فهرست

[ویرایش] گویش بختیاری

سوگها و عزاهای بختیاری

رقصهاي محلی بختیاری

صنايع دستي بختیاری

خواندن اين شعرها:

غذاهای محلی استان چهارمحال و بختیاری

دانشکده ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران

بررسي وضع فعاليت در روستا :

معماري و ساختار خانواده در روستا

بؤلمه

 

غبار روبي و گردگيري از در و ديوار خانه و کف پوش ها و اسباب خانه، و شستشو و پاکيزه و نو کردن جامه و ظروف و اشياي کهنه، دور افکندن اشياي ژنده و فرسوده و تميز کردن ظروف و ديوارهاي منزل، خلاصه «خانه تکاني» براي زدودن آلودگي ها و سياهي ها و بيرون افکندن پلشتي ها از فضاي خانه از رسم هاي کهن ايرانيان در فرا گشت سال کهنه به سال نو بوده است. 

هنوز هم اين رسم همچون گذشته در سراسر ايران ميان مردم ايران معمول است.

امروزه بانوان از چند روز به نوروز مانده، و معمولاً تا پيش از فرا رسيدن شب چهارشنبه آخر سال، به خانه تکاني مي پردازند و از زيستگاه هاي خود پلشت زدايي مي کنند. آنان چيزهاي کهنه و پاره و شکسته بي مصرف يا لوازم کم مصرف را به ديگران مي بخشند و اشيا و وسايل نو و تازه تهيه مي کنند و به جاي آنها مي گذارند. قالي ها و قاليچه ها و گليم هاي خانه را مي تکانند و گرد و خاک آنها را مي گيرند، يا اگر کثيف و آلوده باشند با آب مي شويند. رده ها، روتشکي ها، روبالشتي ها، طاقچه پوش ها و دستمال هاي سر بخاري ها را مي شويند يا عوض مي کنند. رف ها و طاقچه ها و ديوار و سقف خانه را گردگيري مي کنند. در و ديوار اتاق ها و خانه را سفيد و نقاشي مي کنند. گل و گياه و نهال در باغچه هاي خانه مي کارند.

خانه تکاني و زدودن آلودگي ها و پلشني ها از فضاي خانه و کاشانه در آخر سال کهنه، مظهر و نمادي از  زدودن سياهي و مرگ و کهنگي از خانه و آماده کردن فضايي پاک و پاکيزه در آستانه نوروز براي استقبال از روشنايي ها و خوبي ها است. 

مراسم سوگواری در میان بختیاریها اهمیت خاصی دارد و همراه با مراسم پرسوز و گدازی برگزار میشود که احتمالاً نشانه انس و الفت و همبستگی عمیقی است که میان آنها وجود دارد. این اهمیت هم در عزاداریهای مذهبی و هم در عزاداریهای خصوصی به بارزترین شکل مشهود است.

برگزاری مراسم عزاداری خانوادگی نیز جالب توجهاست. در ایل بختیاری وقتی کسی فوت کند، ایل یکپارچه غرق غم و ماتم میشود و لحظهای صاحب عزا را رها نمیکنند. چوقا از تن بیرون میکنند و لباس سیاه میپوشند. بعد از غسل متوفی، سید همراه ایل، سید پیر شاه یا سید امامزادههای اطراف مسیر و مکان کوچ و استقرار را خبر میکنند تا بر مرده نماز میت بگذارند و سپس مرده را به خاک میسپارند. خاک که گودی گور را پر کرد، مردها در فاصله دور میایستند و زنهای ایل به دور گور حلقه میزنند، گریه سر میدهند و همراه با مرثیه که گاگریو گفته میشود به شرح حال زندگی مرده میپردازند. در این هنگام تُشمالها آهنگ غم انگیزی به نام چپی مینوازند. بعد از این مراسم (خیرات) شروع میشود. صاحب عزا چادر سیاهی بر پا میکند، مردم ایل تیره به تیره، طایفه به طایفه، برای دلداری صاحب عزا میآیند و سرباره میآورند. سرباره مخارج عزاداری صاحب عزا را کاهش میدهد. این مراسم تا یک سال به طول میانجامد، چرا که شاید تیره یا طایفهای در مسافتهای دور باشد و یا امکان حضور به موقع پیدا نکرده باشد.

وقتی کلانتر یا یکی از سرشناسان ایل بمیرد نیز مراسم خاصی انجام میشود. بدین ترتیب که زین و برگ اسب یا اسبانی را با پارچه سیاه میپوشانند و بر گردن اسب نیز پارچههای رنگین که یک سر آن بر زین و سر دیگرش روی پیشانی اسب است به بند دهنه میبندند، سپس اسب را در حالی که دهنه آن به دست یک نفر است در محوطه امامزاده میگردانند. این پارچه را (یال پوش) میگویند. چوقا و تفنگ متوفی را نیز روی اسب میبندند. بختیاریها معمولاً بر سر مزار جوانان، پهلوانان و بزرگان خود شیر سنگی قرار میدادهاند.

شور عزاي حسيني در آستانه اربعين حضرتش، در چهارمحال و بختياري به اوج خود رسيده و كودك و جوان و پير در اين مصيب اشك ماتم جاري كردهاند. 

بوي دود و اسپند، صداي طبل و شيپور، نصب پرچمهاي سياه در سردر مساجد و حسينيهها، تصاوير و صحنههاي آشنايند كه در تمامي نقاط اين استان طنين انداز شده است. 

مجالس سخنراني و سوگواري سيدالشهدا (ع) با حضور خيل عزاداران حسيني در همه اماكن مذهبي برپا شده است. 

توزيع غذاي نذري همچون حليم و شلهزرد در بين عزاداران در منازل و در خيابانها و ميادين از ديگر رسوم مردم عزادار حسين (ع) در چهار محال و بختياري است.ك/‪۴‬ 

‪۶۰۷ /۶۷۱/۷۳۵۹‬ 

---> ايرنا

عزاداری برای ائمهاطهار به ویژه در ماه محرم مثل تمام نقاط ایران با شکوه برگزار میشود. شیوه اجرای مراسم تقریباً مثل سایر نقاط ایران است. دستههای زنجیرزنی، سینهزنی و حضور در مراسم مساجد و تکایا از جمله جلوههای برگزاری اینگونه مراسم است.

[ویرایش] گویش بختیاری

گویش بختیاری یکی از گویشهای پارسیتبار یعنی از دسته جنوب غربی زبانهای ایرانی است. گویشها و زبانهای پارسیتبار عبارتاند از فارسی، لری، بختیاری، لارستانی، و کومزاری. برخی از زبانشناسان، بختیاری را زیرشاخهای از لری به شمار میآورند و برخی آن را شاخهای جدا میدانند.

همواره در زمانهای گذشته، دیوارهای بلند و دشوارگذر زاگرس مانع از نفوذ اقوام مهاجم به درون منطقهٔ بختیاری بوده است. بنابراین زبان ایل بختیاری تا قبل از گسترش رسانههای همگانی و مدارس ملی تقریباً دستنخورده و بکر مانده بود اما امروزه براثر سهولت ارتباط با شهر و پایتخت، گویش بختیاری نیز مانند لهجهها و گویشهای دیگر به سرعت در حال دگرگونی و نزدیک شدن به فارسی رایج است. نسل امروز بختیاری (مخصوصاً ساکنین شهرها و اسکانیافتگان) در طول کمتر از نیم قرن نه تنها خیلی از اصطلاحات و واژههای پنجاه سال پیش بختیاری را استفاده نمیکنند؛ بلکه معنای آنها را نیز نمیدانند و یا فراموش کردهاند. گفته می شود در طی سالهای گذشته که بختیاری ها بسوی شهرنشینی و پراکندگی رفته اند در حدود دوهزار واژه کهن از آنان نابود شده است.

گویش لری بختیاری به طور کلی به چهار دسته تقسیم میشود:

• گویش بخش شرقی که تحت تأثیر لری کوهگیلویه واقع شده است. 

• گویش منطقه جنوبی که

 

 

شور عزاي حسيني در آستانه اربعين حضرتش، در چهارمحال و بختياري به اوج خود رسيده و كودك و جوان و پير در اين مصيب اشك ماتم جاري كردهاند. 

بوي دود و اسپند، صداي طبل و شيپور، نصب پرچمهاي سياه در سردر مساجد و حسينيهها، تصاوير و صحنههاي آشنايند كه در تمامي نقاط اين استان طنين انداز شده است. 

مجالس سخنراني و سوگواري سيدالشهدا (ع) با حضور خيل عزاداران حسيني در همه اماكن مذهبي برپا شده است. 

شما هم می توانید در مورد این فایل نظر دهید.