مقدمـهمتأسفانه، هجوم فرآورده هاي شيميايي كم كم استفاده از اين فرآورده هاي خاموش طبيعت كه مؤثرترين و باارزش ترين و شفابخش ترين مظهر عظمت خداوندي است را به فراموشي سپرد و به تدريج استفاده از آنها را با خرافات و عقايد موهوم و كهنه پرستي آميخته ديدند و كمتر محقّقي، شهامت توصيه استفاده از گياهان دارويي را مي داشت.

خوشبختانه، با پيشرفت علم و توجه دانشمندان و جهانيان به اثرات زيانبار استفاده از تركيبات شيميايي، مجدداً دنيا رو به استفاده از فرآورده هاي گياهي و طبيعي آورده است. با روي آوردن به استفاده از فرآورده هاي گياهي و مصرف روزافزون آن در جهان چه در صنايع و چه در داروسازي فرصت طلايي است تا از آن به بهترين نحو ممكنه استفاده نمود. در تحقيقات سالهاي اخير، مشخص شده كه در ايران بيش از شش هزار (6000) گونة دارويي، وجود دارد. 

در اين تحقيق، سعي شده كه دربارة تعداد محدودي از گياهان و خواص درماني و كاربرد آنها توضيح داده شود. البته، اين مطالب بسيار محدود و ناچيز است و مي توان گفت به مقدار قطره اي از درياست. اميدوارم تا حدودي مفيد باشد.

آويشن

خواص درماني : 

ضد اختلالات دستگاه گوارشي ـ خلط آور ـ ضد سرفه و سياه سرفه ـ ضد برونشيت ـ درمان آسم ـ تقويت كننده عمومي بدن ـ ضد اسپاسم ـ ضد كرم ـ تقويت موي سر ـ تقويت پياز موي سر ـ يرقان ـ مسكن اعصاب ـ شب ادراري كودكان ـ ضد نفخ ـ اشتها آور ـ ضد اسهال ـ تقويت معده .

توجه: مصرف بيش از اندازه در دراز مدت براي قلب و غده تيروئيد زيان آور است.

عطر درماني : 

انبساط خاطر (نشاط آور) ـ ضد پيري ـ افزايش طول عمر ـ به صورت اسانس آن در داخل اتاقها.

روش استفاده : 

1ـ روغن آويشن + روغن زيتون = افزايش رشد مو و تقويت پيازمو

2ـ روغن آويشن + آب = زخم عفوني

3ـ روغن آويشن + داخل آب وان = انبساط خاطر ـ دردهاي روماتيسمي و مفصلي

4ـ روغن آويشن + روغن اسطوخودوس + روغن بادام (آفتابگردان) = دردهاي روماتيسمي و مفصلي ـ كشيدگي عضلات

5ـ آويشن + رازيانه + روفا = درمان سرفه

6ـ آويشن + بابونه + زوفا + رازيانه + نعنا = بخور گياهي ضد عفوني كننده سرماخوردگي

عوارض جانبي : تپش قلب ـ افزايش فشارخون ـ بزرگ شدن غده تيروئيد.

منع مصرف : زنان باردار (محرك ديوار رحم) و كساني كه فشارخون دارند.

اسفرزه

خواص درماني :

براي درمان يبوست ـ پايين آورنده كلسترول خون ـ محيط خوبي براي كشت بافت ـ بستني سازي ـ آهار پارچه ـ مُلَيَن ـ لاغركننده .

روش استفاده :

اسفرزه + مقداري آب = مُلَيَن (در تمام مُلَيَن ها اسفرزه از همه كم ضررتر است.)

عوارض جانبي : 

باز و بسته شدن روده ها (زياد استفاده نشود) ـ از مصرف هر گونه دارو بعد از مُلَيَن ها خودداري كنيد ـ استفاده كنندگان در ابتدا ممكن است، ايجاد حالت نفخ و سنگيني كنند.

منع مصرف : 

افرادي كه دچار نارسايي ناراحتي قلبي و همچنين اختناق هستند ـ افرادي كه ديابت دارند ـ كودكان زير شش سال. 

آب قاشق

گياهي است از خانواده جعفري و در نواحي شمال كه مرطوب مي باشد، يافت مي شود.

 

خواص درماني :

تصفيه خون ـ مُدر ـ مسهل و در استعمال خارجي به عنوان التيام دهنده به كار مي رود.

اسطوخودوس

خواص درماني :

مفيد جهت تنش هاي عصبي ـ اضطراب ـ استرس ـ رفع كمردرد ـ درمان رماتيسم ـ ترميم كننده زخم ها و جاي نيش حشرات و آفتاب سوختگي (ضد آفتاب مي باشد) ـ ضد عفوني كننده قوي ـ مفيد جهت لرزش اعضاي بدن ـ محرك جريان خون و صفرا ـ ضد ميگرن ـ سرفه و سياه سرفه ـ خواب آور ـ ضدآسم . 

روش استفاده :

1ـ اسطوخودوس + بادرنجبونه + گل ساعتي = آرام بخش ـ خواب آور

2ـ اسطوخودوس + دانه گشنيز = بخور جهت لكه هاي صورت، خال هاي قهوه اي، دانه هاي سياه صورت

3ـ اسطوخودوس + رازك + گل بابونه + رازيانه = مقوي اعصاب

4ـ اسطوخودوس + بابونه + هميشه بهار (به صورت كِرِم درآورده شود) = كِرِم ضد آفتاب ـ ترميم زخمها

توجه: اسانس اسطوخودوس در كنار بالش، خواب آور است.

 

 

عوارض جانبي : 

مصرف بيش از 10 گرم در روز باعث ايجاد تپش قلب شده و صدمه به دستگاه تنفسي وارد 

مي آورد.

منع مصرف : خانمهاي باردار. 

اِفدرا (ريش بُز)

خواص درماني :

درمان آسم ـ تسكين سرفه ـ جهت سرماخوردگي ـ سردرد و دردهاي عضلاني ـ سرفه هاي خلط آور ـ درمان اختناق بيني ـ معرق ـ مُدر ـ ضد اسپاسم .

روش استفاده :

اِفدرا + آويشن + گل گاوزبان = ضد سرفه ـ آسم

عوارض جانبي : باعث تپش قلب و بالا رفتن فشارخون.

منع مصرف : 

كساني كه داروهاي افسردگي مصرف مي كنند ـ خانمهاي باردار ـ مبتلايان به بيماري عصبي و فشارخون بالا. 

اوكاليپتوس

خواص درماني :

ضد عفوني كننده قوي ـ برطرف كننده نشانه هاي و عفونت ريه ـ ضد اسپاسم ـ ضد رماتيسم و 

كاهش دهنده قند خون .

روش استفاده :

1ـ روغن اكاليپتوس + روغن رزماري + روغن بادام (موضعي) = دردهاي رماتيسمي ـ ورم مفاصل

2ـ روغن اوكاليپتوس + روغن آفتابگردان = درمان صدمات ناشي از سرماخوردگي ـ نواحي دردناك

عوارض جانبي : استفاده خوراكي از آن ايجاد مسموميت مي كند.

منع مصرف : افرادي كه خونريزي دستگاه تنفسي دارند.

اِكسير تُركي (سوسن زرد يا سوسن باتلاقي)

خواص درماني :

تقويت كننده ـ نيرودهنده ـ مفيد جهت شب ادراري ـ رفع لُكنَت زبان ـ آرام بخش . 

در قديم: جهت رماتيسم ـ نقرس ـ رفع خون دماغ ـ بادشكن ـ پادزهرِ سَم ـ تقويت حافظه ـ تاريِ ديد ـ سنگ كليه و مثانه ـ قاعده آور.

عوارض جانبي : به دليل وجود ماده سمي آسارون در آن باعث ايجاد سرطان مي شود. 

منع مصرف : با دستور پزشك مصرف شود.

آنجليكا (سنبل ختايي)

خواص درماني :  تقويت بدن ـ تنظيم قاعدگي ـ محرك اشتها و كبد ـ خونساز.

روش استفاده :

1ـ روغن آنجليكا + روغن گل پَر + روغن بادام = دردهاي رماتيسمي و مفصلي

2ـ آنجليكا + شيرين بيان + دُمِ اسب + تخم جعفري (دم كردة آن) = ضد درد كليه و مثانه 

عوارض جانبي : محرك انقباض رحم ـ ايجاد كهيرپوستي ـ باعث حساسيت پوست به نور.

منع مصرف : خانم هاي باردار ـ افرادي كه دچار ديابت هستند. (به دليل اينكه ريشة آن شيرين است.) 

اسپند (بذر اسپند)

خواص درماني : ضد عفوني كننده . 

در قديم: تقويت اعصاب ـ كاهش قند خون ـ هضم غذا ـ ضد كِرم ـ رماتيسم ـ درمان اسهال .

عوارض جانبي : 

بذر آن الكالوئيد دارد، استفاده طولاني مدت توصيه نمي شود. زيرا باعث اختلالات گوارش ـ يبوست و سَردرد مي شود.

اِفسنطين

خواص درماني :

ضد كِرم ـ اشتها آور ـ مقوي هاضمه ـ آرام بخش ـ مقوي قلب ـ ضد رماتيسم ـ تنظيم كننده قاعدگي و رفع علائم يائسگي ـ تنبلي دستگاه گوارش و كبد ـ رفع ريزش مو .

 

روش استفاده :

1ـ افسنطين + بابونه + بادرنجبويه + سنبل الطيب = مقوي اعصاب ـ تنش هاي دوران يائسگي ـ افسردگي ـ ضد نفخ ـ ضد اسپاسم ـ مُسَكن

2ـ افسنطين + زنجبيل (دم كرده) = تسكين و تنظيم دوران قاعدگي 

عوارض جانبي : سرگيجه ـ تهوع ـ توژن ـ سردرد.

بارهنگ (چهار تخم لعابي)

خواص درماني :

سرفه ـ سرماخوردگي ـ خلط آور ـ بهترين دارو جهت تصفيه خون (آنتي بيوتيك) ـ حساسيتهاي تنفسي .

بابونه

خواص درماني :

بيشترين مصرف در محصولات آرايش و بهداشتي ـ ضد عفوني كننده قوي ـ درمان اگزما و جوش صورت ـ شفاف كننده پوست ـ درمان خراش و ترك خوردگي ـ خشكي پوست ـ تنظيم كننده اختلالات قاعدگي ـ اشتهاآور ـ ضد كِرم ـ فرونشاننده ورم رحم، معده و بيضه ـ اختلالات يائسگي .

توجه: بابونه شيرين خيلي بهتر است، هنگام خريد توجه كنيد.

 

روش استفاده :

1ـ بابونه + بومادران + نوروزك + گزنه = تنظيم كننده اختلالات قاعدگي

2ـ بابونه + مرزه + آويشن + كاكاتي = ضد كِرم

3ـ بابونه + بادرنجبونه + ريحان + زنجبيل + رازيانه = ضد تهوع (مقوي اعصاب، آرام بخش)

4ـ بابونه + بهارنارنج + نعنا + گل گندم + افسنطين + كلپوره = اشتهاآور

عوارض جانبي : آلرژي ـ محرك ديواره رحم.

منع مصرف : كساني كه آلرژي دارند ـ خانمهاي باردار.

بيد

خواص درماني : آرام كننده عصبي ـ تب بُر .

بيدمشك

خواص درماني : تقويت قلب و اعصاب .

بيد كاسني

خواص درماني : تب بُر ـ مفيد در درمان جوش صورت .

بيد كاسني شاهتره

خواص درماني : رقيق كننده خون ـ مفيد در درمان جوش صورت و بيماريهاي پوستي .

 

بومادران

خواص درماني :

ضد التهاب ـ آرام بخش ـ معرق ـ تب بُر ـ تنظيم قاعدگي ورفع اختلالات آن (همراه با شيرين بيان و بابونه) ـ تحريك رشد مو ـ درمان ورم معده و روده ـ ضد بواسير ـ اسهالهاي ساده ـ بواسيرهاي خوني ـ ضد صرع ـ احساس گرفتگي و درد قلب ـ ورم و ضعف عضلات قلب .

روش استفاده :

1ـ بومادران + سنبل الطيب يا بادرنجبويه = مفيد جهت عرق كف دست (عصبي)

2ـ آويشن + بومادران = درمان اسهال

3ـ روغن بومادران + روغن هوفاريقون = درمان مفصل هاي دردناك

عوارض جانبي : 

مصرف درازمدت حساسيت به نور مي شود ـ ايجاد كهير مي كند ـ كم شدن بينايي و يبوست 

مي آورد.

منع مصرف : خانم هاي باردار .

بادرنجبويه

خواص درماني : 

آرام بخش ـ معرق ـ مقوي براي دستگاه عصبي ـ ضد باكتري ـ ضد نفخ ـ ضد اسپاسم ـ مداواي بيماريهاي معده و روده اي كه منشاء عصبي دارند ـ ضد تهوع ـ درمان بي خوابي ـ درمان كم هوشي و كمي حافظه ـ ضد افسردگي ـ ضد اضطراب و دلهره ـ رفع بي حوصلگي ـ تقويت قلب ـ مفيد جهت سرگيجه ـ رفع سردرد و ميگرن ـ تندخويي دختران جوان ـ استفراغ دوران بارداري .