فهرست مطالب

 

مقدمه

قرص هاي شادي آور در ايران

تاريخچه

مصاحبه

هشدار X سرفصل جديد تاريخ اعتياد در ايران

تجربه ايي جديد در ايران

مواد خطرناك صنعتي

عوارض پيامدهاي اكستازي

آمارگيري

نتيجه گيري

 

مقدمه:

متاسفانه سازندگان و توزيع كنندگان اين نوع مواد خيلي ساده جوانان را هدف قرار مي دهند و از سادگي آنها استفاده مي كنند و آن مواد را در اختيار آنها قرار مي دهند. آمار به دست آمده حاكي از آن است كه افراد بالاي 30 سال بندرت دنبال اين نوع داروها مي روند و بيشتر برخي جوانان زير 30 سال در كشور ما، مصرف كنندگان اين داروها شده اند. فراموش نكنيم بيش از 45 درصد جمعيت كشور را جوانان تشكيل مي دهند و با يك مطالعه مناسب بوضوح در مي يابيم آمار و ارقام بزهكاري و اعمال خلاف عفت عمومي ناشي از مصرف اين گونه مواد در كشور ما به شدت بالا رفته، محاكم دادگستري و دادگاه هاي ويژه مبارزه با مفاسد اجتماعي بهترين مرجع براي بررسي اين موضوع هستند.

وجود چنين موادي سبب بي پروايي و شدت شهوات نفساني مي شود و مسوولان مملكتي در اين زمينه بايد تدابير پيشگيرانه اتخاذ كنند. اين داروها تماماً وارداتي است و افراد سودجو و بي توجه به عوارض جسماني اين داروها، از طرق مختلف اقدام به ورود و توزيع آنها مي كنند. اين داروها به هيچ وجه مجاز به توزيع در سيستم دارويي رسمي كشور و داروخانه هاي موجود در ايران نيستند و چنانچه هر از گاه اين مراكز ادام به خريد و توزيع آن كنند و مرتكب خلاف شوند، مي توان آنها را تحت پيگرد قانوني قرار داد.

ضرورت دارد براي جلوگيري از توزيع احتمالي اين داروها از سوي مراجع رسمي مجازات سنگين در نظر گرفته و به همگان اعلام شود. بايد توجه داشت اين قبيل داروها را شركتهاي توليد كننده فقط به اين منظور توليد نمي كنند و بيشتر براي درمان بيماري هاي خاصي كه در جوامع آنها وجود دارد، توليد مي شود و اثرات نشاط آور، گاه از عوارض ثانويه اين داروهاست. 

به عنوان مثال، وقتي داروي ماينوكسيديل را براي فشار خون توليد و عرضه كردند، پس از 2 سال اول متوجه شدند سبب رويش بيش از اندازه موهاي بدن مي شود، بنابراين آنها از اين داروها كه ابتدا به صورت قرص و آمپول توليد مي شد، بنابراين آنها از اين دارو كه ابتدا به صورت قرص و آمپول توليد مي شد، محلول هاي موضعي مخصوص براي موي سر توليد كردند كه در حال حاضر يكي از موثرترين داروهاي رشد موي سر هستند. پس اگر قرار بود داروهاي نشاط آور را فقط براي آثار شادي افزايي و افزايش انرژي و حركت جسمي توليد كنند، قدر مسلم مسوولان دارويي كشور توليد كننده، از صدور مجوزهاي مربوطه خودداري مي كردند و وجود چنين داروهايي را ضروري نمي دانستند.

خودداري نيروزاي بسياري در دنيا و ايران وجود دارد كه پزشكان براي بيماران مربوط تجويز مي كنند و هيچ اشكالي هم ندارد، ولي اگر همين داروها را ورزشكاران مصرف كنند و آزمايش دوپينگ از آنها به عمل آيد، به هر ركوردي كه در رشته ورزشي خود رسيده باشند، مردود شناخته مي شود و جريمه مي شوند كه اين نشان مي دهد اين داروها براي اين نوع كار مجاز نيست، در حالي براي بيماران مربوطه هيچ اشكالي نداشته است. داروهاي نشاط آور نيز همين شرايط را دارند.

 

قرص‌هاي شادي آور در ايران:

متاسفانه اين روزها جمعي از نوجوانان و جوانان كه اكثراً زير 20 سال سن دارند در اثر بي اطلاعي به مصرف قرص هاي توهم زا (اكستازي از مشتقات آمفتامين ها) كه در اشكال گوناگون (آدامس، كپسول، پودر و آمپول) موجود است، رو آورده اند و نبايد فراموش كرد آمفتامين ها گروهي از داروها هستند كه از نظر ساختماني با ناقلهاي عصبي نوراپي توين و دوپامين مربوط بوده و تحت عنوان داروهاي محرك سيستم عصبي مركزي نيز معروف مي باشند كه بالطبع مصرف آن اثرات جبران ناپذيري را بر جاي خواهد گذاشت. 

عليرغم آنكه مصرف اين موارد اغلب براي بهبودي كارآيي، كاهش خواب و ايجاد سرخوشي مورد استفاده قرار مي گيرند، آثار مصرف آن علاوه بر سرخوشي كاذب، اضطراب و بي قراري، عصبانيت و اختلال در قضاوت مي باشد. همچنين مي توان به تغيير رفتارهايي در بدن نظير تغييرات فشار خون، لرزش بدن و تهوع و استفراغ، اتساع مردمك، كاهش وزن، بروز سايكوز شبيه اسكيزوفرني، ضايعات پوستي مزمن و اختلالهاي ايكميك قلب اشاره داشت.

به طور كلي داروهاي محرك و اين دارويي كه اخيراً مورد استفاده قرار مي گيرد (اكستازي) علاوه بر محرك بودن داراي خواص توهم زايي است. اين ماده اغلب به دليل اثرات اوليه اش يعني شادي و قدري آرام بخش بودن مورد مصرف مي باشد، البته به طور معمول در مهماني ها استعمال مي گردد از همين جهت در كشورهاي غربي به آن داروي كلوپ هم گفته مي شود.

آنچه كه بايد مورد تاكيد قرار گيرد، اثرات پس از مصرف آن است كه اگر بيش از حد باشد در واقع نه تنها نشاط آور نيست بلكه احتمال بروز اضطرابهاي شديدي را به همراه خود مي آورد و به دليل محرك زا بودن باعث بالا رفتن فشار خون و زياد شدن تعداد ضربان قلب مي شود. از طرف ديگر شديداً موجب كم آبي در بدن مي گردد و همين مساله مي تواند عامل مهمي براي بروز خطر مرگ باشد. به طور مثال مي تواند به 15 درصد از علت مرگ در اثر استعمال اين دارو در كشورهاي غربي اشاره كرد و دليل آن هم، اين است كه چون قادر نيستند از حواس خود به درستي استفاده كنند، نياز به مصرف آب را حس نكرده در نتيجه احتمال ايست قلبي و به دنبال آن مرگ شخص رخ خواهد داد.

ناگفته نماند، متاسفانه مرگ هرچند عارضه كوتاه مدت است اما در طولاني مدت فرد دچار اضطراب، خستگي، افسردگي شده و به طور كلي تعادل رواني وي براي هميشه به هم خواهد ريخت. همچنين عوارضي مانند مشكلات قلبي، كليوي و... را بر جاي خواهد گذاشت.

در اثر مصرف اين مواد ممكن است از فرد رفتارهاي ناشايستي كه بعضاً مي تاند جنسي باشد، سرزند. بنابراين همين مساله مي تواند به يكي از عوامل انتشار بيماري ايدز در جوامع مختلف تبديل شود.

اكستازي يك داروي كشنده، اما با ظاهري گول زننده است كه مصرف كننده را براي مدت بسيار كوتاه به عالم رويا راهنمايي مي كند. مصرف آن سبب مي گردد، فرد در تسخير داروي مزبور در آيد و بر اعمال و رفتار خود هيچ گونه اختيار عملي نداشته باشند.

فردي كه از اين قرص ها مصرف كرده و اصطلاحاً به آن «ادكس توكانده» مي گويد، اظهار مي كند: «ضرري كه اكستازي دارد بعد از تمام شدن اثر آن مشخص مي شود. بعد از اينكه اين قرص را استفاده كردم، 2 تا 3 روز بعد هوش و حواس درستي نداشتم، يعني در لحظه اول همه چيز خوب بود. به قدري دچار هيجان و شادي شده بودم كه وحشيانه مي رقصيدم. ولي بعد از اتمام اثر آن تمام چيزهايي كه در اطراف من زيباترين شكل موجود را به خود گرفته بودند، بسيار زشت و وحشتناك گرديدند.»

اكستازي و به عبارتي آمفتامين ها مانند ديگر مواد خانواده داروهاي محرك و توهم‌زا فاقد علايم آشناي اعتياد به مواد مخدر هستند، اما اعتياد رواني و عوارض جسماني آن شايد خطرناك تر از مخدرها باشد و همچنين نكته جالب توجه اين است كه مصرف مكرر اين ماده موجب مي گردد مصرف كننده به مواد الكلي، حشيش و هروئين تمايل پيدا كند و علاوه بر اين خود ماده عليرغم بينش ناصحيح موجود اعتيادآور هست.

اين ماده به دليل اثرات رواني خود فرد مصرف كننده را تشويق مي كند تا بيش از يكبار استفاده نمايد و زماني كه فرد نسبت به آن اعتياد پيدا كرد، دوز مصرفي را به طور مرتب بالا برده و اگر اين مساله افزايش يابد، قطعاً نه تنها فرد بلكه جامعه را با مشكلات پيچيده اي مواجه خواهد كرد. نكته جالب توجه اين است كه آنچه ما تقريباً هر روز در جريان خبر آن قرار مي گيريم، دستگيري باندهاي معروف تهيه و توزيع مواد مخدر مي باشد، كه به طور مرتب در روزنامه ها به چاپ مي رسد. در انتهاي تمام اين حوادث بحث كنترل مرزها و ورود مواد مخدر از افغانستان همواره مطرح بوده و همچنان مطرح است.

امروز در بازار ايران سرخوشي و تفريح خريد و فروش مي شود و سپس اعتياد به اين «قرص هاي شادي» با سرعتي نگران كننده، در بين جوانان ما به خصوص قشر دانشجو تجربه مي شود، طبعاً اين پرسش كه، آيا روزي فرا خواهد رسيد تا اين غائله خاتمه يابد و آن چه كه سبب نگراني شهروندان شده، برطرف گردد، مطرح مي‌شود.

گرچه اين دسته از مواد در كشور آلمان از سال 1914 براي روان درماني و كاهش ميزان آن رايج شد، اما بعد از پي بردن به عارضه اعتيادآور آن در سال 1985 به طور كلي كنار رفت و قوانين سختي عليه آن وضع گرديد و پس از آن كه اين دارو به عنوان يك داروي غيرقانوني شناخته شد، ورود يا ساخت آن به شدت پيگيري قانوني شده است.

متاسفانه، اگر چه اين مواد در اروپا توليد و شايع شد اما اكنون در بازارهاي خاورميانه، شرق آسيا و استراليا رونق نگران كننده اي پيدا كرده اند. اين مناطق كه سالها با مشكل رشد مصرف مواد مخدر دست به گريبان بوده اند، امروز علاوه بر آن و لاينحل بودن اين معضل وجود اين ماده محرك هم اضافه شده است.

تاريخچه:

اين قرص كه دستاورد جديد شبكه هاي توزيع مواد مخدر است به ظاهر در ميان برخي از جوانان جذابيتهايي ايجاد كرده، تاريخچه شيوع اين قرص و دلايل گرايش به آنها را چگونه تحليل مي كنيد؟

- قرصهاي شادي بخش از دسته مواد آمفيتامين هستند. اين مواد از دهه 1940 در بازار مصرف وارد شد. اولين بار كارخانه داروسازي Merk آلمان در سال 1942 داروهاي از دسته آمفيتامين ها را ساختند و وارد بازار كردند. در پي جنگ جهاني دوم نيروهاي متحدين در پي غلبه بر نيروهاي متفقين به وفور از اين داروها براي افزايش نيرو استفاده كردند. در طي دهه هفتاد كم كم ديده شد كه اين داروها يكسري اختلالات جسمي ايجاد مي كند و از آن زمان تحقيقات در اين مورد شروع شد.

در دهه 1980 بود كه از طرف مجامع علمي مصرف و توليد اين داروها رسماً ممنوع اعلام شد. شاخص ترين اين داروها «اكستازي» يا «MDMA» است كه اين كلمه در لغت نامه آمريكانا به معناي شادي عميق معنا شده است، ولي برخلاف نامگذاري آن، اين ماده بعد از چندين بار مصرف منجر به افسردگي و كاهش هيجانات لذت بخش در فرد مي شود.

مصرف اين داروها با دو نوع عارضه همراه است. عوارض حاد كه به صورت افزايش فشار خون، تپش قلب، سردرد، استفراغ، خود را نمايان مي كند و در مواردي بسياري هم باعث سرخوشي مي شود. به طوري كه برخي از افراد كه از اين ماده قدري بيشتر استفاده مي كنند، نيازمند مراجعه به اورژانسهاي حاد مي شوند و نياز به مراقبت‌هاي پزشكي پيدا مي كنند.

اكستازي چيست؟

اكستازي (Ecstasy) نوع جديدي از مواد مخدر است كه نام علمي آن «متيل دي اوكسي متيل آمفي تامين» است. اين ماده كه به شادي آور يا شادي افزا معروف است، به دليل ايجاد احساس شعف موقت براي جوانان جذابيتي خاص پيدا كرده است و معمولاً به شكل قرص، كپسول خوراكي يا پودر كه به مواد غذايي افزوده مي شود، با اسامي BENS، hyg، ETC، Love، paper تمبر، اسيد، love pill و... مصرف مي‌شود. قرصهاي اكستازي در رنگهاي مختلف آبي پررنگ و كمرنگ، خاكستري، صورتي و قرمز با ماركهاي ميتسوبيشي، سوپرمن و رساح كه توليد كننده پوشاك نيز هست و اسيدها با ماركهاي اينترنت، هپي نيس، به وسيله شبكه هاي قاچاق توليد و در كشورهاي مختلف توزيع مي شود. حالت بعد از مصرف اين مواد را Trip يا سفر مي‌گويند.

 

گفت و گو با دكتر سيدمصطفي ميراكبري 

كارشناس امور درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر

مصاحبه:

1- در مورد اثرات و پيامدهاي مختلف اين قرص ها در بين مردم داروهاي منفي و مثبت وجود دارد، شما از منظر علمي اين پيامدها را چگونه مي بينيد؟

- تحقيقات نشان مي دهد كساني كه از اين مواد استفاده مي كنند در طول يكسال حداقل يك بار به دپارتمانهاي پزشكي مراجعه كرده اند. مصرف طولاني مدت اين مواد بصورت كاهش هيجانات، افسردگي، كاهش توانايي جنسي و مهمتر از همه اختلال در حافظه است و اين اختلال مي تواند، بصورت عدم به ياد آوردن مطالب گذشته و يا اختلال در يادگيري مطالب جديد باشد. اينكه اين اختلالات دائمي است يا خير؟ هنوز مورد بحث و جدل است ولي طبق آزمايشها و تحقيقات صورت گرفته حداقل به مدت 6 تا 7 سال عوارضش را بر روي فرد مصرف كننده به جاي مي گذارد، حتي بعد از قطع مصرف آن. در مورد علل گرايش جوانان بايد بگويم كه سن مصرف جوانان از سنين 16 تا 30 سالگي است.

 

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.