فهرست مطالب

مرحله اول : مطالعات پایه و تشخیص وضعیت موجود ۷

۱- پیشینه و زمینه ۷

۱-۱- بررسی اجمالی موقعیت سیاسی و جغرافیایی روستا و پیشینه تاریخی آن ۷

۲-۱- بررسی طرح های فرادست مصوب (طرح جامعه توسعه و عمران ناحیه و طرح ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستایی ) و استخراج نتایج زیر ۹

۱-۲-۱- نقش و جایگاه روستا در طرح فرادست (بعنوان مرکز مجموعه، حوزه، روستای مستقل و …) ۹

۱-۲-۲- ارائه فهرست طرح های مذکور در مورد خدمات و امکانات پیشنهادی برای روستا ۱۰

۱-۳- ارائه دیدگاه روستاییان ۱۰

۱-۳-۱- معرفی مسائل و مشکلات روستا از نظر ساکنین آن ۱۰

۱-۳-۲- معرفی و اولویت بندی پروژه های عمرانی مورد نیاز روستا که به وسیله طرح هادی قابل رفع می باشند. ۱۱

۲-۱- شناسایی پایه در سطح حوزه نفوذ ۱۱

۲-۲- شناسایی پایه و سطح روستا ۱۲

۲-۲-۱- بررسی های محیطی ۱۲

نتیجه گیری از آب و هوا ۱۶

۲-۲-۲- بررسیهای اجتماعی ۱۷

پیشینه تحقیق ۱۹

آموزش ۲۲

۲-۲-۳- بررسی های اقتصادی ۲۵

۲-۲-۴- بررسی های کالبدی ۲۸

ساختمانهای مخروبه ۲۹

ساخمانهای مرمتی ۳۰

ساختمانهای نوساز ۳۰

۲-۲-۴-۷- شناخت و تعیین محدوده محلات و مراکز آنها ۳۳

۲-۲-۴-۹- شناخت و تعیین کاربری اراضی در روستا ۳۴

کاربری بهداشتی – درمانی ۳۷

کاربری آموزشی ۳۸

مذهبی ۳۸

تأسیسات و تجهیزات ۳۸

گورستان ۳۸

دامداری و مرغداری ۳۹

اراضی کشاورزی و بایر ۳۹

مرحله دوم : تحلیل و استنتاج از بررسی ها و تدوین چشم اندازها ۴۰

۱- تحلیل و استنتاج مطالعات مربوط به حوزه نفوذ ۴۰

۲- تحلیل و استنتاج مطالعات مربوط به روستا ۴۰

۲-۱- ارزیابی ویژگی های محیطی موجود در روستا به ویژه در زمین منابع آب شرب و کشاورزی و تحلیل کلی میزان تأثیرگذاری آن در توسعه روستا تا سال افق طرح: ۴۰

۲-۲- ارزیابی و اولویت بندی خطر بروز سوانح طبیعی در روستا و امکان سنجی کاهش پیامدهای سوانح طبیعی ۴۰

۲-۳- تحلیل ویژگیها و برآوردهای جمعیتی روستا ۴۱

۲-۳-۱- تحلیل روند تحول جمعیت و میزان مهاجرفرستی و مهاجرپذیری براساس اطلاعات محلی ۴۱

۲-۳-۲- ارزیابی پیش بینی طرح فرادست در مورد جمعیت آتی روستا و تعداد شاغلین: ۴۱

۲-۳-۳- ارایه و ارزیابی گزینه های مختلف برآمده تعداد شاغلین تا سال افق طرح و انتخاب گزینه مناسب ۴۲

۲-۳-۴- برآورد جمعیت لازم التعلیم روستا به تفکیک جنس در مقاطع مختلف تحصیلی در سال افق طرح ۴۳

۲-۴- ارزیابی زمینه های مشارکت فنی، اقتصادی و اجتماعی روستائیان در اجرای طرح های عمرانی در گذشته و تعیین روش مشارکت آنها در اجرا، بهره برداری و نگهداری پروژه های طرح هادی روستا ۴۳

مشارکت اجتماعی ۴۴

مشارکت سیاسی ۴۵

مشارکت اقتصادی ۴۵

۲-۵- تحلیل تغییر و تحول منابع درآمدی روستاییان و فعالیتهای اقتصادی (کشاورزی – صنعت و خدمات) ۴۵

۲-۶- تعیین محدودیتها و امکانات توسعه کالبدی روستا و جهات و حدود منطقی توسعه و اولویت بندی آن تا سال افق طرح ۴۶

۲-۸- برآورد نیاز به مسکن در روستا براساس نتایج مطالعات مربوط به کیفیت ابنیه، سطح و سرانه مسکونی، جمعیت و خانوار پیش بینی شده روستا ۴۸

۲-۹- ارزیابی کمبودهای خدماتی و وجود سرویس دهنده به روستا براساس الگوی سطح بندی خدمات روستایی ۴۸

۲-۱۰- ارزیابی و تحلیل مشکلات موجود شبکه معابر و امکان سنجی میدان ضرورت اصلاح و تعریض معابر اصلی روستا ۴۹

مرحله سوم : تعیین برنامه ها ، پروژه های پیشنهادی و ارائه طرح هادی ۴۹

۱-۱- نیازسنجی برنامه ها و پروژه های مورد نیاز در سطح روستا با توجه به نتایج طرح های فرودست، دیدگاه روستائیان و مطالعات مرحله دوم ۴۹

۱-۲- اولویت بندی برنامه ها و پروژه های پیشنهادی با توجه به نیازهای اساسی در سطح روستا ۵۰

۱-۲-۳- تعیین و اولویت بندی پروژه های اجتماعی – فرهنگی و خدماتی – رفاهی براساس ضوابط و مقررات مربوط ۵۳

۱-۲-۴- تعیین و اولویت بندی پروژه های اقتصادی – اداری و … براساس ضوابط و مقررات مربوط ۵۴

۱-۲-۵- اولویت بندی نهایی برنامه ها و پروژه های پیشنهادی در کلیه زمینه ها براساس نیازهای اساسی روستا ۵۴

۲- ارائه طرح هادی ۵۵

۲-۱- ارائه طرح و گزینه های مختلف کاربری اراضی پیشنهادی و انتخاب طرح و گزینه مناسب و مقدور ۵۵

۲-۲- ارائه طرح اصلاح معابر، مراکز محلات، میادین، گره های اصلی و تعیین شبکه معابر پیشنهادی و سلسله مراتب و اولویت بندی اجرای آن با لحاظ نمودن وضعیت موجود معابر به گونه ای که حتی المقدور حداقل تخریب را به دنبال داشته باشد: ۵۹

۲-۳- تعیین محدوده های با ارزش معماری، تاریخی، فرهنگی و طبیعی احتمالی روستا با توجه به ضوابط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ۶۰

۲-۴- تعیین فضاهای نیازمند نوسازی یا بهسازی احتمالی در روستا ۶۰

۲-۵- ارائه سطح و سرانه کاربریهای پیشنهادی مبتنی بر ضوابط و استانداردهای مصوب مورد عمل دستگاههای اجرایی ۶۰

تدوین ضوابط و مقررات ۶۴

۳-۱- ضوابط ایمن سازی در روستا در مقابل سوانح طبیعی از جمله زلزله، سیل و زمین لغزش ۶۴

۳-۲- مقررات زیست محیطی مربوط به نحوه استفاده از عناصر طبیعی و فعالیتهای اقتصادی و خدماتی موجود یا پیشنهادی طرح براساس ضوابط مصوب سازمان حفاظت محیط زیست ۶۴

۳-۳- ضوابط مربوط به ساخت و ساز در روستا ۶۵

۳-۴- ضوابط مربوط به نما و سیمای کالبدی روستا و نحوه‌ ساخت و ساز و نگهداری ابنیه در محدوده احتمالی بافت با ارزش روستا ( با استعلام از بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سازمان میراث فرهنگی کشور) ۶۶

۳-۵- مقررات تفکیک زمین و نحوه استفاده از اراضی در کاربرهای مختلف ۶۷

۳-۶- تعیین ضوابط اصلاح معابر روستا ۶۷

۳-۷- ارائه ضوابط حریمهای مختلفی نظیر حریم – جاده – رودخانه – خطوط انتقال انرژی – حریم ابنیه و آثار تاریخی – حریم فعالیتهای خاص نظامی – انتظامی و … بسته به موقعیت و شرایط خاص روستای مورد مطالعه ۶۹

منابع و مأخذ ۷۱ 

مرحله اول : مطالعات پايه و تشخيص وضعيت موجود

1- پيشينه و زمينه

1-1- بررسي اجمالي موقعيت سياسي و جغرافيايي روستا و پيشينه تاريخي آن

حاشيه روستا فاقد رشته كوه خاصي است و فقط تپه هايي غيرسنگي اطراف شمال شرق، شمال و شمال غرب روستا را محاصر كرده كه ارتفاع آنها به 1094 متر از سطح دريا مي رسد.

روستاي مزرعه كلانتر يكي از نقاط تاريخي و ارزشمند استان يزد به شمار مي آيد. قدمت اصلي مجموعه به اواخر صفويه باز مي گردد. اين دوره از زندگي تاريخي روستا در درون قلعه اي مترو كه در كنار روستا مي گذشته كه داراي تمام امكانات زندگي عمومي مردم آن از جمله آتشكده بوده است. با شكل گيري هسته جديد در محدودة كنوني روستا، اين محدوده گسترش يافته و به عنوان محل اصلي تجمع زرتشتيان منطقه ميبد عمل مي كند. در فرهنگ مردم اين منطقه و شهر ميبد، نام روستاي مزرعه كلانتر با آئين زرتشت پيوند خورده است. در اين گسترش بافت كالبدي وجود قنات و چشمه مؤثر بوده است. وجود عناصر معماري شاخص و با ارزش در بافت از جمله آب انبارهاي قديمي، آسيابهاي آبي و بقاياي قلعه تاريخي بيانگر قدمت و وسعت عملكرد بناها مي باشد. اين روستا از روزگاران گذشته در مسير راههاي تجاري و ارتباطي قرار داشته و به همين جهت واجد ارزشهاي تاريخي و گردشگري است. وجود خاك و آب و هواي مناسب و سطوح هموار و چشم اندازهاي زيبا در ايجاد هسته روستا نقش مهمي داشته اند وجه تسميه اين روستا به اين شرح مي باشد كه موقعيت كنوني روستا از روزگاران قديم به شكل مزرعه اي بوده كه در كنار چشمه شكل گرفته و فردي به نام «كلانتري» كه داراي تمكن مالي بوده به عنوان والي آن مزرعه شناخته شده بود كه با گذشت زمان،‌ به تدريج آن روستا به نام وي معروف گشته است.

 

2-1- بررسي طرح هاي فرادست مصوب (طرح جامعه توسعه و عمران ناحيه و طرح ساماندهي فضا و سكونتگاه هاي روستايي ) و استخراج نتايج زير :

1-2-1- نقش و جايگاه روستا در طرح فرادست (بعنوان مركز مجموعه، حوزه، روستاي مستقل و ...)

منظومه‌ي روستايي : فضاهايي در برگيرنده ي تعدادي از مجموعه ها و حوزه هاي عمران روستايي كه وسيع ترين قلمرو در سطح بندي خدماتي روستايي بوده، از مركزيتي برخوردارند كه برترين سطوح خدماتي را در خود جاي خواهند داد (رامين غفاري، 1387 ص 13) استان يزد داراي 25 منظومه است.

مجموعه‌ي روستايي : تجمع چند حوزه‌ي عمران روستايي مربتط در يك پهنه ي همگن قلمرو جغرافيايي مجموعه هاي روستايي تا حدود زيادي با محدوده هاي دهستان هاي كشور منطبق است، مگر در محدوده هايي كه پراكندگي وسيع و روستاهاي از هم گسيخته باشد. (همان، ص 14) استان يزد داراي 56 مجموعه است.

حوزه‌ي روستايي : اجتماع چندآبادي هم پيوند در يك حوزه‌ي جغرافيايي پيوسته شعاع عمل برترين زمينه‌ي خدماتي كه در مراكز حوزه هاي روستايي استقرار مي يابند، بيشترين نقش را در تعيين قلمرو اين محدوده ها خواهند داشت (همان، ص 14) استان يزد داراي 196 حوزه است.

روستاي مزرعه كلانتر از روستاهاي اقماري به شمار مي رود (روستاهايي كه خدمات برتر از سطوح بالاتر خود مي گيرند و به تناسب جمعيتي كه دارند فقط عرضه و تأمين برخي خدمات ساده براي آن ها ميسر خواهد بود). اين روستا در شهرستان ميبد و منظومه آن ميبد مي باشد. مجموعه مرتبط با آن پيراموني ميبد و نام حوزه آن نيز حوزه‌ي پيراموني ميبد است. (مهندسين مشاور هامون يكا، 1382).

1-2-2- ارائه فهرست طرح هاي مذكور در مورد خدمات و امكانات پيشنهادي براي روستا

خدمات سامل شامل : دبستان، خانه بهداشت، آب آشاميدني، راه دسترسي ، برق

1-3- ارائه ديدگاه روستاييان شامل :

1-3-1- معرفي مسائل و مشكلات روستا از نظر ساكنين آن

با توجه به اينكه روستاي مذكور در رديف روستاهاي نمونه قرار دارد و همچنين جمعيت كم و سالخورده روستا، مشكلات كمي از جانب ساكنين مطرح شد كه به آنها اشاره مي شود؛ اين روستا فاقد خانه بهداشت مي باشد. در صورت نياز مجبورند به خانه بهداشت واقع در ركن آباد (مركز دهستان) مراجعه كنند.

نبودن فروشگاه يا تعاوني براي خريد مايحتاج روزمره نيز به عنوان مشكل ديگري مطرح شد. در حال حاضر يك تعاوني در روستا وجود دارد ولي به ندرت فعال مي‌باشد و محصولاتي كه از طرف اين تعاوني عرضه مي شود بسيار محدود است (محصولات با ماندگاري طولاني) و اهالي مايحتاج خود را از ميبد تأمين مي كنند.

1-3-2- معرفي و اولويت بندي پروژه هاي عمراني مورد نياز روستا كه به وسيله طرح هادي قابل رفع مي باشند.

1- تأسيس واحدهاي اشتغال زايي براي جذب دوباره جمعيت

2- ساخت مكاني براي استراحت و اقامت گردشگران

2- شناسايي پايه

2-1- شناسايي پايه در سطح حوزه نفوذ

در تحليل روابط عملكردي و تعاملات فضايي رايج با محوريت روستا و براساس مشاهدات ميداني و با استناد بر طرح ؟؟ استان يزد، مطالعات به عمل آمده مويد آن است كه با توجه به بافت اجتماعي و فرهنگي منطقه و همچنين الگوي اقتصادي حاكم مبادلات و ارتباط معين و مشخصي آنچنان كه در ساير نقاط رايج است در بين سكونتگاههاي روستاي مورد مطالعه شكل نگرفتن و جز مجموعه‌ي پيراموني شهرستان ميبد مي باشد و فاقد حوزه‌ي نفوذ است (طرح هاي سامان دهي فضا و سكونتگاههاي روستايي).

 

2-2- شناسايي پايه و سطح روستا

2-2-1- بررسي هاي محيطي

2-2-1-1- بررسي كليات ويژگيهاي محيطي روستا با استفاده از طرح ها و اطلاعات موجود و نيز شناخت تفصيلي زمينه هاي اصلي و تأثيرگذار بر طرح هادي نظير توپوگرافي و اقليم :

ابتدا به بررسي شناختي استان يزد از لحاظ توپوگرافي و زمين شناسي مي پردازيم و سپس شهرستان ميبد را مورد ارزيابي قرار مي دهيم: 

استان يزد : استان يزد در حال حاضر به مساحت حدود 132000 كيلومتر مربع مابين عرض هاي جغرافيايي َ30   ْ30 تا ْ 34 شمالي و طول هاي جغرافيايي َ 40  ْ 53 

و َ 30   ْ 57  قرار گرفته است ارتفاع آن از كمتر از 700 متر (نسبت به سطح آن از دريا) در كوير بزرگ (شهرستان طبس) تا بيش از 4000 متر در قله اصلي شيركوه تغيير مي كند. اين استان بخش مهمي از فلات مركزي ايران را در بر مي گيرد. اهميت آن از اين نظر است كه از لحاظ موقعيت جغرافيايي مركزي ترين بخش كشور ايران را تشكيل مي دهد و چله هاي بياباني آن از خشك ترين و كم باران ترين نواحي ايران به شمار مي رود. از ديدگاه زمين شناسي و ريخت شناسي زمين (ژئومورفولوژي) زيربناي ساختمان ناهمواري هاي آن معلول پيدايش چاله هاي تكنوتيكي،‌از يك سوء و برخاستن ارتفاعات ناشي از كوهزايي آلپي، از سوي ديگر بوده است بنابراين تضاد توپوگرافي و ارتفاعي بر اثر عملكرد تكتونيكي (فرو افتادن كف چاله ها و بالارفتن ارتفاعات) خود پديد آورنده چشم اندازهاي طبيعي خاص شده است.

ويژگي اقليم : پايه مطالعات اقليم شناسي اطلاعات و آماري است كه توسط ايستگاههاي باران سنجي،‌ سينوپتيك تبخيرسنجي،‌سينوپتيك جو بالا ثبت مي شود. اين ايستگاه از نظر نوع اطلاعات و آماري كه ثبت مي نمايد از نظر دقت متفاوت است استقرار اين ايستگاهها از جمله موارد ديگري مي باشند كه تحت مقررات خاصي مانند ناهمواري منطقه، فاصله و اهداف پروژه مطالعاتي قرار دارند. از اين نظر روستاي مزرعه كلانتر فاقد ايستگاه باران سنجي و ايستگاه هواسنجي بوده لذا جهت تحليل شناخت ويژگي هاي اقليمي آن از نزديكترين ايستگاه كه در ميبد واقع شده استفاده مي شود ايستگاه ميبد از نوع باران سنجي بوده و از نظر مديريت زير نظر سازمان هواشناسي استان قرار دارد.

براساس اطلاعات كسب شده از ايستگاه هواشناسي ميبد، وضعيت عمومي اقليم روستاي مزرعه كلانتر در طول دوره وجود ايستگاه (85-1378) به شرح زير است:

دما : متوسطه كمينه‌ي دماي ساليانه هواي روستا 11 درجه سيليوس ، بيشينه‌ي آن 7/27 و كمينه‌ي مطلق آن 6/14- گزارش شده است حداقل متوسط كمينه مربوط به دي ماه با 6/0- درجه مي باشد. حداكثر متوسط بيشينه مربوط به تيرماه با 8/40 درجه است حداقل كمينه‌ي مطلق نيز متعلق به دي ماه با 6/14- درجه است حداكثر بيشينه‌ي مطلق مربوط به تيرماه با 4/45 درجه است. حداكثر ميانگين مربوط به ماه تير با 6/32 و حداقل آن منطبق به ماه دي با 4/6 درجه است ميانگين سالانه دما نيز 3/19 است.

- طوبت نسبي : درصد ساليانه ميانگين رطوبت نسبي هواي ميبد 7/32 ، متوسط بيشينه ي آن 5/45 و متوسط كمينه‌ي آن 8/19 مي باشد. حداقل متوسط كمينه‌ي اين رطوبت مربوط به تيرماه با 4/10 و حداكثر متوسط بيشينه ي آن متعلق به دي ماه با 5/77 درصد مي‌باشد. حداقل ميانگين رطوبت نسبي مربوط به تير و مرداد ماه با 18 و حداكثر آن متعلق به دي ماه با 57 درصد است. هر چه حجم هوا بيشتر باشد (گرمتر) مي تواند رطوبت بيشتري به خود بگيرد و به اشباع نزديكتر شود. 

- ميزان بارش : مجموع ميزان بارندگي ساليانه ميبد در طول دوره‌ي وجود ايستگاه هواشناسي، 9/45 و مجموع حداكثر بارش شبانه روزي آن، 7/28 ميلي متر بوده است. كمترين ميزان بارندگي مربوط به ماه شهريور با 0/0 ميلي متر و بيشترين آن متعلق به ماه دي با 3/18 است. حداكثر بارندگي 24 ساعته‌ي ماهيانه متعلق به آذر با 7/28 ميلي متر است.

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.