فهرست مطالب

 

مقدمه 1

فصل اول:

مصر مهد بنياد گرايي اسلامي 2

نمونه هايي از پي آورد انقلاب ايران در مصر 8

فصل دوم:

الجزاير 14

مراكش 17

سودان 21

ليبي 22

تونس 24

نتيجه گيري 25

فصل سوم:

فهرست منابع و مآخذ 26

 

مقدمه:

محور مورد بررسي‌ها در اين تحقيق تأثيري است كه كشورهاي شمال آفريقا ( الجزاير- مراكش – سودان ـ‌ليبي و تونس) از انقلاب اسلامي ايران پذيرفتند. در اين ميان تأكيد عمدة‌ ما بر تحولات ؟ اجتماعي كشور مصر است كه اهميت بيشتري دارد. همچنين در اين تحقيق كشورهاي شمال آفريقا بصورت Case Study  مورد بررسي قرار گرفته‌اند. در واقع سعي شده است با توجه به گستردگي موضوع: از ياوه‌گويي و مطالب زايد مربوط به موضوع مورد بررسي جلوگيري شود.

 

«فصل اول»

 وقوع انقلاب اسلامي در ايران مهمترين عامل رشد فزاينده گروههاي اسلامي در جهان عرب دهة‌1980 است. گرچه جنبش اسلامي با تأسيس اخوان المسلمين توسط حسن‌البنا در 1928 به شكل سازماني در مصر و ديگر كشورهاي عربي شروع به رشد كرد اما سركوب اين سازمان توسط رژيمهاي عرب و علاوه بر آن خط مشي ملاحظه كارانه رهبران آن در قبال قدرت سياسي حاكم از جاذبيت جنبش اخوان المسلمين كاست.

وجود انشعاب‌ها و شكاف‌هاي متعدد در اخوان المسلمين و ظهور جريان‌هاي نوپاي اسلامي از ميان آنها اين مسئله را ثابت مي‌كند كه جوانان طرفدار گرايش اسلامي با تأثير پذيرفتن از الگوي انقلاب ايران روش قهر‌آميز در برابر رژيمهاي حاكم را در پيش گرفتند.

وقوع انقلاب اسلامي در ايران و ظهور گروههاي اسلامي در سراسر جهان اسلام در دهة‌ 1980 باعث شد تا محققان و روزنامه نگاران ، كتابها و مقالات متعددي پيرامون رستاخيز اسلامي معاصر و جنبش‌هاي اسلام‌گرا به رشتة‌ تحرير درآورند.

 

مصر مهد بنيادگرايي اسلامي 

جنبش اخوان المسلمين اصولاَ بايد زائيدة‌ اوضاع سياسي و اجتماعي تاريخ معاصر مصر در پي و از سويي ديگر بر يك ؟ مسلمانان در برابر استعمارگران غرب كه كشورهاي اسلامي را مورد تجاوز قرار داده است. دوره‌اي كه اصول قرآن مورد ملاحظه قرار مي‌گرفت و اسلام تنها مليت محسوب مي‌شود. به نظر او بين جوامع كنوني اسلامي و اسلام واقعي فاصله‌اي بود كه اين فاصله موجب عقب ماندگي امت يا جامعه مسلمانان شده بود. همچنين او معتقد بود كه مإموريت اخوان المسنليمن اين است كه انسان ةا را به سوي حقيقت هدايت كند ،‌ابناء بستر را به راه خدا فراخوانده و تمامي جهان را با نور اسلام روشن نمايد.

جامعة‌ اخوان المسلمين در طي سالها گسترش پيدا كرد،‌ فعاليتش گسترده شد و در صحنة‌ سياست جهاني نقش عمده‌اي بازي مي‌كرد. اما با توجه به اتفاقاتي كه افتاد(‌در اين جا مجال شرح آنها نيست) ،‌طي دستوري در سال 1948 منحل شد. انحلال اخوان المسلمين در پي اين بود كه جامعه در تدارك يك انقلاب قريب الوقوع است. همچنين به دليل برخوردهاي نويني كه از 1945 مصر به لرزه درآمده بود،  نقش اخوان المسلمين  از ديدگاه دولت مهم‌ترين خطر بالقوه تلقي مي‌شد.

به طور كلي بعد از تحولاتي كه صورت گرفت از جمله ترور حسن انبياء و بسياري از مسائل ديگر اخوان المسلمين چاره‌اي جز تأكيد بيشتر بر عمليات زير‌زميني نداشت،‌ولي در عين حال روابط گوناگوني با ساير سازمان‌هاي مخفي و گروههايي كه در صدد ايجاد تغييراتي در مصر بودند برقرار نمود. تا اينكه بهتر بتوانيم تإثير انقلاب ايران را بر تحولات اين كشورمورد بررسي قرار دهيم.

مصر از جمله كشورهاي مسلماني بود كه بيش از يك قرن و نيم هدف حملات نيروهاي ضد انساني استعمارگران قرار گرفته بود. بيداري در اين كشور بيش از هر كشور عربي ديگر صورت گرفت. جنبش انقلابي ايران با محتواي اسلامي‌اش محرك جديدي براي بيداري گروههاي اسلامي در مصر بود.

مراكز فعاليت‌هاي اسلامي در مصر بدين ترتيب بود:

الف) ‌مراكز رسمي 

ب) ‌وزارت اوقاف 

ج)‌ مسجد- دانگشاه الازهرا و مراكز وابسته به آن – مجمع بررسيهاي اسلامي – آموزشگاه‌هاي يعني الازهر 

د)‌ سازمان‌ها و انجمن هاي مذهبي 

ه‍‌)‌ جمعيت‌هاي مذهبي – دانشگاهها و مساجد

دانشگاهها مراكز اصلي و اساسي پيدايش نهضت‌هاي اسلامي و انقلابي است. بزرگترين جمعيت اسلامي مصر همان جمعيت‌ اخوان المسلمين بود كه در مورد آن مبحث شد.

انقلاب ايران همة‌ مراكز مذهبي مصر را به تكاپو و فعاليت‌ انداخته‌ و آنها را به مطالعه و بررسي قيام مسلحانه و ايجاد تشكيلات و تكوين مسأله رهبري واداشته بود. به دنبال حوادث ايران دستگاههاي ليستي مصر شديداَ احساس خطر كرده و با به كار بردن حيله‌ها و نيرنگ‌ها به سركوب هرگونه جنبش- اسلامي پرداختنتد. در زمان عبدالناصر جمعيت‌ اسلامي ايران موجي از شادي را درميان مردم مصر برانگيخت و آنگونه اثري در مصر داشت كه اغلب خبرگزاريها و مطبوعات خبري اعلام نمودند كه بعد از ايران نوبت مصر است.

اوضاع مصر از لحاظ اقتصادي و سياسي در اين زمان درگير بحران‌هايي است. چه در سطح داخلي و چه در سطح خارجي و بين‌المللي .

در سطح بين‌المللي سادات كوشيد تا از زمان پييشي گيرد و هر چه سريعتر پيمان صلح اعراب و اسرائيل را امضاء كند. اين پيشي‌گرفتن از زمان كاملاَ آگاهانه صورت گرفته، زيرا سادات مي‌داند كه انقلاب ايران تا چه حد موزنه قوا در منطقه را بر هم زده است. از طرف ديگر سادات تا آن زمان سعي كرده بود تا فلسطيني‌ها و بويژه ياسر عرفات را در دايرده تنگ محصور له دارد  و از اين راه مجبورشان كند تا به اسرائيل صلح كنند. در اين ميان انقلاب ايران باعث شد كه اين دايره از بين برود.

از تاثيرات انقلاب اسلامي ايران بر انقلاب مصر ميتوان انعقاد پيمان صلح اسرائيل و مصر را بيان كرد. انعقاد اين پيمان به كاهش ناگهاني ميزان حمايت آن دولت از مصر شد و به كدورت با عربستان منجر شد. اين پيمان مخالفتها و شورش هايي را در ميان طبقات مردم آغاز كرد. حتي گروههاي ميانه رو و معتدل و يا سازمان هايي كه اصولاً معتقد به براندازي و سرنگوني رژيم سادات نيستند همگي با پيمان صلح مصر و اسرائيل مخالف بودند از جمله: مخالفت گروه اخوان المسلمين، تظاهرات مسلمانان در دانشگاه الازهرا و…

در همين سال يعني سال 1979 ظهور چشمگير اسلام در ايران تاثيرات زيادي بر تحولات مصر داشت. در اين سال سادات با آگاهي از نقش دانشجويان در انقلاب ايران، اتحاديه ملي دانشجويان را مخل كرد و به شدت دامنه كانون هاي دانشجويي را در دانشگاه‌ها محدود كرد. همچنين كمك هاي دولتي كه قبلاً سازمان هاي اسلامي را قادر مي ساخت تا اردوهاي تابستاني برپا كرده، مجلات و نشريات مختلف چاپ كنند و فعاليت هاي فوق برنامه داشته باشند به ميزان زيادي قطع گرديد.

به احتمال زياد كمك سادات به شاه بركنار شده ايران و پناه دادن به وي در مصر سبب گرديد كه بر مخالفت جناح هاي اسلامي نسبت به او افزوده شود.

پيمان صلح مصر و اسرائيل آثار و نتايجي را در برداشت از جمله:

الف- اين پيمان 4/3 از سرزمين هاي فلسطيني ها را در اختيار اسرائيل قرار مي داد.

ب- اين پيمان حقوق سه ميليون آواره فلسطيني را ناديده مي گرفت و به آنها اجازه بازگشت به فلسطين را نمي داد. در صورتيكه آوارگان ويتنام مي توانستند به فلسطين بودند و در آنجا سكني گزينند.

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.