع فرمها:
1) فرم رسيد صندوق (دريافت وجه نقد)
2) فرم پرداخت وجه صندوق
3) فرم اسناد واگذاري به بانک
4) فرم اسناد پرداختني
5) فرم دريافت اسناد دريافتني
6) فرم صدور چک
7) فرم دستور پرداخت
8) فرم حواله وجه
9) فرم رسيد انبار
10) فرم حواله انبار
11) گزارش عمليات صندوق
12) ليست حقوق و مزايا
فرم رسيد صندوق:
اين فرم هنگام دريافت وجه نقد در دونسخه صادر مي‌شود. نسخه اول به پرداخت کننده وجه تحويل مي‌گردد و نسخه دوم مربوط به صندوق است که در هنگام ارائه گزارش صندوق: روزانه،هفتگي و... ضميمه شده و به حسابداري تحويل مي‌گردد.
شرح اجزاء اين فرم:
شماره سريال: شماره اي که درهنگام چاپ روي برگها چاپ مي‌شود.
شماره دفتر صندوق: شماره اي که پس از ثبت دفتر صندوق توسط صندوقدار روي آن درج مي‌شود.
تاريخ: تاريخ صدور رسيد است.
مبلغ: مبلغي که توسط صندوق دريافت مي‌شود.
بابت: وجه دريافتي از چه موردي است.
از: شخصي که وجه از او دريافت مي‌شود.
دريافت کننده وجه: شخصي که وجه را دريافت مي کند (صندوقدار)
تائيد کننده: کسي که اجازه ميدهد اين وجه دريافت شود.
فرم ورود کالا به انبار:
اين فرم هنگامي که کالا به انبار وارد مي‌شود توسط انباردار در سه نسخه تهيه مي‌شود.
نسخه اول حسابداري
نسخه دوم انبارداري
نسخه سوم بصورت جداگانه بايگاني مي‌شود
روش کاربرد:
اين فرم حتما بايد داراي شماره سريال چاپي با سربرگ و تاريخ باشد.
پس از تائيد مجوز خريد کالا از انبار صادر مي‌شود.
در صورتيکه کالا از سفارش خاصي در چند مرحله وارد انبار مي‌شود شماره سفارش در اين محل نوشته مي‌شود.
 
سند حسابداري:
فرمي است که رويدادهاي مالي درزمان وقوع درآن ثبت مي‌شود.
اين فرم از روي مدارک رويداد مالياز قبيل صورتحساب، فاکتور، صورت وضعيت، قبض انبار و ... توسط حسابدار صادر مي‌شود و پس از امضا جهت تاييد به مدير مالي ارائه مي‌شود و پس از تصويب نهايي جهت ثبت در دفتر روزنامه، در زونکني به ترتيب تاريخ و شماره سند بايگاني مي‌شود.
کدگذاري حسابها:
به اين صورت است که حسابهاي کل داراي کدي 3رقمي هستند به عنوان مثال: 111 نشانگر حساب صندوق است.
اول: دارائيها
دوم: دارائيهاي جاري
سوم: اولين دارايي جاري
گروه دارائيها
1- دارائيهاي جاري               
 2- دارائيهاي ثابت
3- دارائيهاي نامشهود         
  4- ساير دارائيها
دارائيهاي جاري:
111 صندوق
112 بانک
113 تنخواه گردانها
114 بدهکاران تجاري
115 بدهکاران غيرتجاري
116 اسناد دريافتني
117 موجودي کالا
118 سرمايه گذلري کوتاه مدت
119 ساير دارائيهاي جاري
دارائيهاي نامشهود:
131 امتيازات
132 سرقفلي
133 هزينه هاي قل از بهره برداري
134 هزينه هاي تاسيس
139 ساير دارائيهاي نامشهود

ساير دارائيها:
141 طرحهاي درجريان ساخت يا ايجاد
142 وام هاي دريافتني بلند مدت
143 سرمايه گذاريهاي بلند مدت
149 ساير دارائيها
گروه بدهي ها
1- بدهي ها جاري              
 2- بدهي هاي بلند مدت
3- ساير بدهي ها
بدهي هاي جاري:
211 بستانکاران تجاري
212 بستانکاران غير تجاري
213 اسناد پرداختني تجاري
214 اسناد پرداختني غير تجاري
215 پيش دريافتها
216 وامهاي کوتاه مدت پرداختني
219 ساير حسابهاي پرداختني
بدهي هاي بلندمدت:
221 وامهاي پرداختني بلندمدت
222 اسناد پرداختني بلندمدت
223 بستانکاران تجاري بلندمدت
229 ساير بدهيهاي بلندمدت
سايربدهي ها:
231 ذخيره بازخريد سنوات کارکنان
گروه حقوق صاحبان سرمايه (سهام)
1- سرمايه رسمي               
2- سرمايه غير رسمي
سرمايه رسمي:
311 سرمايه رسمي‌پرداخت شده
312 سرمايه رسمي تعهد شده
سرمايه غير رسمي:
321 سرمايه مازاد پرداخت شده
322 صرف / کسر سهام
323 سود انباشته
324 سود و زيان سال جاري
325 اندوخته قانوني
326 اندوخته عمومي
گروه حسابهاي موقت درآمد
1- درآمدهاي عملياتي               2- درآمدهاي غيرعملياتي
درآمدهاي عملياتي:
411 درآمد حاصل از خدمات
419 ساير درآمدهاي عملياتي
درآمدهاي غيرعملياتي:
421 سود سپرده هاي بانکي
422 کارمزدهاي دريافتي غيرعملياتي
429 ساير درآمدهاي غيرعملياتي
گروه حسابهاي موقت هزينه
1- هزينه هاي عملياتي             2- هزينه هاي غيرعملياتي
هزينه هاي عملياتي:
511 هزينه هاي پرسنلي
512 هزينه هاي اداري تشکيلاتي
519 سايرهزينه هاي عملياتي
هزينه هاي غيرعملياتيک
521 هزينه هاي مالي مربوط به سپرده ها
522 کارمزدهاي پرداختي
523 حق العمل هاي پرداختي غيرعملياتي
529 ساير هزينه هاي غير عملياتي
گروه حسابهاي موقت رابط
1- تراز اختتاميه و افتتاحيه           2 -حسابهاي موقت رابط عملکرد مشتريان
611 تراز افتتاحيه
612 تراز اختتاميه
گروه حسابهاي انتظامي و طرف حساب آنها
711 اسناد وکالاي اماني ديگران نزدما
712 تضمينات
713 ظروف
714 اسناد و کالاي اماني ما نزدديگران
721 طرف اسناد و کالاي اماني ديگران نزد ما
722 طرف حساب تضمينات
723 طرف حساب ظروف
724 طرف حساب اسناد و کالاي اماني ما نزدديگران
دستورالعمل آماده سازي اطلاعات مالي براي استقرار سيستم حسابداري:
1) جمع آوري اطلاعات کلي اساسنامه تاسيس شرکت ، سهامداران يا شرکاء، تاريخ تاسيس، نوع فعاليت و....
2) جمع آوري اطلاعات مالي خريدها و فروشها و اموال و تجهيزات و مدارک بانکها و ...
3) دسته بندي و طقه بندي اطلاعات بر حسب نوع، گروه، ماهيت و کاربرد.
4) صورت رداري از اموال و تهيه ليست فيزيکي اموال و دارائيهاي شرکت.
5) طبقه بندي و دسته بندي براي صورتهاي تهيه شده در رديف 4.
6) تطبيق صورتهاي تهيه شده ا اطلاعات موجود رديف3.
7) استخراج مغايرتها و تکميل و مستندسازي دارائيها و بدهيها و سرمايه.
8) بايگاني فني مدارک مالي به ترتيب تاريخ وقوع.
9) تهيه تراز افتتاحيه ( موقت – دائمي )
10) استقرار سيستم حسابداري ( نرم افزار)
11) آزمايش سيستم ( طي دوره آزمايش)
12) انجام فعاليت جاري شرکت.
گروه تحصيلي اداري مالي
بنگاه اقتصادي:
درعلم اقتصاد، عوامل اقتصادي مختلفي در اختيار افراد يا گروه هايي قرار دارد كه با تركيب اين عوامل به توليد كالا يا انجام خدمات مي‌پردازند. اين افراد يا گروهها را بنگاه اقتصادي مي نامند.
رويدادهاي اقتصادي يا مالي:
وقايعي هستند كه با خريد، توليد، توزيع و فروش و ارائه خدمات با فعاليت هايي مانند وام گرفتن و وام دادن سر و كار دارند.
تعريف حسابداري:
عبارت است از: شناسائي، اندازه گيري، ثبت و گزارش اطلاعات اقتصادي براي استفاده كنندگان به گونه اي كه امكان قضاوت و تصميم گيري آگاهانه براي آنها فراهم شود.
اطلاعات حسابداري:
خلاصه اطلاعات مربوط به رويدادهاي مالي مؤثر بر يك واحد اقتصادي خاص مي‌باشد.
شخصيت حسابداري:
واحد اقتصادي مشخص و جداگانه اي است كه اطلاعات و گزارشهاي حسابداري فقط در مورد آن تهيه مي‌شود.

رابطه اطلاعات حسابداري و تصميم گيري
انواع واحدهاي اقتصادي:
مؤسسات جدا و مستقلي هستند كه با تركيب عوامل مختلف اقتصادي منافع مالكين خود را دنبال مي‌كنند. از لحاظ مالكيت، شكل حقوقي و نوع فعاليت به شكل زير طبقه بندي مي‌شوند.
واحدهاي اقتصادي از نظر مالكيت به سه نوع تقسيم مي‌شوند:
1- واحدهاي عمومي: به طور مستقيم يا غير مستقيم در مالكيت دولت يا ساير نهادهاي عمومي قرار دارند. سازمان تأمين اجتماعي نمونه اي از اين واحدها مي‌باشد.
2- واحدهاي تعاوني: به منظور رفع نيازمندي هاي مشترك و بهبود وضع اقتصادي و اجتماعي اعضاي آن از طريق خريداري، كمك و همكاري متقابل تشكيل شده و در مالكيت اعضا قرار دارند. مانند شركتهاي تعاوني.
3- واحدهاي خصوصي: اين واحدها به يك يا چند نفر تعلق دارند و متعلق به بخش عمومي نيستند. مانند فروشگاهها.
واحدهاي اقتصادي از نظر هدف فعاليت به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
۱ -واحدهاي انتفاعي: هر واحد اقتصادي كه با هدف سود و منفعت مادي تشكيل شود واحد انتفاعي نام دارد.
2- واحدهاي غير انتفاعي: هر واحدي را كه هدف از تشكيل آن كسب منفعت مادي براي مالكان آن نباشد واحد غير انتفاعي گويند.
واحدهاي اقتصادي از نظر نوع فعاليت به سه دسته تقسيم مي‌شوند:
1- واحدهاي خدماتي: واحدهايي هستند كه خدماتي به مشتريان ارائه مي‌كنند و معمولاً در قبال ارائه خدمات منفعت كسب مي‌كنند. مانند بانكها و هتلها.
2-  واحدهاي بازرگاني: به خريد و فروش مواد خام، فرآورده ها و كالاها اشتغال دارند. مانند فروشگاهها.
3- واحدهاي توليدي: با استفاده از عوامل توليد به ساخت كالاهاي اقتصادي مي‌پردازند.
واحدهاي اقتصادي از نظر تعداد مالك به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
1- واحدهاي انفرادي: مالكيت آنها به يك نفر تعلق دارد؛ مانند فروشگاهها، مغازه ها.
2- واحدهاي غير انفرادي: افراد، سرمايه هاي كوچك خود را با يكديگر جمع مي‌كنند و واحدهاي بزرگتري را تشكيل مي دهند. مانند شركتها.
دارائي ها:
منابع اقتصادي متعلق به يك واحد اقتصادي كه انتظار مي‌رود در آينده منفعتي را براي واحد اقتصادي ايجاد نمايد، دارائي گويند.
دارائي هاي واحد اقتصادي = حقوق مالي اشخاص نسبت به دارائي هاي واحد اقتصادي
 
حقوق مالي اشخاص:
حقوق مالي اشخاص نسبت به دارائي هاي واحد اقتصادي شامل حقوق مالي مالك و حقوق مالي طلبكاران است.
بدهي:
حقوق مالي اشخاص غير از مالك نسبت به دارائي هاي يك واحد اقتصادي را بدهي گويند.
سرمايه:
حق يا ادعاي مالك يا مالكين نسبت به دارائي هاي يك واحد اقتصادي را، سرمايه گويند.
معادله حسابداري دارائي = بدهي + سرمايه
انواع دارائي ها:
1- نقد و بانك: از مهم ترين دارائي هاي واحد اقتصادي كه براي خريد كالاها و پرداخت بدهي ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
2- حساب هاي دريافتني: واحدهاي اقتصادي در قبال ارائه يا فروش دارائي به طور نسيه، از ديگران طلبكار مي‌شوند. اين قبيل دارائي ها را حساب هاي دريافتني گويند.
3- ملزومات: شامل كالاها و اجناسي است كه در جريان فعاليت هاي واحد اقتصادي خريداري و به مصرف مي‌رسد.
انواع بدهي ها:
1- حساب هاي پرداختي: اين نوع بدهي در ازاي خريد نسيه دارائي يا خدمات از ديگران ايجاد مي‌شود.
2- وام پرداختي: اين نوع بدهي در ازاي دريافت وام از مؤسسات اعتباري نظير بانكها ايجاد مي‌شود.
اهميت معادله حسابداري
حسابداران براي اينكه رويدادهاي مالي مربوط به يك واحد اقتصادي را ثبت و سپس اطلاعات حسابداري را به طور مناسب گزارش كنند؛ بايد:
1- رويدادهاي مالي مؤثر بر واحد اقتصادي را شناسائي كنند.
2- ميزان تأثير هر رويداد مالي را بر اجزاي معادله حسابداري ارزيابي و اندازه گيري نمايند.
مثال ۱: رويداد مالي زير در تعميرگاه تلويزيون ماهر طي دو ماهه ابتداي سال 1371 انجام شده است .آقاي ماهر در فروردين ماه سال ۱۳۷۱ تصميم به تأسيس تعميرگاه تلويزيون گرفت. ابتدا اقدام به دريافت پروانه كسب كرده، سپس در ۱٥ فروردين در بانك، حساب جاري را به نام تعميرگاه ماهر افتتاح مي‌كند و مبلغ
30000000 ريالبه عنوان سرمايه تعميرگاه به آن حساب واريز مي نماد.

تجزيه و تحليل:
با تأسيس تعميرگاه تلويزيون ماهر، يك واحد اقتصادي كه به آقاي ماهر، تعلق دارد با شخصيت حسابداري مستقل از آقاي ماهر ايجاد مي‌شود و با افتتاح حساب جاري و واريز 30000000 ريال به اين حساب، تعميرگاه ماهر صاحب يك قلم دارائي به نام نقد و بانك مي‌باشد.