فهرست مطالب

مقدمه ۴

زندگی دانته ۵

آثار دانته ۷

کمدی الهی ۸

 

نخستين زباني كه كمدي الهي بدان ترجمه شده است اسپانيايي بوده است. از زمان دانته به بعد علاوه بر محققين و دانشمندان كه به تفسير اين كتاب پرداختند و علاوه بردانته شناسان كه مأموريت يافتند هفته‌اي يك بار كمدي الهي را در كليساها و مراكز عمومي‌و ميدانها براي مردم معني كنند نقاشان و مجسمه‌سازان بزرگي نظير«بوتيچلي» نقاش بزرگ قرن 15 مقارن با دوران رنسانس و «ويليام بليك» شاعر و هنرمند بزرگ انگليسي قرن 18 و نقاشاني چون «دلاكروا» و نقاش و حجار بزرگ قرن 19 فرانسه «گوستاودوره» نيز بي كار ننشسته و آثار بسيار زيادي دربارة‌ كمدي الهي خلق كردند حتي در كليساي جلفاي اصفهان هم تابلويي از دوزخ است كه به احتمال زياد از دوزخ دانته الهام گرفته شده است.

از نظر غربيان مقام دانته چنان بلند است كه غالباً پايان دوران قرون وسطي را از زماني مي‌دانند كه كمدي الهي اين شاعر نوشته شده است و اين دوره را دوران فروغ رنسانس مي‌دانند.

همچنين نظريات جالبي در مورد كمدي الهي از جانب بزرگان ادب جهان وجود دارد كه از جمله آن مي‌توان به نظر « شاتوبريان» نويسنده بزرگ فرانسوي اشاره كرد كه مي‌گويد: « از اين توده در آميخته و فشرده استعارات و تمثيلات قرون وسطائي كه با مقياس ذوق امروزي ما به نظر ثقيل و غير قابل هضم مي‌آيد قاعدتاَ بايد اثري خسته كننده و ملال‌انگيز پديد آيد ولي از همين مجموع با دست دانته يكي از بزرگترين شاهكارهاي ادبيات جهان پديد آمده است.»

و يا « ادگاركنيه» فيلسوف و مورخ معروف فرانسوي مي‌گويد:

« كمدي الهي اوديسه جهان مسيحيت است. سفر نوع انسان است به ديار ابديت و راهي است كه از آدمي‌شروع مي‌شود و به خداوند پايان مي‌يابد.»

زندگي دانته

دانته آليگيري در ماه مه سال 1265 در شهر فلورانس به دنيا آمد، دوران كودكي خود را در محيط بسيار آشفته كه حاصل جنگهاي داخلي بين دو گروه « گوئلفي» ( طرفدار پاپ آزادي ايتاليا از نفوذ آلمان بودند كه خاندان دانته هم از اين گروه بودند) و « گيبليني» ( طرفدار امپراطوري مقدس رم و ژرمن  بود، ) گذراند.

از تحصيلات اوليه او اطلاعات چنداني در دست نيست. ظاهراَ وي در دانشگاه « بولوينا» كه در آن عصر شهرت خاص داشت و نيز در دارالتعليم فرقه مذهبي « برادران كهتر» ( برادران روحاني فقير) در شهر سانتا كروچه تحصيل كرد وي قسمت عمدة‌ رشد فكري و فلسفي خود را مرهون دانشمند بزرگي بنام « برونتولاتيني» بود.

در دوران كودكي عاشق دختري به نام « بئاتريس» شد و همين دختر راهنماي سفر دانته به بهشت بود ده سال بعد وي نخستين نغمه‌هاي عاشقانه خود را به خاطر اين دختر سرود. ولي اين عشق تا آخر به صورت افلاطوني باقي ماند. زيرا بئاتريس با مردي ديگر ازدواج كرد و اندكي بعد در سال 1290 در 24 سالگي مرد. اين مرگ نابهنگام روح دانته را تكان داد و او را كه هنوز شاعري تازه كار بود چنان آماده شاعري كرد كه عاقبت بصورت يكي از بزرگترين شاعران تاريخ جهانش درآورد.

در سال 1293 وي شاعر مشهوري شده بود و يكي از رهبران مكتب ادبي به نام « سبك ملايم نو» به شمار مي‌رفت اين سبك شبيه سبك رمانيتك قرن نوزدهم طرفدار بيان احساسات و عواطف قبلي بود.

دانته در سن سي‌سالگي به فعاليتهاي سياسي پرداخت و به علت مخالفتهايي كه با پاپ انجام داده بود تبعيد و از فلورانس رانده شد و به شهرهاي مختلفي سفر كرد ولي آخرين منزل اين سفر غربت 20 ساله شهر « راونا» بود و دانته در همين شهر تا سال 1321 اقامت كرد و سرانجام در همين سال در سن 56 سالگي دار فاني را وداع گفت.

آثار دانته

به جزء كمدي الهي كه اثر برجسته دانته است و در صفحات بعدي درباره آن توضيح داده خواهد شد وي چندين اثر منظوم و منثور ديگر دارد كه بعضي از آنها به لاتين و بعضي ديگر به ايتاليايي نوشته شده كه اسامي‌آنها بدين قرار است:

زندگاني نو، ضيافت، سلطنت، آهنگها 

كمدي الهي

كمدي الهي كه از بزرگترين آثار دانته و شاهكارهاي ايتاليا محصول غربت بيست ساله و دربدري دانته است، خود دانته اين كتاب را فقط كمدي ناميده و لقب الهي در حدود سه قرن بعد يعني در قرن شانزدهم ميلادي به آن اضافه شده است. اطلاق كلمة كمدي بدان معني كه ما امروزه از آن استفاده مي‌كنيم نيست خود دانته توضيح مي‌دهد : « كمدي يعني اثري با سبك عاميانه، زيرا كمدي ماجرايي است كه بد شروع مي‌شود و به حسن عاقبت پايان مي‌يابد.» 

اين مجموعه بطور كلي شامل صد سرود است به طوريكه قسمتهاي سه گانه آن يعني دوزخ و بهشت به سي وسه سرود تقسيم مي‌شود به اضافة  سرود اول دوزخ كه در حقيقت مقدمه‌اي بر تمام « كمدي الهي» به شمار مي‌رود. هر سرود به بندهاي سه مصراعي تقسيم شده و به صورت متفاوت از صدوده تا صدو شصت مصراع را شامل مي‌شود.

دوزخ و بهشت و برزخ هر كدام شامل ده طبه‌اند كه عبارتند از: طبقات نه گانه جهنم ( با ضافه طبقه مقدماتي آن)، طبقات هفتگانه برزخ ( با ضمانه جزيره برزخ، و طبقه مقدماتي و بهشت زميني) و طبقات نه گانه بهشت ( باضافه عرض اعلي). بنابراين  دانته بطور كلي 30 طبقه را از اول تا به آخر سفر خود طي مي‌كند.

اصولاَ در سراسر اين كتاب دورقم 3 و 10 كه اولي‌مظهر « تثليث» مسيحي و دومي‌مظهر « واحد» مقياس يعني وحدت است اهميت خاص دارد« كتاب به 3 جلد تقسيم شده و هر جلد 33 سرود دارد و هر سرود به صورت بندهاي سه ‌بيتي تدوين شده است و از آنجا كه بئاتريس يعني  مظهر عشق پا به ميدان مي‌گذارد تا به آخر كتاب 33 سرود فاصله است و سفر آن جهاني دانته در عرض ده روز صورت مي‌گيرد.

سراسر اين مجموعه شرح سفري است كه از راهي دراز و پر از موانع و مشكلات وادي گناه شروع مي‌شود كه در آخر به سرمنزل رستگاري معنوي مي‌رسد و در حقيقت جهاد با نفس است.

در كمدي الهي مسافر خطاكار ( انسان) اين سفر را نخست به راهنمايي عقل(ويرژيل) و بعد به راهنمايي عشق( بئاتريس) انجام مي‌دهد. نخستين شرط اين سفر اقرار به گناه و توجه به زشتي خطاست در اين مرحله كه دوزخ كمدي الهي است مسافر از وادي گناه مي‌گذرد و به خطاي خود پي‌مي‌برد مرحله دوم ، مرحله پشيماني است و توبه و فراموشي گناه و اين قسمت برزخ است  مرحله سوم، راه سربالايي و سخت ولي خوش سرانجام كه رستگاري است و راهنماي بزرگي به نام عشق دارد كه اين مرحله بهشت است.

قسمت اول سفر دانته در زير زمين يعني در ظلمات است كه مربوط به دوزخ مي‌باشد. دوزخ دانته در زير قشر زمين است و به نقطة‌ مركزي كره خاك پايان مي‌يابد كه محل شيطان است.

خصوصيت دوزخ دانته در اين است كه در دوزخ او نااميدي و محروميت ابدي وجود دارد و تمام گناهان و گناهكاران روي بدين دوزخ دارند و هر چقدر گناهانشان بيشتر باشد در قسمت پايين‌تري قرار مي‌گيردند و در آخر هم نوبت به يهودا مي‌رسد كه در كام شيطان است.

گناهكاران برحسب انواع مختلف گناهاني كه انجام داده اند بدست انواع كيفرها سپرده شده‌اند كه سخت‌ترين آنها از نظر دانته سرماي ابدي ظلمات مطلق است بدين ترتيب ازلحاظ طبقه‌بندي كلي دوزخ دانته با دوزخ ما مسلمانان تفاوت چنداني ندارد ، فقط دوزخ دانته 9 طبقه است ولي دوزخ ما 7 طبقه دارد اما از نظر عذابها و كيفرها تفاوت بارزي مشاهده مي‌شود بطوريكه در جهنم ما سخترين وسيله عذاب آتش است ولي در دوزخ دانته آتش جزو سختترين عذابها نيست.

به طوركلي 5 طبقه اول دوزخ دانته «‌ دوزخ عليا» نام دارد و در آن گناهكاراني جاي دارند كه بار كمتري از خطا را بر دوش دارند كه شامل:

طبقه اول، بي تكليفان، طبقه دوم، شهوترانان، طبقه سوم، شكم‌پرستان، طبقه چهارم، خسيسان و اسرافكا ران ، طبقه پنجم ، تند خويان

از طبقه 6 به بعد « دوزخ سفلي» آغاز مي‌شود كه شامل گناهاني است كه با سوء نيت ( با علم به بدي) انجام مي‌شود:

طبقه ششم: اهل خشونت و ارباب حيله، طبقه هفتم، راهزنان، شاهان ستمگر، خودكشي كنندگان ، كفرگويان.رباخواران .

طبقه هشتم و نهم جزو سختترين طبقات دوزخ است به طوريكه  طبقه هشتم مخصوص چاپلوسان ناموس دزدان مال خواران، غيبگويان، جادوگران، رشوه‌خواران، دزدان، جعالان و طبقه نهم مخصوص خائنين به وطن، خائنين به اصل فرزندي و ولينعمتها و خائنين به اصول مهمانداري مي‌باشد.

دانته بعد از عبور از اين مرحله دوزخ را ترك مي‌كند و به همراه ويرژيل به برزخ مي‌رود  كه مرحله بين گناه و طهارت است و در آنجا خود را به آب پشيماني و توبه مي‌شويند.

دانته پس از خروج از دوزخ وارد كوره راهي باريك و دراز مي‌شود و عاقبت از آن سوي كره زمين سردر مي‌آورد و آسمان پر ستاره را بالاي سرخود مي‌بيند و سفر 3 روزة خود را در برزخ شروع مي‌كند. دانته برزخ را حدفاصل بين دوزه و بهشت يعني گناه و رستگاري مي‌داند.

كوه برزخ دانته شكل مخروطي دارد كه هرچه رو به بالا مي‌رود باريكتر مي‌شود. اين كوه شامل سه قسمت مجزا است كه عبارتند از: منطقه مقدماتي، برزخ اصلي، بهشت زميني.

منطقه مقدماتي شامل قسمت سفلاي دامنه كوه است كه بسيار سخت و ناهموار است و در اينجا ارواحي كفاره مي‌بينند كه پيش از مرگ در آخرين لحظات توبه كرده‌اند و از دوزخ نجات يافته‌اند و به موجب قانون «تاوان» كه قانون برزخ و دوزخ است بايد سي برابر مدتي كه با خداوند عناد داشته‌اند دراينجا بي‌تكليف باقي بمانند تا حق ورود به برزخ اصلي و همچنين كفاره گناهان خود را بدهند.

همچنين دراين منطقه، فضاي سرسبزي وجود دارد كه درة پادشاهان ناميده مي‌شود كه درآن گناهكاران ممتاز وجود دارند كه همر، ارسطو، افلاطون و ابن‌سينا و ساير حكيمان و خردمندان در آنجا جاي دارند، بعد از اين منطقه برزخ اصلي شروع مي‌شود كه شامل 7 طبقه است كه به وسيله جاده‌هايي كه مانند حلقه دور تا دور كوه كنده شده است به هم ربط دارند و درهرطبقه گروهي از ارواح كفاره گناهان خود را مي‌دهند. در برزخ دانته برخلاف دوزخش ارواح را به صورت جاودانه باقي نمي‌مانند بلكه پس ازطي كفارة خود به قسمت بالاتر مي‌روند و جاي خود را به ديگران مي‌دهند.

هركدام از اين طبقات به وسيله پلكان باريكي به هم مرتبط هستند كه دركنار هركدام از اين پلكانها فرشته‌اي به صورت نگهبان وجود دارد.

مدخل اصلي برزخ در كوچكي است كه همان بهشت است زيرا در كمدي دانته بهشت در ندارد در صورتيكه مسيحيان به طور واضح به دروازة بهشت كه توسط پطروس رسول كه از طرف عيسي كليددار است اشاره شده (انجيل متي). همچنين« درِ»، برزخ برخلاف دوزخ كوچك است و دليل اختلاف آن كاملاَ روشن است چون در گناه براي آدمي‌هميشه گشوده است (يعني آسان مي‌توان گناه كرد) اما گذشتن از در رستگاري و صفاي روح بسيار مشكل است.

 بعد از طي طبقات هفتگانه دانته و ويرژيل وارد بهشت زميني مي‌شوند كه در قله كوه برزخ است كه همان بهشت معروفي است كه آدم و حوا در آن بودند و شيطان آنها را وادار به چيدن ميوة درخت ممنوعه كرد. دانته در اين بهشت با منظرة عبور گردونه‌اي فروزان و زنان و مردان مختلفي مواجه مي‌شود (ازنظر سمبليك اين قسمت قويترين فصل كمدي الهي است) كه بدست شيري بالدار (مظهر مسيح) رانده مي‌شود بعد از اين صحنه دانته بدست فرشته نگهبان از آب جويبار فراموشي و خاطره مي‌نوشد، آنگاه همراه بئاتريس (نيروي عشق و ايمان و خلوص) رهسپار افلاك يا بهشت آسماني مي‌شود.

]كلمه برزخ در آئين مانوي بوده و از طريق آنها به مسيحيان رسيده است، اين آئين تركيبي از اصول ايراني، هندي و مسيحي است و در آن موضوع تصفيه و تطهير روح بيش از صعود به بهشت اهميت دارد. طبق معتقدات اين آيين همه ارواح قبل از بازگشت به آسمان كه محل اصلي زندگي آنها است بايد درماه توقف كنند و جسم خود را در آب از آلايشهاي مادي و جسماني پاك كنند و بعد به خورشيد بروند واين باروح خود را در آتش پاك كنند و پس از آنكه دراين زندگي آسماني و زميني توقف كردند و از هرگونه آلودگي پاك شدند به آسمان بروند[.

 

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.