فهرست مطالب 

آناتومي شكم    6 

حدود شكم    6 

لايه هاي جدار شكم    6 

نواحي استخواني جدار شكم    6 

مهره كمري نمونه    6 

عناصر سطحي و استخواني جدار شكم    7

نواحي 4 گانه يا ربع هاي شكمي    8 

نواحي 9 گانه شكمي    8 

موقعيت احشاي شكمي    8 

لايه هاي جدار شكم در خط پارامديان (از جلو به عقب)    9 

لايه هاي جدار شكم در سطح ميدکلاويکولار (از جلو به عقب):    9 

فاسياي سطحي شكم    10 

اعصاب پوستي جدار شكم    10 

شرايين پوستي جدار شكم    10 

وريدهاي پوستي جدار شكم    10 

لنفاتيك سطحي شكم    11 

عضلات جدار شكم    11 

عضله مايل خارجي  ( Ext. oblique)    11 

عضله مايل داخلي  (Int. oblique)    12 

عضلة عرضي شكمي  (Trans. Abdomimis)    12 

عضله مستقيم شكمي  (Rectus Abdominis)    13 

اعمال عضلات جدار شكم    13 

رباط لاكونار ( ژمبرنا)    13 

عضله كرماستر (آويزان كننده)    14 

كانال اينگوينال    14 

عناصر طناب اسپرماتيك    15 

فتق اينگوئينال    16 

فتق راني    17 

فتق نافي مادرزادي (امفالوسل)    17 

فتق کمري (لومبار ياپِتيت)    18 

برش هاي جراحي جدار شکم    18 

چين ها و نواحي خلف جدار قدامي شکم    18 

عضلات عمقي شکم    19 

صفاق peritoneum    20 

عمل صفاق    21 

بررسي صفاق در سطح ميدساژيتال يا مياني    21 

سوراخ وينسلو    24 

اعصاب صفاق    25 

رباط ها    25 

بن بست يا رسس((Recess صفاقي    25 

درپايين: حفره گريتر ساک با کيسه بزرگ صفاقي    26 

دستگاه گوارش    28 

عروق معده    30 

ژژونوم و ايلئوم    34 

کولون ها    37 

عروق روده ها    38 

کبد    41 

سطوح کبد    41 

عمل کيسه صفرا    46 

اعمال طحال    47 

3-  بانک خون    47 

سطوح پانکراس    49 

ساختمان کليه    51 

ساختمان اورتر    53 

خلاصه لنفاتيک احشاي شکمي    59 

ادامه شبکه هاي خود مختار    62 

درد احشايي احشاي مختلف    64

 

خداي عزوجل مي فرمايد :

گفتگوي علمي ميان بندگانم سبب زنده شدن دلهاي مرده مي گردد در صورتيكه پايان گفتگويشان به امري كه مربوط به من (خدا) است برسد.

 

(اصول كافي جلد 1)

 

پيشگفتار

فَلْينْظُرِ الانسانْ مِمَّ خُلِق  (طارق 5)

"انسان بايد در خلقت خويش بينديشد و بنگرد تا به عظمت خالق پي ببرد ."

 

آناتومي شكم

حدود شكم

شكم يا ابدومن بخشي از تنه در زير ديافراگم مي باشد كه تا مدخل لگن امتداد دارد . 

-  جدار فوقاني شكم سطح تحتاني عضله ديافراگم يا حجاب حاجز مي باشد .

-  حد تحتاني شكم سطح قراردادي است كه از مدخل لگن عبور مي نمايد .

-  مدخل لگن : از عقب به جلو شامل اولين مهره ساكرال (خاجي) (1S) كه به آن پرومونتوريوم يا دماغه گويند و بالهاي ساكروم كه زائده عرضي آن هستند و مفصل ساكروايلياك (خاجي لگني) دو طرف ، خط قوسي و خط شانه اي كه اين دو كنار داخلي استخوان هيپ مي باشند . بين دو خط قوسي و شانه اي برآمدگي « ايليوپوبيك » قرار دارد كه محل جوش خوردگي اين دو استخوان لگن است درانتهاي داخلي خط شانه اي به تكمه و ستيغ  و سمفيز پوبيس مي رسد . سمفيز پوبيس نوعي مفصل غضروفي است كه داراي ديسك مي باشد . جدار هاي قدامي و طرفي و خلفي شكم حاوي عضلات و نيز 5 مهره كمري در خلف مي باشد . 

 

لايه هاي جدار شكم

از خارج به داخل (از سطح به عمق) داراي لايه هايي است كه بطور كلي عبارتند از :

-  پوست 

-  فاسياي سطحي كه دو لايه دارد ، لايه سطحي تر را كمپر يا لايه چربي دار و لايه عمقي را فاسياي اسكارپا مي نامند كه در زير ناف مشخص تر است . 

-  سه طبقه عضلات مايل خارجي ، مايل داخلي و عرضي  شكمي ، ( البته در طرفين خط وسط جلو شكم يك زوج عضلات مستقيم شكم نيز وجود دارد . )

-  فاسياي عمقي جدار شكم يا فاسياي ترنسورساليس يا عرضي كه در محل هاي مختلف نام هاي گوناگون دارد. (از جمله فاسياي ديافراگماتيك ، فاسياي ايلياكا ، لايه قدامي تراكولومبار و فاسياي لگن و ...) 

-  بافت همبندي خارج صفاقي

-  صفاق جداري شكم

 

نواحي استخواني جدار شكم 

در بالا و جلو غضروفهاي دنده هاي كاذب و در خلف دنده هاي 11 و 12 مي باشند و در جلو و بالا زائدة خنجري استرنوم لمس مي شود . در پايين و جلو سمفيز پوبيس و تكمه پوبيس در خارج آن و خارهاي قدامي فوقاني خاصره و ستيغ خاصره ملموس است . مهره هاي كمري در خلف قرار دارند و خار آنها در پشت قابل لمس است . 

                                                                                                                  

مهره كمري نمونه 

چهار مهره اول تا چهارم كمري از مهره هاي تيپيك و مشابه مي باشند .

-  جسم مهره : بزرگتر از مهره هاي سينه اي و پهن و عرض طرفين آنها بيشتر است .ارتفاع بخش قدامي تنه بيشتر از خلف آن است .

-  سوراخ مهره اي: مثلثي است و بزرگتر از مهره هاي سينه اي مي باشد ولي از سوراخ مهره اي گردني كوچكتر است.

-  پديكل : كوتاه و قوي است . بريدگي مهره اي تحتاني عميق تر از فوقاني است . 

-  لامينا : كوتاه ، ضخيم و پهن است به طرف خلف و داخل گرايش دارد .

-  خار مهره : چهار ضلعي مستطيل شكل است و به سمت خلف گرايش دارد . 

-  زوائد عرضي : نازك بوده و به سمت خارج و خلف امتداد دارد و مشابه (جايگزين) دنده ها در قفسه سينه مي باشد . 

-  زوائد فرعي (accessory): در بخش تحتاني زائده عرضي واقع شده است كه زائده عرضي حقيقي مهره مي باشد

-  زوائد مفصلي فوقاني : سطح مفصلي آن به سمت داخل و خلف گرايش دارد ، زائده پستاني يا ماميلاري در كنار خلفي زائده مفصلي فوقاني قرار دارد . 

-  زائده مفصلي تحتاني : سطح مفصلي آن به سمت خارج و جلو امتداد دارد .

 

مهره پنجم كمري (5L) : مهره غير تيپيك است .

1- زائده عرضي : كوتاه تر و ضخيم ، قاعده آنها به پديكول چسبيده است .

2- خار : كوچك و كوتاه و گرد شده است .

3- جسم مهره : از تمام مهره هاي ديگر ستون فقرات بزرگتر است .

 

عناصر سطحي و استخواني جدار شكم 

- زائده گزيفوئيد : درمحاذات مهره 9T است 

- سمفيز پوبيس : دركنار فوقاني پوبيس در پايين خط مياني - قدامي شكم قرار دارد .

- حاشيه هاي دنده اي: در بخش قدامي- فوقاني و خارجي جدار قدامي شكم قرار دارند . حاشيه دنده اي از غضروف دنده هاي 7 ، 8 ، 9 ، 10 تشكيل شده اند و حد تحتاني خارجي آن به خط ميدآگزيلاري مي رسد . سطح افقي كه از نوك غضروف دنده 10 مي گذرد سطح زير دنده اي نام دارد كه در عقب از مهره 3L عبور مي كند . 

- ستيغ ايلياك : از كناره هاي فوقاني استخوانهاي ايلياك در بخش خارج و خلفي پايين شكم واقع شده و در بالاترين بخش ستيغ ايلياك در محاذات 3L و در زير سطح ناف است .

- خار قدامي فوقاني ايلياك (ASIS) : در امتداد سطح دماغه ساكروم واقع شده است . 

- تكمه ستيغ ايلياك : در فاصله 5 سانتي متري خلف خار قدامي- فوقاني ايلياك واقع شده و سطح عرضي از تكمه هاي ايلياك در خلف از مهره 5L مي گذرد و اين سطح را ترنس توبركولار مي نامند . 

- ناف : در محاذات بين مهره هاي 3L و 4L مي باشد . كمي پايين تر از نقطه مياني خط سفيد قرار دارد . (خط سفيد ( ليناآلبا ) بافت پيوندي رابط بين زائده خنجري جناغ تا سمفيز پوبيس است . )

 

- سطح ترنس پيلوريك: سطح فرضي و افقي است كه در جلو از نوك غضروف دنده هاي 9 عبور مي كند و در خلف از زير جسم مهره 1L مي گذرد . اين سطح در فاصله بينابيني بريدگي سوپرااسترنال و سمفيز پوبيس واقع شده است و نيز به اندازه عرض كف دست از زائده گزيفوئيد يا خنجري استرنوم پايين تر است و از پيلور معده عبور مي كند و نيز در محاذات ناف کليه ها و فوندوس کيسه صفرا مي باشد.

 

- سطح ترنس توبركولار: از تكمه هاي ستيغ ايلياك و در محاذات L5  مي باشد . 

-  سطح ساب كوستال (زير دنده اي): از كنار تحتاني دنده 10هر طرف عبور كرده و در محاذات 3L مي باشد

-  سطوح قائم: دو عدد بوده ، راست و چپ و هر يك از وسط ترقوه به وسط رباط اينگوينال يا كشاله ران مي رسد و خطوط ميدكلاويكولار راست و چپ هستند .

 

نواحي 9 گانه شكمي

بر اساس دو سطح قائم ميدكلاويكولار يا لترال (خارجي) و دو سطح افقي ترانس پيلوريك (1L) و ترنس توبركولار (L5) شكم به 9 ناحيه تقسيم مي شود . 

1 – ناحيه اپيگاستريك : بين سطوح قائم و بالاي سطح ترنس پيلوريك

2 و 3 - ناحيه هاي هيپوكندرياك راست و چپ : در طرفين ناحيه اپيگاستريك و در پشت غضروف هاي دنده اي 

4 – ناحيه نافي يا اُمبيليكال : ‌بين دو سطح قائم و دو سطح افقي قرار دارد .

5 و 6 – نواحي لومبار و لترال راست و چپ : در طرفين سطوح قائم و دو طرف ناحيه نافي قرار دارد.

7 – ناحيه هيپوگاستريك : در زير ناحيه نافي و بالاي سمفيز پوبيس

8 و 9 – نواحي اينگوينال يا ايلياك راست و چپ : در طرفين ناحيه هيپوگاستريك قرار دارد .

 

موقعيت احشاي شكمي

-  كبد : در ناحيه هيپوكندرياك راست و اپيگاستر و كمي به هيپوكندرياك چپ مي رسد و در زير زائده خنجري استرنوم با فشار روي عضلات مستقيم شكمي شايد حس شود .

-  كيسه صفرا : به خصوص فوندوس در پشت نوك غضروف دنده 9 راست واقع شده است و اين نقطه را مورفي مي نامند . 

-  طحال :‌ در ربع فوقاني چپ يا در ناحيه هيپوكندرياك چپ واقع شده است و در مجاورت دنده هاي 9 و 10 و 11 چپ است و عقب تر از خط ميدآگزيلاري است .

-  پانكراس : در امتداد و محاذات خط ترنس پيلوريك قرار دارد . سر آن در زير اين سطح و به سمت راست ، و جسم و دم آن در بالاي سطح ترنس پيلوريک و به سمت چپ مي رود .

-  كليه ها : ‌هر كليه هنگام تنفس در حدود cm 3-2 پايين رفته و جابجا مي شوند . ناف كليه در محاذات تقريبي سطح ترنس (1L) پيلوريك است و در حدود چند سانتي متر در خارج سطح قائم مياني است. کليه ها در خلف، مجاور مهره 12T  تا 3L هستند . البته كليه راست كمي پايين تر است . 

-  معده :‌ دريچه كاردياك در حدود cm 5-4 در پايين و سمت چپ زائده گزيفوئيد واقع شده است . دريچه پيلور در سطح ترانس پيلوريك و كمي به راست خط مياني واقع مي شود . 

-  روده كوچك :‌ در ناحيه نافي عمدتاً و كمي در ناحيه لومبار راست و چپ و هيپوگاستريك است .

-  سكوم :‌ در ربع راست تحتاني و يا حفره ايلياك راست واقع مي شود . 

-  آپانديس :‌ گاه در حفره لگن و هيپوگاستريك آويزان است و يا اغلب پشت سكوم و اطراف آن است. قاعده آن در تلاقي ثلث خارجي و ( دوسوم ) داخلي خطي است که از خار قدامي – فوقاني خاصره به سوي ناف مي رود، قرار دارد و اين نقطه را مک بورني مي نامند

 

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.