رشد و نمو در گیاهان

این فایل با فرمت ورد و آماده پرینت می باشد.

فهرست

مقدمه

رشد و نمو در گياهان

رويش دانه در تك لپه اي ها

طول عمر گياهان

هم جوشي پروتوپلاست

تنظيم رشد و نمو گياهان

هورمون هاي گياهي

نكاتي در مورد هورمون ها

پاسخ به نور

پاسخ به دما

4- هورمون هاي گياهي مؤثر در خفتگي: وجود بعضي از هورمون ها مثل آسيزيك اسيد باعث القاي خفتگي در دانه مي شود.

شرايط رويش دانه

شرايط دروني: 1- دانه بايد رسيده و سالم باشد

2- از نظر فيزيولوژيكي توان رويش را حفظ كرده باشد

3- دوران خفتگي را گذرانده باشد

شرايط بيروني 1- رطوبت: باري فعال شدن آنزيم ها

2- دماي مناسب: بهترين دما بين20 تا 30 درجه

3- اكسيژن: جهت تنفس و توليد انرژي

4- نور

5- شكستن پوسته دانه

مراحل رويش دانه

رويش دانه در دولپه اي ها:

ابتدا جذب آب  تورم پوسته   سه تا چهار روز بعد ريشه چه پوسته دانه را پاره و نفوذ به درون خاك- سپس رويش محور زير لپه در بالاي ريشه چه  فعاليت برگهاي اوليه و ژمول  رويش محور روي لپه از فعاليت سلولهاي ژمولي  توليد شاخه و برگها 

رويش محور زير لپه به دو صورت ميتواند صورت بگيرد:

1- اگر رشد محور زير لپه سريع و با رشد خود لپه ها را از خاك بيرون آورد رويش روزميني است (لوبيا)

2- اگر محور زير لپه رشد چنداني نداشته باشد و نتواند دانه را از خاك خارج كند رويش زيرزميني است (نخود)

رويش دانه در تك لپه اي ها:

دانه داراي نيام هايي (غلاف ها) است كه در ابتداي مرحله رويش ريشه و ساقه جوان را در خود حفظ مي‌كنند. نيامي كه ساقه و برگ اوليه را در خاج دربرمي گيرد كولئوپتيل و نيامي كه ريشه نورسته را در خود نگه مي دارد كولئوريز نام دارد. اين نيام ها در مراحل اوليه رشد گياه تازه روئيده پاره شده و ريشه و ساقه از آنها خارج مي شود.

نكته: 1- دانه هاي برخي گياهان عمر محدود دارند ولي بعضي دانه ها پس از گذشت هزاران سال هنوز قادر به جوانه زني هستند (مثلاً نوعي گندم)

2- نوك ريشه گياه نورسته كلاهك نام دارد از جنس بافت چوب پنبه و نقش حفاظتي دارد.

3- اولين علامت جوانه زني. ظهور ريشه ي رويان (ريشه چه) است.

- تفاوت جوانه زني ذرت و لوبيا

لوبيا ذرت

ساقه پس از جوانه زني قلاب تشكيل مي دهد

قلاب براي حفاظت از رأس ساقه

ساقه پس از خروج لپه از خاك قامت‌راست‌پيدا‌مي‌كند

لپه ها از خاك خارج مي شوند

رشد مستقيم ساقه پس از خروج از خاك ساقه‌ي‌‌جوان‌حاصل‌‌از‌جوانه‌زني‌را‌يك‌غلاف‌مي‌پوشاند

غلاف براي حفاظت

ساقه به صورت مستقيم رشد مي كند

لپه زيرزمين باقي مي ماند

رشد مستقيم ساقه در زير خاك

طول عمر گياهان

1) گياهان يك ساله:گياهي است كه در يك فصل رشد، چرخه زندگي خود (مراحل رشد رويشي- تشكيل گل و توليد ميوه و دانه) را تكميل مي كند. همه گياهان يك ساله علفي هستند.مثال: آفتابگردان - لوبيا

2) گياهان دو ساله: براي تكميل زندگي خود، دو دوره ي رويشي را پشت سر مي گذارند.مثال : هويج- جعفري- پيازها

مراحل رشد گياهان دو ساله در سال اول: ريشه و ساقه ايجاد مي كند، ساقه ي كوتاه و يك طوقه اي از برگ ها و ريشه كه عمل ذخيره مواد غذايي را دارد.

در سال دوم: از مواد غذايي ذخيره در ريشه براي توليد محور گل استفاده 

مي‌كند- گلاهي- ميوه و دانه- از بين رفتن گياه

3) گياهان چند ساله: كه چند سال به زندگي ادامه مي دهند و اغلب در طول عمر خود چندين مرتبه به بار مي نشينند.

گياهان چند ساله علفي (داوودي- نرگس- رز و زنبق): مواد غذايي را در ريشه هاي گوشتي و ساقه‌هاي زير زميني ذخيره مي كنند و ساقه هاي هوايي پس از هر دوره ي رشد از بين مي روند گاهي چندين بار در طول عمر خود گل مي دهند و گاهي مانند آگا و يك بار قبل از مرگ گل مي‌دهند.

گياهان چند ساله جويي 1-گياهان هميشه سبز (كاج- سرو- مركبات) كه در طول سال تنها تعدادي از برگ هاي خود را از دست مي دهند.

2- گياهان برگ ريز (نارون- افرا- مو) كه هر ساله همه برگ هاي خود را از دست مي دهند.

رشد ونمو

- رشد: به معني بزرگ شدن بخش هاي تشكيل دهنده يك جاندار، يا تشكيل بخش هايي در بدن يك جاندار كه مشابه بخش هاي قبلي باشد.

رشد افزايش تعداد سلول ها

افزايش برگشت ناپذير ابعاد آنها

- نمو: عبور از يك مرحله ي زندگي به مرحله ي ديگر كه همراه با تشكيل بخش هاي جديد است. مثلاً تشكيل گل روي گياهي كه فاقد گل بوده است.

- تمايز: اغلب همراه با رشد صورت مي گيرد. تمايز به معني كسب يك ويژگي جديد در يك، يا تعدادي سلول است. كسب ويژگي هاي جديد توسط يك سلول با تغييرات ساختاري و بيوشيميايي همراه است.

- مراحل رشد و تمايز  1- تكثير 2- بزرگ شدن 3- تمايز

رشد در گياهان در مناطق مرستيمي صورت مي گيرد.

مناطق مرستيمي نوك ساقه

نزديك نوك ريشه

جوانه هاي جانبي

حلقه هاي زاينده (مرستيم هايي هستند كه در ريشه و ساقه پديد مي آيند و با فعاليت خود باعث افزايش قطر ريشه و ساقه مي شوند و به استحكام و ضخامت ساقه كمك مي كنند.

رشد 1- نخستين: بيشتر شامل رشد طولي ريشه و ساقه و پيدايش شاخه ها و ريشه هاي فرعي است.

2- پسين: افزايش قطر ريشه و ساقه

ساختارهاي گياه ساختار نخستين گياه: بخش هايي از گياه كه در اثر تقسيم و رشد مرستيم هاي نخستين به وجود مي‌آيند.

ساختار پسين گياه: بخش هايي از گياه كه در پي تقسيم مرستيم هاي پسين به وجود مي آيند.

نكته:

1- رشد نخستين در همه گياهان چوبي و علفي عموميت دارد.

2- نهانزادان آوندي و اغلب تك لپه اي ها رشد قطري ندارند.

3- رشد پسين مخصوص نهانزادگان دولپه اي و بازدانگان و معدودي تك لپه اي ها است.

4- خرما جزء گياهان تك لپه است ول رشد قطري دارد.

5- بافت هاي حاصل از رشد نخستين، بافت هاي نخستين ناميده مي شود.

6- رشد قطري ساقه ها و ريشه هاي جواني كه فقط مرستيم نخستين دارند، در پي افزايش حجم سلول هاي حاصل از مرستيم نخستين به وجود مي آيد.

رشد نخستين:

مرستيم هاي رأسي كه در نزديك نوك ريشه ها و نوك ساقه ها قرار دارند با تقسيم سلولي خود باعث رشد نخستين مي شوند.

در برش طولي ريشه از پايين به بالا

كلاهك: محافظت از مرستيم نوك ريشه

منطقه تقسيم سلولي: سلول هاي مرستيمي در اين منطقه واقعند و به وسيله سلول هاي اوليه اي به نام سلول هاي بنيادي توليد مي شوند.

منطقه رشد طولي سلول ها

منطقه تارهاي كشنده (تمايز)

در برش طولي ساقه از بالا به پايين

1- منطقه مرستيمي

2- منطقه رشد زياد و تمايز كم

3- منطقه رشد كم و تمايز زياد

تفاوت هاي مرستيم رأسي ريشه و ساقه 1- فعاليت مرستيم ساقه بيشتر از مرستيم ريشه است.

2- رشد طولي در ريشه نزديك به انتها ولي در ساقه انتهايي است.

3- رشد سقه در Cm ولي ريشه در mm صورت مي گيرد.

4- مرستيم ساقه به جز در قسمت رويشي در قسمت زايشي هم دخالت دارد (گل دهي)