فهرست مطالب

پوستر ۴

قطع پوستر ۵

رنگ پوستر ۶

عناصر تصویری پوستر ۸

انواع پوستر از نظر موضوعی ۹

پوسترهای فرهنگی ۱۰

پوسترهای تجارتی ۱۱

پوسترهای اجتماعی ۱۲

عوامل طراحی در پوستر ۱۳

عوامل مؤثر بصری در کاربرد حروف پوستر ۱۷

اشکال پیام های بصری ۱۸

شبیه سازی یا واقعگرایی ۱۸

سمبل ۱۹

انتزاع یا تجذید ۱۹

نتیجه گیری ۲۲

 

پوستر :

پوستر ، صفحه اي چاپ شده يا دست نوشته است كه براي هدفي مشخص طراحي شده و روي ديوار : يا جاهاي مخصوصي كه در محل عبور و مرور مردم براي آن تهيه شده نصب مي شود . پوستر ، صفحه اي است حاوي تصاوير و تقوش و كلمات كه براي آگاهي دادن يا پيام رساني و يا تبليغ ايده يا كلا مورد استفاده قرار مي گيرد . پوستر وسيله ايست براي ارتباط بين پيام دهنده و پيام گيرنده . اهميت اين وسيله بيشتر از اين جهت است كه در كوتاهترين زمان در عين اختصار كلام ، بهترين پيام و تأثير را روي تعداد زيادي بيننده بر جاي مي گذراد . براي رسيدن به هدفي كه پوستر به آن منظور طراحي مي شود ، طراح بايد چهار چوب امكانات اين وسيله را بشناسد . قطع پوستر ، انتخاب رنگ ، عناصر تصويري يا شيوه طراحي و عكاتسي براي موضوع مشخص پوتر ، انتخاب خط ، نوع كاغذ و چاپ و بعداً محل نصب پوستر ، مواردي است كه طراح پوستر بايد مد نظر داشته باشد تا بتواند به بهترين وجه پيام مورد نظر خود را انتقال دهد .

 

 

قطع پوستر : 

 پوستر معمولاً در جاهايي نصب مي شود كه ابعاد بزرگي دارند مثل ديوارها ، تابلوها و پانهاي بزرگ مخصوص نصب پوستر و غيره ، براي همين اندازه آن بايد طوري باشد كه در ميان بقية‌عوامل محيطي و عناصر تصويري و پوستر هاي ديگر : كاملاً ديده شود . پوسترها داراي اندازه هاي مختلفي مي توانند باشند كه عمومي ترين آنها قطع 70 *100 و 70 * 50 است اما اغلب از فطع هاي 70 * 90 ، 60 * 90 ، 70 * 45 ، 60 * 45 و گاهي 35 * 50 سانتي متر هم استفاده مي شود . اندازه هاي ديگر و حتي كوچكتر براي بعضي پيام ها مثل هشدارها يا اخطا و مبارزه با سيگار و غيره نيز استفاده مي شود . پوستر هايي به قطع يك   در دو متر در پانلهايي كه در پياده روها نصب شده يا 2 * 2   روي ديوارها و نيز تابلوهايي در قطع بسيار بزرگ در كنار اتوبانها و ميزان هاي بزرگ ، اندازه هاي ديگر براي پوستر هستند . هم چنين اندازه هاي متفاوت پوستر نصب در داخل يا بدنة‌ اتوبوس طراح بايد در يكي از قطع ها و اندازه هاي مناسب كاغذ ، پوستر را طراحي كند زيرا نكته مهم در اين است كه اندازه هاي استاندارد سبب مي شوند كه كاغذ به طور كامل مصرف شود و ميزان « دور ريز » آن به حداقل برسد . در غير اين صورت مقدار اضافه بر اندازه پوستر بي مصرف مانده و از اين جهت مقداري از سرمايه سفارش دهنده به هدر خواهد رفت . استفاده از اندازه هاي استاندارد از نظر زماني به هنگام گرا در ساختن و چاپ كردن ، مقرون به صرفه است و هم در مصرف فيلم و زنيك و راحتي كار در چاپ موثر است . امتياط اندازه هاي غير متعارف صرفاً در اينست كه سبب جلب توجه زودتر تماشاچيان مي شود اما اين امتياز با توجه به خيلي از عوامل ديگر اندازه هاي استاندارد وجه برجسته اي نيست .

رنگ پوستر:

بعد از اندازه يا همزمان با آن رنگ پوستر ، مهمترين عامل جلب نظر تماشاچي در برخورد اول است امروزه براي همة افراد غيرممكن است كه جهان را بدون رنگ تصوير نمايند، چرا كه پديده است كه در همه جا حضور دارد . تمام ارتباطات به كمك رنگها انجام ميگيرد و تمام دريافت هاي عيني بوسيله رنگها حاصل مي شود . رنگ زندگي است. رنگها قديمي ترين و بدوي ترين ايده ها هستند. رنگ مهمترين عنصر بصري از نظر بار احساسي و عاطفي است، بنابراين داراي نيروي ويژه اي در انتقال اخبار بصري است. رنگ نه فقط داراي معاني عام است بلكه داراي معاني رمزي نيز است. به رغم تمام اهميتي كه براي رنگ قايل شمرده اند، نحوة انتخاب آن به ندرت همراه با تجزيه وتحليل درست و حساب شده انجام مي گيرد. به هر حال خواه درباره آن درست فكر شمرده باشد و خواه نه ، وقتي كه رنگ انتخاب ميشود معاني بسيار زيادي همراه آن منتقل مي گردد. عوامل محيطي محل نصب پوستر را هنگام انتخاب رنگ ضمن در نظر داشتن پيام رنگ ، بايد مورد توجه قرار داد. مثلاً پوستري با زمينه سبز در شهر شمال ايران ، توجه را ديرتر به خود جلب مي كند تا همان پوستر با رنگ زمينه نارنجي يا قرمز . پوستر با زمينة سفيد در ميان پوسترهاي شلوغ ديگر در روي ديوار تماشاچي بيشتري دارد. رنگ در واقع حاوي اخبار و اطلاعات زيادي نيز هست و از اين جهت براي طراحان پوستر واجد اهميت است. همه ما به تأثير و معناي خاصي كه از رنگ سبزه زار ، گلها ، آسمان ، زمين ، دريا و غيره حاصل مي شود واقفيم. معاني ديگر نيز از رنگها تداعي مي گردد كه حالت سمبليك دارد. مثلاً قرمز داراي معناهايي است نظير : خطر، فوريت يك امر، انقلاب ، مبارزه (جنگ ، شهادت) ، عصبانيت ، عشق ،‌گرما ، زندگي و شايد صدها معناي ديگر. رنگهاي پرزرق و برق ما را آشفته و رنگهاي ملايم برايمان خوشايند است همانقدر كه رنگهاي تند ما را به جنبش و حركت تحريك مي كند، رنگهاي ملايم به ما آرامش مي دهد. پس همراه رنگ انتخاب شده براي پوستر چه بخواهيم وچه نخواهيم پيام ها و معاني زيادي منتقل مي گردد . انتخاب رنگ پوستر و تعداد رنگها بستگي به خلاقيت طراح و نوع پيام از يك طرف و هزينه چاپ آن از طرف ديگر ، ارتباط دارد. مثلاً ممكن است كه بودجه سفارش دهنده محدود باشد و يا كيفيت فني كارگراورساز و چاپچي و جنس مركب و كاغذ مناسب نباشد در نتيجه طراح مجبور است وسعت ميزان عمل خود را تابع شرايط موجود كند و سعي نمايد از امكاناتي كه در دسترس دارد حداكثر نتيجه مثبت را بگيرد و پوستري را با رنگها و محدوديتهاي فني طوري طراحي كند تا به كيفيت طرح و اثرش لطمه نخودر و بتواند ديدگاههاي خردمندانه خود را در پوستر با هر شرايطي مطرح كند. تسلط فني طراح پشتوانه اساسي در كار اوست.

عناصر تصويري پوستر

پوستر يك وسيله ارتباط بصري است ، پس در درجه اول براي ديدن طراحي ميشود نه براي خواندن پس براي جلب تماشاچي و رساندن پيام موردنظر پوستر بايد از عوامل و عناصر تصويري گيرا و جلب كننده ، بهره گرفت . براي اينكه به اين هدف رسيد، بايد از ايده هاي جديد و ضمناً زيبا و گيرا همراه تمام فوت وفن و ترفندهاي آكادميكي و تكنيكي استفاده نمود. تصوير ونوشته دو عنصر اصلي پوستر هستند وشخصيت وجودي آن را مطرح مي كنند. عنصر نقش اول و اساسي را دارد و زبان اصلي پوستر است.بطور كلي پوستر باتصوير ساخته و شناخته مي شود. موفقيت پوستر بستگي به چگونگي وطرز بيان تصويري آن دارد و طرز بيان تصويري پوستر به توانايي هنرمندان بستگي دارد. نقش ساير همكاران طراح گرافيست چون مدير هنري ،‌عكاس ،‌نقاش ، اجراكار ، نويسنده شعار، خوشنويس ،‌گراورساز و چاپچي فقط در حد ساتركردن خلاقيت طراح است . نقش نوشته در پوستر در نهايت ، دقيق تر كردن هدف تصوير و پيام آن است و طراح به نوشته به عنوان يكي از عناصر تصويري كمپوزيسيون اثر خود نگاه مي كند و جاي آنرا طوري تعيين مي كند كه به طور دايم نوشته به تصوير و تصوير اشاره به نوشته نمايد. شيوه خوشنويسي نوشته (انتخاب شيوه قلم حروف ) بوسيله طراح تعيين مي گردد و بايد هماهنگ با فضاي تصوير باشد. طراح اين امر مهم را بايد با تجربه انجام دهد تا ضمن آنكه استقلال و ظرايف خوشنويسي نوشته حفظ مي شود، خود يكي از عناصر هماهنگ كمپوزيسيون كلي پوستر گردد. تركيب دو عنصر نوشته و تصوير بايد طوري باشد كه تصوير حرف بزند و نوشته تصويري باشد و ايجاد چنين موقعيتي ، بستگي كامل به كارآيي فني و تجربي و خلاقيت طراح دارد. هر طرحي بايد آگاهيهاي آكادميك از قبيل : پايه و اصول طراحي ، تركيب بندي و كمپوزيسيون ، روابط فرمها و رنگها و روانشناختي آنها را دارا باشد و به نتايج جستجوها و تجربيات هنرمندان ديگر آشنا باشد . بيشترين اهميت را در كار طراحي پوستر ،‌شناخت و تسلط بر فرهنگ اجتماع و محيط زندگي ، جامعه اي كه پوستر براي آنها طارحي مي شود . دارا مي باشد.

وقتي طراحي با فرهنگ و روحيه جامعه آشنايي عميق داشته باشد به آساني مي تواند آشناترين بيان را براي رساندن پيام و ايجاد ارتباط با مخاطب پوستر پيدا كند و به خوبي وظيفه اش را ادا كند.

انواع پوستر از نظر موضوعي:

پوسترهاي فرهنگي ، پوسترهاي تجارتي و پوسترهاي اجتماعي طراحي بايد به شناخت كافي موضوع مطرح در پوستر سفارش داده شده ، آن را بپروراند و با تصاويري مناسب و هماهنگ براي چاپ آماده سازد. يعني پس از پيدا كردن ايدة مناسب آنرا با تكنيك وشيوة هماهنگ با لحن و محتوي موضوع طراحي كند. استفاده درست از تكنيك هاي مختلف و انتخاب رنگ مناسب براي هر موضوع ، كاربرد پوستر را چندبرابر مي كند و برعكس آن مي تواند حتي نتايج معكوس مورد نظر را بدهد.

پوسترهاي فرهنگي:

پوسترهاي فرهنگي را براي معرفي نمايشگاههاي هنري و فرهنگي ،‌موزه ها ، تجليل و يادبود ، مطالب مذهبي ،‌مسابقات ورزشي ، فروش فيلم ، تئاتر ،‌آثار هنري ،‌مكتب ونشريات ، بازديد از ابنية تاريخي ، جلب مدرم به كلاسهاي آموزشي ، خريد پوسترهاي مستقل تربيتي و هنري و غيره طراحي مي كنند. بنابراين پوستر فرهنگي ،‌پوستري براي مصرف ايام فراغت مردم است. طراح در طراحي اينگونه پوسترها امكان و ميدان بيشتري براي نمايش فانتزي هاي خود دارد. زيرا محتواي موضوع را طراح اجازه مي دهد تا تعبيرات زيباي هنرمندان خود را از موضوع مطرح كند و با ذهن و تصوير تماشاچي رابطه معنوي تر برقرار نمايد و تماشاچي نيز به دليل فراغت و علاقه معنوي وقت زيادتري را براي ديدن آنها مصرف مي كند. لذا پوستر مي تواند مملو از ريزه كاريها و نكته گوئي هاي تصويري باشد. رنگهاي دقيق تر و تركيبي در آن بكار گرفته شود تا جنبه هاي رواني موضوع با حساسيت كامل تري نشان داده شود. طراحي مي تواند پوسترهاي فرهنگي راحتي به مانند يك تابلوي نقاشي و يا ايلوستراسيون يك موضوع ، كاملاً آزاد و بدون قيدهاي معمولي طراحي نمايد. پوسترهاي فرهنگي را مي توان از جهت محتوي و داشتن اهداف مالي به دو دسته تقسيم كرد. پوسترهايي كه مسئله فروش و جلب خريدار در آنها از اهميت خاصي برخوردار است، مانند پوستر فيلم ،‌تئاتر ، مسابقات ورزشي ، كتب و نشريات و غيره كه طرز كار آنها بهرحال بايد مقيدتر از دسته ديگري باشد كه چشمداشت عمده اي به منافع مادي از مصرف كننده موضوع ندارد . مانند پوسترهاي يادبود و تحليل مطالب مذهبي . اين نمونه پوسترها ارزش هنري و ماندگاري بيشتري دارند و بعد از زمان مصرف مورد نظر ، در محل كار ياخانه نصب مي شوند يا حتي در موزه ها نگهداري مي شوند.

پوسترهاي تجارتي:

عمده ترين بخش پوسترهاي چاپ شده در جهان را پوسترهاي تجارتي تشكيل مي دهند. در پوسترهاي تجارتي شكل كار كاملاً تغيير مي كند و طراحي پوستر به صورت سهل دو ممتنع در مي آيد. و در اين محدوده كه از هر جهت تنگ و كنترل شده است. طراح بايد به مانند يك جواهرتراش اثري در چهارچوب حساب شده فن ، روانشناسي ،‌تجارت و بالاخره هر خلق كند. عامل زمان بيشترين نقش را در طراحي اين نوع پوستر دارد. زيرا پوستر بايد فوراً ديده و به سرعت فهميده شود. هر چه زودتر پوستر موضوع مصرف است كه بايد در شرايط فشرده رقايت ، سريعاً مطرح و مصرف شود و فرصتي به رقبا براي مقابله در عرضه و فروش ندهد. بنابراين پوستر بايد بسيار ساده و شكيل و دقيق با استفاده از تمام فوت و فن و نكته سنجي هاي روان شناسي ، رنگ و زيبايي هاي تكنيكي طراحي شود. ظريفترين و مؤثرتين جملات يا شعار براي آن انتخاب گردد و اين مجموعه در ساده ترين و حساب شده ترين كمپوزيسيون در كنار هم قرار گيرند و يك پوستر تجارتي را به وجود آورند. در پوسترهاي تجارتي را بوجود آورند.  در پوسترهاي تجارتي بيشتر از عكس محصول يا ايلوستراسيون هاي بسيار دقيق استفاده مي شود اين پوسترها بايد توجه عابر و تماشاچي را عميقاً جلب كند و او را وادار و هدايت به انجام هدف و پيام خود كند اين پوسترها بايد در تماشاچي مسئله نياز به آن محصول را بوجود آورند.

پوسترهاي اجتماعي:

اين نوع پوسترها بيشترين كاربرد را در زندگي اجتماعي مردم دارند. پوسترهاي اجتماعي براي هشداردادن و راهنمايي اخلاق و رفتار عمومي مانند رعايت قوانين و مقررات مختلف ،‌حفظ محيط و بهداشت ، همبستگي هاي گوناگون ، مسائل اجتماعي و سياسي و غيره طراحي ميشوند. به همين جهت ، مسئله عمده آنها جلب اعتماد عمومي براي پذيرش نظريات ، گوشزدها، هشدارها و پيام هايي است كه مطرح مي كنند. بنابراين كوشش هاي طراحي بايد در زمينه هاي روانشناسي جامعه و موضوع گيريهاي دقيق براي ايجاد رابطه اي مؤثر باشد. بايد از كلام تصويري استفاده كند كه بسيار سهل ، آشنا و مطبوع باشد و به راحتي روي عاطفه و صميميت مردم اثر گذارد. لذا طراحي بايد از پختگي و بصرت كاملي برخودار باشد تا بتواند لحني را به تصوير درآورد كه نمايشگر اهداف فوق باشد. در اين پوسترها نوشته اهميتي ويژه دارد و انتخاب كلمات بايد با دقت همه جانبه و در نهايت سادگي و صميميت انجام شود تا بر تماشاچي تأثيري مقبول و هادي بگذارد و بيننده را دچار كسالتهاي ناشي از لحن پند و اندرز نكند. گاه در پوسترهاي اجتماعي نوشته اهميت و نقش درجه اول را پيدا مي كند زيرا ممكن است جمله شعار و مطلب آنقدر مؤثر ، صميمي و آشنا باشد كه نقش و رنگ را تحت تأثير خود قرار دهد. بنابراين رابطه رنگ و فرم و نوشته بايد بسيار هماهنگ و دقيق باشد تا باعث مزاحمت ها و ممانعت هاي بصري در راه ايجاد رابطه بين پيام و تماشاچي نشود و بيننده احساس “ديدن” پوستر را نكند بلكه احساس كند كه گوشي پوستر با او حرف مي زند.

عوامل طراحي در پوستر:

طراحي يا به بيان كلي آرايش عناصر به گونه اي منظيم ،‌عاملي اساسي در تمامي شكل هاي بيان بصري است . طرحي كه به خوبي انتظام يافته است، واكنش معقولانه و آگاهانه اي را به بيننده نسبت به شي را مشاهده مي كند، بر مي انگيزد . از آنجاييكه پوستر معمولاً در برگيرندة دو ، سه يا چند مؤلفه پيامي (شعار، تصوير و …) است. ضروري است كه اين بخشها در يك ارتباط موزون گردهم آيند تا به اين ترتيب هيچگونه ابهامي در ايدة خاصي كه تبليغ مي شود،‌وجود نداشته باشد. كيفياتي كه براي دستيابي به طراحي پوستر موفق اساسي است عبارتند از تعادل  ، وحدت   ، تأكيد   ، و جذابيتهاي ويژه بصري 

1- تعادل . تعادل عبارت است از برقراري و تثبيت روابط بصري كه بين عناصر (حروف ، تصوير و …) موجود در پوستر به طريقي كه حسي از ثبات يا يكساني منتقل شود. در مجموع دو نوع مختلف تعادل متقارن   و غير متقارن  موجودات كه موجب خلق جلوه هاي متضاد بصري مي شود.

تعادل متقارن جلو هاي متقارن به پوستر مي دهد. به اين ترتيب كه اجزاي و عناصر پوستر نسبت به محور مركزي به گونه اي است كه گويي نيمي از آن در آينه منعكس شده است. پوستري كه براساس تعادل متقارن طراحي شده در مقايسه با تعادل غير متقارن جلوه اي ساكن ، محافظه كارانه و فاقد قدرت نمايشي دارد. با اين وجود برخي از پوسترهاي بسيار چشمگير و زيا نمونه هاي عالي از تعادل متقارن محسوب مي شوند. كاربرد گشاده دستانه از فضاهاي خالي ،‌سادگي در تصوير ،‌رنگهايي با تضاد شديد و انتخاب دقيق سبك حروف عوامل مؤثري در موفقيت يك پوستر با تعادل متقارن محسوب مي شوند.

تعادل غير متقارن در پوستر، موجب خلق يك جلوه بصري پويا مي شود و بي ترديد بيشتر بيانگر روح «دنياي امروز» است در اين رويكرد به طراحي نتايج كاملاً متفاوتي نسبت به طراحي متقارن به بار مي آورد. در اين نوع طراحي ، معمولاً يك عنصر بزرگ در نقطه اي نزديك به مركز پوستر قرار مي گيرد، و بوسيله يك عنصر كوچكتر كه در نقطه اي دورتر از مركز پوستر و در سمت مقابل آن جاي داده مي شود ،‌تعادل برقرار مي گردد. تعادل غير متقارن به دليل افزايش فرصت بيشتر براي انتظام نامتعارف بخشهايي تشكيل دهنده پوستر، انعطاف پذيري بيشتر را براي طراح مهيا مي سازد. به همين دليل بديهي است كه جلوة سر زندگي و پويايي ويژگيهاي مشخصة تعادل غير متقارن خواهند بود.

2- وحدت – يا انسجام عبارت است از آرايش تمامي واحدهاي پيامي پوستر(همچون شعار ، تصوير و … ) به گونه اي كه جلوه اي از يگانگي را به ظهور برساند، اگر چه پوستر حول دو، سه يا چند عنصر مجزا طراحي مي شود، اما بايد مفهوم وحدت بصري را حاصل كند. بعضي از روشهاي دستيابي به اين وحدت عبارتنداز:

الف ) روي هم گذاري   واحدهاي پيامي براي ايجاد يك جريان ساده انتقال ديد از يك عنصر به عنصر ديگر

ب ) استفاده از صفحات پس زمينه ، يك خط يا شكلي با رنگ يكدست

ج ) ايجاد يك پس زمينه به عنوان يك محدودة واحد از رنگ يا فضاي باز

3- تأكيد – يعني اعطاي درجات مختلفي از اهميت به عناصر مختلف موجود در پوستر. اگر شعار ،‌تصوير و ديگر بخشهاي پوستر همگي به يك اندازه داراي اهميت باشند، پوستر به نظر يكدست و يكنواخت خواهد رسيد و تأكيد را مي توان با بزرگتر كردن يكي از اجزاء براي مثال (شعار يا تصوير) و تابع قراردادن ديگر عناصر از نظر اهميت به اين عنصر بزرگتر. علاوه بر اين مي توان كيفيت تأكيد را به روشهاي زير نيز بدست آورد.